مشاور مدیریت کیست و وظایف آن چیست؟
به طور کلی مشاوره به معنی همکاری کردن، اخذ رأی و نظر تخصصی دیگران برای انجام کاری، حل مسئله ای، پیشگیری از وقوع حالتی خارج از کنترل و همچنین کنترل شرایط جاری است. اگر مشاوره را به صورت بسته کامل در نظر بگیریم، در نگاهی کلی شامل فرآیندهای مختلفی نظیر مصاحبه کردن، ارزیابی، اجرای آزمونهای مرتبط، تدوین راهکار و راهبرد، تحلیل شرایط فعلی و آتی، ارایه راهنمایی و در نهایت شتافتن برای یاری رساندن است.
نیاز به مشاور مدیریت، در تصور عوام زمانی مطرح می شود که فرد یا سازمان دچار مسئله یا بحرانی شوند، در حالیکه متدلوژی بهره گیری از مشاور، فرآیندی دائمی است که در شرایط مطلوب نیز, نیاز به آن احساس می شود تا سازمان یا فرد، انحراف از معیارهای استاندارد نداشته باشند و به اصطلاح عامیانه همواره کالیبره حرکت کنند.
مشاوره رابطه ای است بین دو فرد که در آن، یکی می کوشد تا دیگری را درک و در حل مسائل سازگاری و انطباقی کمک کند. امروزه بحث مشاوره در حوزه های مختلفی همچون علوم انسانی، فنی، متدلوژی تولید، خانواده، تحصیل و… به امری بدیهی و الزامی تبدیل شده است.
مشاورین نگاهی سیستمی از خارج به داخل داشته و به مسایل از زاویه دیگری می نگرند که صاحبان مشاغل و یا افراد دارای مسئله به سبب مشغله فکری، ذهنی و همچنین درگیری با عناصر اصلی مسئله، به درستی نمی توانند مشاهدات لازم را داشته، تشخیص و تفکیک لازم را اعمال فرمایند.
مدیران در هر سازمانی به صورت مداوم در معرض تصمیمات متفاوتی درباره‌‌ی ذینفعان، بازار، نیروی انسانی، سازمان و… هستند و در بسیاری از مواقع بر مبنای شهود خود قضاوت می‌کنند. این در حالی است که عوامل متعددی سبب سوگیری و برداشت ناصحیح در قضاوت آنها می‌شود. از طرف دیگر اﻓﺰاﯾﺶ رﻗﺎﺑﺖ میان سازمان‌ها موجب شده که هزینه‌ی تصمیمات اشتباه برای سازمان‌ها بسیار بالا و در برخی موارد جبران‌ناپذیر شده و جبران هزینه‌های وارده صرفه‌ی اقتصادی نداشته؛ لذا بسیاری از فعالیت‌ها که امکان انجام آن توسط متخصصین بیرونی با کیفیت قابل قبول وجود دارد، به بیرون از سازمان واگذار می‌شوند. در این میان نیاز به خدمات مشاوره مدیریت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣـﺪﯾﺮان ﺑـﺎ ﻣـﺴﺎﺋﻞ و ﻣـﺸﮑﻼت ﭘﯿﭽﯿـﺪه و ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮن ﻫﺮ روز ﺑﯿﺸﺘﺮ از دﯾﺮوز اﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮد.
پر واضح است که مشاورین موفق، ترکیبی از دانش، تخصص، تجربه کاری و اطلاعات جانبی خویش را به کار می گیرند تا نه تنها به روشی علمی بلکه با متدی عملی و اجرایی مسئله را حل و یا از بروز مسائل آتی در سازمان جلوگیری نمایند.
