قرار جلب چیست؟
یک اصطلاح رایج و متداول حقوقی در بین مردم حکم جلب است، در حالی که حکم، به دستوری گفته می شود که قاضی پس از رسیدگی ماهوی راجع به ماهیت دعوا صادر می نماید و قاطع دعوا نیز هست.اما حکم جلب رای نیست و فقط یک دستور است. دستور جلب حکم قاطع دعوا نیست و معمولاً زمانی صادر می شود که شخص در دعاوی کیفری به دادگاه یا دادسرا احضار شده اما مراجعه نکرده است. این دستور جلب ممکن است به دلایل گوناگون مانند بازجویی، اجرای حکم، یا اجبار به اجرای حکم صادر شود.
انواع برگ جلب
برگ جلب انواع مختلفی دارد.
- برگ جلب سیار
- برگ جلب سیار با حق ورود به منزل و مخفیگاه
- برگ جلب سیار بدون حق ورود به منزل و مخفیگاه و دستگیری در روز.
- برگ جلب برای تمام ساعات شبانه روز، ورود به منزل و مخفیگاه به صورت مکرر و یا برای یکبار و ….
قرار جلب در امور کیفری
قرار جلب در امور کیفری قراری است که در هر مرحله از دعوا به دستور قاضی رسیدگی کننده به جهت دستگیری افراد صادر می شود و به موجب آن افراد در دادگاه حاضر می شوند.
قرار جلب در امور کیفری در دو مورد صادر می گردد که آن دو مورد عبارت است از:
- اجبار فرد به اجرای حکم: مورد اول زمانی است که حکمی علیه فرد صادر شده و در مرحله اجرا می باشد و قاضی دستور می دهد تا فرد را برای اجرا نمودن حکم جلب نمایند.
- انجام تحقیقات بیشتر: مورد دوم زمانی صادر می گردد که هنوز اتهامی علیه فرد ثابت نشده است. ولی قاضی مبادرت به صدور قرار جلب می‌کند تا بتواند با حضور فرد تحقیقات بیشتری نموده و به پرونده رسیدگی کند. در این حالت فرد هنوز به عنوان مجرم شناخته نشده است ولی دلایلی وجود دارد که اتهام را متوجه او می کند. در این حالت قبل از جلب فرد را به دادگاه دعوت می نمایند ولی اگر دعوت دادگاه را اجابت نمود آنگاه برای جلب وی از جانب قاضی رسیدگی کننده قرار جلب صادر خواهد شد.
قرار جلب در امور حقوقی
قرار جلب در امور حقوقی زمانی صادر می‌گردد که فردی دارای دین و بدهی مالی به فرد دیگر باشد و طلبکار برای مطالبه طلب خود، دادخواست داده باشد و دادگاه حکم محکومیت بدهکار را صادر نموده باشد. پس از صدور حکم محکومیت شخص بدهکار، شخص طلبکار باید برای اجرا شدن حکم درخواستی دهد.
پس از این مرحله، علیه بدهکار اجرائیه صادر می شود،بدهکار موظف است تا بدهی خود را بپردازد یا مالی از خود معرفی کند تا از محل آن بدهی وی پرداخت گردد و یا در مهلت داده شده باید دادخواست اعسار دهد.
ولی اگر بدهکار مالی برای پرداخت بدهی خود نداشته باشد و یا اینکه نخواهد بدهی خود را بپردازد و مالی نیز از خود معرفی نکرده باشد، طلبکار باید از بدهکار مالی معرفی کند تا دادگاه آن را توقیف نموده و از محل آن بدهی بدهکار را به شخص طلبکار پرداخت نماید به این منظور او باید درخواست استعلام را به دایره اجرای اداره ثبت تقدیم نماید. برای شناسایی اموال شخص بدهکار، استعلام از اداره ثبت، بانک مرکزی، پلیس راهور و یا حتی مخابرات به عمل می آید تا وضعیت مالی بدهکار محرز گردد و در صورت شناسایی خانه یا خودرو و یا حساب بانکی دارای وجه و یا حتی شماره موبایل با ارزش، آن مال توقیف شده و از محل آن دین بدهکار پرداخت گردد.
در صورتی که طلبکار نتواند مالی را از بدهکار معرفی نماید به استناد ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی ابتدا بدهکار به دادگاه احضار می‌شود که در این حالت اگر وی در دادگاه حاضر نشود قاضی رسیدگی کننده دستور جلب وی را صادر خواهد نمود. ولی در صورتی که در دادگاه حاضر شود ولی از ادای دین خودداری کند در صورتی که توان مالی داشته ولی با این حال امتناع از پرداخت می نماید تا زمانی که دین خود را بپردازد در زندان باقی خواهد ماند ولی اگر امتناع از پرداخت وی به دلیل عدم تمکن مالی یا اصطلاحاً اعسار وی باشد در این حالت برای وی حکم اعسار صادر خواهد شد و بر مبنای آن بدهی مورد نظر تفسیط می شود. در امور حقوقی هر زمان که بدهکار بدهی خود را بپردازد یا مالی را معرفی کند و یا اینکه دادخواست اعسار بدهد و اعسار وی ثابت گردد از حبس آزاد خواهد شد که البته امروزه به محض ارائه دادخواست اعسار، جلب منتفی می گردد.
در این میان هستند بدهکارانی که برای فرار از ضمانت اجرای قانونی فوق اموال خود را به اشخاص دیگری منتقل می نمایند، در این حالت اگر بدهکار بعد از شکایت شاکی اموال خود را به دیگری منتقل کرده باشد چنین انتقالی غیر قابل قبول بوده و فرد تا زمانی که بدهی خود را نپردازد زندانی می شود ولی اگر اموال خود را قبل از شکایت منتقل نموده باشد اثبات اینکه چنین انتقال ای برای فرار از دین بوده کاری سخت است.
اجرای حکم جلب متهم در شب
در صورتی که در برگ جلب اشاره به ساعت انجام آن نشده باشد فقط ماموران می توانند از طلوع آفتاب تا غروب آن نسبت به دستگیری فرد مورد نظر اقدام کنند.
بر اساس ماده ۱۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری: جلب متهم به استثنای موارد ضروری باید در روز به عمل آید و در همان روز به وسیله بازپرس و یا قاضی کشیک تعیین تکلیف شود.
تبصره- تشخیص موارد ضرورت با توجه به اهمیت جرم، وضعیت متهم، کیفیت ارتکاب جرم و احتمال فرار متهم با نظر بازپرس است. بازپرس موارد ضرورت را در پرونده درج می کند.
دیدگاه