ماه چقدر برای حیات زمین مهم است؟

نظریه های تشکیل کره ماه

نظریه‌های مختلفی درباره تشکیل کره ماه وجود دارد. مهمترین نظریه این است که ۴ و نیم میلیارد سال پیش یک جرم آسمانی، به بزرگی مریخ با زمین برخورد کرد و یک تکه بزرگ که امروزه ماه نام دارد را از زمین جدا کرد.

اما با بررسی‌های جدید، یک نظریه قدیمی نیز مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. بر اساس این تئوری ماه از به هم پیوستگی تکه‌‌های کوچکی از زمین تشکیل شده است. به این ترتیب که بر اثر برخوردهای متعدد اجرام آسمانی به زمین، تکه‌های کوچک از آن جدا شده و کره ماه را تشکیل داده‌اند.

تاثیرات ماه بر زمین

ماه همواره یکی از مهم‌ترین مولفه‌های سازنده در ایجاد شرایط مناسب برای تکامل حیات در زمین به شمار می رود.

کره ماه همواره در حال حرکت است. قمر سیاره زمین هر ساله به میزان تخمینی ۱/۵ اینچ (۳/۸ سانتیمتر) بیشتر از زمین دور می شود. این فرآیند به تدریج باعث کمتر شدن سرعت چرخش کره زمین می شود. محققان می‌گویند فاصله ماه از زمین در زمان شکل‌گیری‌اش تقریبا 22 هزار 530 کیلومتر بوده است در حالی که اکنون حدودا در 385 هزار کیلومتری سیاره ما قرار دارد. یعنی طی ۵۰۰ میلیون سال آینده کره ماه ۱۴۶۰۰ مایل (حدود ۲۳۴۹۶ کیلومتر) از مکان فعلی اش دورتر خواهد بود.

ژاک لاسکار، ستاره شناس فرانسوی در سال 1993 با انجام محاسبات پیچیده ریاضی به این نتیجه رسید که وجود گرانش ماه در ثابت نگه داشتن انحراف محوری زمین حیاتی است. انحراف محوری زمین در تعیین الگوی آب و هوایی نقش بسیار مهمی دارد و اگر دائم در حال تغییر باشد باعث بروز یک شرایط آب و هوایی بشدت متغیر می شود که تبعات زیست محیطی آن آرامش ساکنان زمین را مختل خواهد کرد.

جزر و مد دریاها و آب شدن یخ های قطب

نیروی گرانشی بین ماه و زمین در مدار سیاره ما باعث حرکت اقیانوس ها و ایجاد جزر و مد می شود، بالا آمدن سطح آب باعث کاهش سرعت چرخشی زمین و به عبارتی حرکت آن کندتر شده و نیروی گریز از مرکزی بر ماه اعمال می شود و برای جبران این تغییر، ماه شروع به چرخیدن در یک مدار بزرگتر می کند.

در نبود ماه جزر و مد اقیانوس ها ۳ برابر شده و ارتفاع اقیانوس ها نیز تغییر می کند.خورشید هم بر روی جزر و مد تاثیر دارد اما اثر آن با ماه قابله مقایسه نیست، کشش گرانشی این قمر باعث برآمدگی آب در بخش هایی استوایی زمین می شود اما اگر این نیروی کششی وجود نداشته باشد آب های اقیانوس ها به سمت قطب ها رفته و یخ های قطب آب می شدند که این موضوع موجب برهم زدن تعادل دمایی زمین و تغییرات شدید آب و هوایی می شود.

زمستان های بسیار سرد، تابستان های بسیار گرم

ماه باعث كندي چرخش زمین می شود و این كندي حركت در اثر گرانش بين ماه و زمين در دمای زمين و آب و هوای آن تاثير گذار است. شیب چرخش ماه اثر جاذبه خورشید روی زمین را بسيار كاهش مي دهد اگر ماه وجود نداشت زمين با زاويه  90 درجه و بیشتر مي چرخيد كه موجب افزايش دما و ايجاد طوفان ها شديد شده و اقیانوس ها باعث نابودي بخش هاي بزرگي از خشکی ها مي شدند.

اگر ماه نبود برخی از نقاط زمین  بسیار گرم و نقاطی بسیار سرد می شدند وبا تابستان های خیلی داغ و یخبندان مواجه می شدیم با ذوب شدن یخ ها بسیاری از گونه ها جانوری در قطب ها منقرض می شوند و با  یک اتمسفر متغیر در زمین حیات سایرجانوران نیز به خطر می افتاد.

زمین بدون فصل های رنگارنگ

سال های بسیاری است که محور زمین بین 23 تا 26 درجه به طور کج باقی مانده و ممکن است حتی بیش از صدها میلیون سال طول بکشد که ماه بخواهد از زمین جدا شود اما بدون ماه تغییرات فاجعه بار در محور چرخش  زمین به وجود می آید، این احتمال وجود دارد که گاهی اوقات چرخش زمین مانند عطارد شود و به دلیل انحراف محوری کره زمین عملا هیچ فصلی وجود نداشته باشد.

فقط شب یا روز!

بدون ماه زمین چرخش زمین و زاویه اش ممکن است به گونه ای تغییر کند که  فقط در طول یک روز چند دقیقه نور خورشید به یک بخش از کره زمین برسد یا مانند سیاره اورانوس، با زاویه ۹۷ درجه ای شب و روزی به بلندی 42 سال  را نظاره گر باشیم (42 سال روز و 42 سال شب).

قبل از تشکیل ماه روزهای این سیاره خاکی حدود شش ساعت بوده اما با شکل گیری ماه به دلیل جزر و مد و گرانش بین ماه و زمین این میزان به 24 ساعت در شبانه روز رسیده است یک روز کره زمین در نبود ماه کوتاه تر شده و هر روز فقط حدود 6 تا 8 ساعت و هر سال سیاره مان 1400 روز طول می کشد.

شب های تاریک زمین در نبود ماه

بدون ماه شب های زمین خیلی تاریک می شود. بعد از قمر زمین جرم درخشان بعدی در آسمان شب، زهره است اما  به اندازه کافی آسمان زمین را نمی تواند روشن کند ماه حدودا دو هزار برابر روشن تر و درخشان تر از زهره است بدون وجود این قمر رصد پدیده های نجومی نیز بسیار مشکل می شد.

ماه آینه امواج رادیوی

ماه نخستین منعکس کننده امواج رادیویی در فضا بوده این موضوع به روند توسعه رادارها و گسترش تکنولوژی آن بسیار کمک کرده است. مطالعه انعکاس این امواج از سطح ماه اساس طراحی دستگاه های تعیین محل خورشید و بسیاری از سیارات منظومه شمسی است، همچنین بسیاری از اقدام های فضانوردان برای هدایت فضاپیما در نزدیکی این قمر زمین صورت می گیرد درنتیجه در پیشرفت تکنولوژی های فضایی نیز موثر است.