به عنوان مثال: مشاور در حوزه علوم مدیریتی و سازمانی هنگامی می تواند مدعی تخصص باشد که در خصوص کسب و کار، فرآیندهای تولیدی، نوع بازار و مشتری، فرهنگ بازار هدف، رویه های مرسوم در کسب وکار و … اطلاعات رقیق و بروزی داشته باشد، همین امر باعث گردیده تا مشاورینی که خود تجربه مدیریت، کارفرمایی، تولید و… را دارند در رشته کاری خود موفق تر از مشاورینی باشند که صرفاً تحصصی آکادمیک داشته و اغلب تخصص های خویش را بومی ننموده اند. بنا به عقیده ما، مشاوره مدیریتی و سازمانی نوعی روان درمانی سازمانی است که در گام های بعدی به بازپروری سازمانی می پردازد.
امروزه حرفه مشاوره در کشورهای اروپایی به اوج شکوفایی خود رسیده است به نحوی که هر سازمان یک مشاور ارشد و حداقل چندین مشاور تخصصی در حوزه هایی همچون: مالی، اداری، تولید، بازرگانی، بازاریابی، برند و حتی مسایل حقوقی و روابط کار و کارفرمایی دارد.
اگرچه برخی از مشاوران مدیریت در سازمانهایی که مشاوره می دهند به صورت رسمی کار می کنند، ولی اکثر آنها به صورت قراردادی و همزمان با چندین شرکت یا سازمان در ارتباط می باشند. همچنین یک مشاور مدیریت معمولا از سطح تحصیلات بالایی (در حد دکتری) برخوردار بوده و در حوزه تخصصی خود علم و دانش قابل توجهی دارد.بعضی از پروژه ها نیز، نیاز به گروهی از مشاوران دارند که هر کدام در یک زمینه ای متخصص هستند. در برخی دیگر از پروژه ها هم، مشاوران به طور مستقل با مدیران سازمان مشتری، کار می کنند.
ساعت کار و محل کار مشاور مدیریت
یک مشاور مدیریت معمولا وقت خود را بین مشتریان مختلف تقسیم می کند. چون او باید وقت زیادی را با مشتریانش بگذراند، بیشتر اوقات در خارج از دفتر کار خود می باشد. او معمولا کمتر با برنامه کاری فشرده و استرس کاری مواجه است و معمولا روند کاری اش آرام و به دور از استرس است.
مشاوران مستقل می توانند در مورد میزان درآمد، زمان و مکان کارشان، خود تصمیم بگیرند. البته آنها تحت فشار بیشتری نیز هستند زیرا معیشت آنها به توانایی شان در یافتن و نگهداری مشتری وابسته می باشد و حقوق بگیر سازمانی نیستند. مشاوران مدیریت گاهی اوقات ساعات طولانی از روز و گاهی دیگر نیز تنها مدت محدودی از روز مشغول به کار هستند که این موضوع بستگی به کار و مشتریان در دست آنها دارد.
شخصیت شناسی شغل مشاور مدیریت
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
شخصیت شناسی شغل مشاور مدیریت بر اساس تست MBTI
ENFJ : این تیپ شخصیتی استقلال کاری و داشتن ارتباط با دیگران را دوست دارند. آنها می خواهند با استفاده از خلاقیت خود به دیگران کمک کنند تا اثربخشی خود را افزایش دهند.
ENFP : این تیپ شخصیتی از کار مشاوره لذت می برند و دوست دارند به رفع اختلافات و افزایش اثربخشی در سازمان ها کمک کنند. در عین حال می خواهند در کار خود استقلال و انعطاف لازم را داشته باشند.
ENTJ : این تیپ شخصیتی از استقلال و تنوع این شغل لذت برده و دوست دارد با انواع مردم در مشاغل مختلف سر و کار داشته باشد. او معمولا محیطی چالشی با طرح های خلاق و جلسات پویا بوجود می آورد و علاقه مند به پروژه های جدید است. این تیپ شخصیتی در مشاوره مدیریت عالی ظاهر می شود.
INTJ : این تیپ شخصیتی از توانایی تحلیل سطح بالایی برخوردار است که از لازمه های این شغل است. او با کمک شم خود می تواند کلیه امکانات و احتمالات را دیده و برنامه ریزی های بلند مدت انجام دهد.
ENTP : این تیپ شخصیتی می تواند محیطی جدید، منعطف و متحول ایجاد کند. او با کمک خلاقیت فراوان خود مفاهیم، روش ها و سیسستم های جدیدی بوجود می آورد.
INTP : این تیپ شخصیتی در تحلیل مسایل و ارائه راه حل های مبتکرانه (که از لازمه های این شغل است) تبحر زیادی دارد. او از کار در زمینه های فنی و حل مسایل پیچیده لذت می برد.
ESFJ : این تیپ شخصیتی از سرعت کار و تحول در آن لذت می برد و دوست دارد با مشتریان و مراجعان مختلف در ارتباط باشد.
ESTP : این تیپ شخصیتی از اطلاعات فنی و تخصصی خوبی برخوردار است. او عاشق هیجان بوده و دوست دارد با دیگران در ارتباط باشد.
تخصص های مشاور
- تحلیل عملکرد منابع انسانی، مصاحبه شغلی، تحلیل شخصیتی منابع انسانی
- رفتار سازمانی، سینرژی سازمانی و کار گروهی
- نظارت بر قراردادهای استخدامی، ضوابط و قوانین کار و کارفرمایی
- نظارت بر روند اجرایی بیمه تأمین اجتماعی و مسئولیت کارفرما در قبال کارگر و همچنین قوانین بیمه ای
- نظارت، ارایه پیشنهاد و روش برای ثبت شرکت در داخل، خارج و مناطق آزاد وتجاری
- بهره گیری از روشهای استفاده از معافیت های مالیاتی، گمرکی و..
- تدوین اساسنامه های ثبت شرکت در قالب مسئولیت محدود، سهامی خاص، تعاونی، موسسه و همچنین تدوین قراردادهای تشکیل هلدینگ، کنسرسیوم و…
- برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت
- تدوین استراتژی های کلان نگر یکساله تخصصی
- تدوین کمپین های تبلیغاتی
- پیشنهاد و انتخاب نام و نشان تجاری، مدیریت برند و توسعه هویت بصری برند
- بازنگری برند و الزامات آن
- تدوین ساختار سازمانی، چارت سازمانی، فرآیند های کاری، بیانیه رسالت و ماموریت سازمان، چشم انداز، شعار سازمانی و…
- ایجاد باشگاه مشتریان و هواداران (استانداردسازی و بومی سازی)
- پیاده سازی مدیریت ارتباط بامشتریان ” CRM “
- پیاده سازی مدیریت رسیدگی به شکایات مشتریان و سنجش رضایتمندی مشتریان ” CSM “
- پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین ” SCM “
- تدوین و پیاده سازی الزامات 5S (نظام آراستگی)
- تدوین و پیاده سازی الزامات تولید ناب و توسعه بهره وری و تولید بهنگام ” JIT “
- تدوین استراتژیهای بازاریابی و فروش
- تدوین استراتژیهای ورود به بازارهای هدف خارجی (بازرگانی خارجی)
- نظارت بر نرم افزارهای مالی و انبار به لحاظ کیفی
- تدوین برنامه های راهبردی حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی
- آموزش پرسنل در حوزه علوم مدیریتی و ارایه گواهینامه آموزشی
- تدوین برنامه های راهبردی ” Promotion “
- نظارت و ارایه راهکار برای بسته بندی محصولات و انتخاب و پیاده سازی شبکه های توزیعی کالا
- ایجاد شبکه فروش بصورت عاملیت و یا نمایندگی (فرانچایز)
- ارزیابی پیشنهادات مشارکت تجاری” Joint Venture “
- ایجاد فرهنگ سازمانی و فرهنگ دانش محوری
- نظارت بر چیدمان تجهیزات خطوط تولید به لحاظ ارتقاء بهره وری
- تدوین استراتژیهای رشد ۴۰۰ درصدی ” Re-Marketing “
- ترسیم و تحلیل بوم کسب و کار
- ترسیم و تحلیل ماتریس SWOT (مدیریت استراتژیک)
روند اجرایی مشاوره
- نشست اولیه و صحبت در خصوص مسئله یا خواسته های کارفرما
- بازدید از سازمان، کسب و کار و فرآیندهای اجرا شده و در حال جریان کارفرما
- ارایه صورتجلسه اولیه شامل عارضه یابی، متدلوژی کار و مجموعه روشهای قابل ارزیابی و سازگاری
- ارایه پیش نویس قرارداد مشاوره شامل متن قراردادها، تعهدات طرفین، فعالیتهای مشاور، بازه زمانی و دستمزد مشاور
- امضاء قرارداد و انجام فرآیندهای مالی اولیه ( پیش پرداخت )
- مطالعه میدانی مشاور در سیستم کارفرما، مصاحبه شغلی، تشکیل پرونده، تحلیل رقبا، تحلیل ساختارهای موجود
- ارایه و تدوین راهکارهای اجرایی منطبق با سازمان کارفرما
- انجام فرآیندهای آموزشی مدیران، پرسنل و…
- انجام اقدامات بازدارنده رشد مسئله، فعالیت های پیشگیرانه و در نهایت ارایه اقدامات پیشبردی
- تدوین استراتژیهای مورد نیاز در حوزه های:منابع انسانی، بازرگانی، بازاریابی، فروش، تحقیق و توسعه، SCM ،CSM ،CRM، تولید ناب، تبلیغات، Promotion، باشگاه مشتریان و…
- ارایه راهکار و روش های پیاده سازی استراتژی ها
- اخذ بازخور و خروجی ” FeedBack “
- ایجاد فرهنگ سازمانی هدفمند و اثربخش
- تدوین پروپوزال اجرایی کار ( A تا Z ) به همراه سوابق ( سند اجرایی)
- آغاز دوره ممیزی مراقبتی طبق برنامه زمانبندی
- تحویل پروژه به کارفرما
نتیجه گیری:
می‌توان بیان داشت که مشاور به‌عنوان یک «متخصص» با ارائه خدمات ارشادی با مدیران و کارشناسان سازمان هم‌فکری کرده و نتیجه تصمیمات خود را در اختیار آنان قرار می‌دهد؛ در ادامه با نقش «تسهیل‌گر» با ارائه آموزش‌ها و مهارت‌های لازم و در قالب ارائه خدمات حرفه‌ای، سازمان را قادر به حل ریشه‌ای مشکلات خود می‌نماید. اما باید به این مهم توجه کرد که پیشنهادات و اقدامات مشاوران برون‌سازمانی به‌دلیل قرار نگرفتن در بطن روند و فرایندهای سازمانی، به‌جای ارائه توصیه‌های اثربخش به بیان شیوه‌های غیراجرایی و یا بدون درنظر گرفتن شرایط و فرهنگ سازمانی و کسب‌وکار بپردازند[۹].
در نهایت باید بیان داشت که تصمیم‌سازی درست و به‌هنگام، بهره‌مندی از دانش روز، تخصص، تجربه و ارتباطات موثر مشاور در ترغیب سازمان‌ها به استخدام مشاور در حوزه‌های مختلف اثرگذار بوده و آن‌چه در نهایت برای مشاوران ارزش‌افزوده و مزیت رقابتی ایجاد خواهد کرد بهره‌گیری از نوآوری و خلاقیت برای توسعه برند، کاهش زمان، کاهش هزینه و توسعه فرهنگ صنعتی در سازمان با هدف ارائه راه‌حل برای رفع مشکلات است.
گردآورنده:شیوا ترابی
دیدگاه