امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276395
۱۳۴۱
۱
۰
نسخه چاپی

نوروفیدبک و مهارت های روانشناختی: آیا می توان با تمرین مغز خود را تقویت کرد؟

نوروفیدبک یک روش درمانی نوین و جدید است که با گسترش تکنولوژی های جدید جای خود را در عرصه مطالعات علوم اعصاب و روان شناختی باز کرده است. هدف نوروفیدبک کمک به افراد برای تغییر عملکرد مغزشان بدون استفاده از روش های تهاجمی است در طول جلسات نوروتراپی فرد در طول یک فرآیند شرطی سازی عامل می تواند یاد بگیرد تا فعالیت الکتریکی مغزش را تغییر دهد. در واقع نوروفیدبک باعث افزایش توانایی ذهن برای تغییر و بازسازی خود می شود.

نوروفیدبک و مهارت های روانشناختی: آیا می توان با تمرین مغز خود را تقویت کرد؟

نوروفیدبک

نوروفیدبک در واقع راهی برای آموزش فعالیت های مغز است. در این روش، مغز توسط فعالیت های خود، به طور غیرمستقیم می آموزد که چگونه عملکرد بهتری داشته باشد. به بیانی دیگر، فعالیت های مغز در هر لحظه به وسیله سنسورهای اندازه گیری سنجیده می شود و سعی می شود تا فعالیت های مغز به الگوهای مناسب تری تغییر کند.

امواج مغزی، پالس های الکتریکی هستند که سلول های مغزی شما به وسیله آن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. امواج مغزی چیزهای زیادی درباره نحوه احساس و عملکرد شما می گویند. عادات شما، فکرهای مختلفی که در طول روز از ذهن شما می گذرد، میزان استرس، خلق و خوی متدوال شما و به طورکلی تمامی عملکردهای مغز، توسط امواج مغزی قابل شناسایی است. سنسورهایی که در این روش، روی پوست سر شما قرار می گیرند قادر به شناسایی امواج مغزی هستند. فعالیت های مغز توسط این سنسورها اندازه گیری می‌ شود و برای تجزیه و تحلیل بیشتر به نرم افزار خاصی که برای این منظور تعبیه شده است فرستاده می شود. در نتیجه با رصد این نتایج، درمانگر و شخص می توانند بفهمند که کدام فعالیت مغزی منجر به بروز چه علائمی می شود.

در طی جلسات نوروفیدبک، درمانگر در هر لحظه به وسیله رصد امواج مغزی، آن چیزی که مغز شما انجام می دهد را با آن چیزی که شما دوست دارید تا انجام دهد مقایسه می کند. در لحظاتی که مغز شما به وضعیت مطلوب و مورد نظر درمانگر برسد، به وسیله یک بازخورد مثبت به آن پاداش داده می شود. معمولا این بازخورد مثبت، به صورت یک بازی، موسیقی و یا فیلم است.

در نتیجه هرچه قدر فعالیت های مغزی به سمت دلخواه ما حرکت می کنند تصاویر فیلم و عکس بیشتری برای او به نمایش در می آید. در مقابل، هرچه مغز از الگوهای مطلوب درمان دور شود نمایش فیلم و عکس برای او متوقف می شود. درست مانند تمرینات بدنی که برای تقویت یک عضله خاص انجام می دهید.

هر چه مغز شما بیشتر برای رسیدن به موقیت راحت تر و کارآمد تر تلاش کند، بیشتر پاداش می گیرد و تقویت می شود. مانند یادگیری هر مهارت جدیدی، موفقیت در این کار به زمان و تکرار مداوم نیاز دارد.

روش نوروفیدبک هیچ گونه عارضه ای برای بیمار ندارد بلکه با این روش نوین قدرت تصمیم گیری، برنامه ریزی و کنترل هیجان در فرد تقویت می شود.

کاربرد نوروفیدبک

• درمان اختلال کم توجهی- بیش فعالی

• کم تمرکزی

• ناتوانی در یادگیری

• بیماری صرع و تشنج

• اختلال اضطرابی

• افسردگی پس از حادثه

اوتیسم

• اختلالات سوء مصرف مواد مخدر

• درمان وسواس فکری

• درمان آسیب های مغزی

• درمان میگرن

• درمان سندرم خستگی مزمن

• درمان تیک عصبی

• افزایش انگیزه

• درمان اختلال شخصیت وسواسی-جبری

• افزایش آگاهی

• اختلال تکلم

• درمان دندان قروچه

نوروفیدبک و مهارت های روانشناختی: آیا می توان با تمرین مغز خود را تقویت کرد؟

عوارض نوروفیدبک

در حالیکه بسیاری از افرادی که به وسیله نورفیدبک تحت معالجه قرار گرفته اند، معتقدند که این روش بسیار امن است و تاکنون مشکلی در این زمینه نداشته اند، برخی از مراجعین نیز از بروز برخی عوارض نوروفیدبک مانند خستگی ذهنی و یا زنده شدن برخی احساسات قدیمی ناراحت به نظر می رسند. به عنوان مثال افرادی که دچار ضربه مغزی (تروما) شده اند بعد از نوروفیدبک دچار سرگیجه و تهوع شده اند و تا مدتی چشمانشان به نور حساسیت پیدا کرده است.

نکته بسیار مهمی که در ایجاد و یا عدم ایجاد عوارض نوروفیدبک وجود دارد، انجام آن به دست متخصص این کار است. در صورتی که نوروفیدبک توسط پزشکان و درمانگران بی تجربه انجام شود، ممکن است عوارض نوروفیدبک به صورت تجربه اضطراب، بی قراری، خواب آلودگی و .. بروز کند. اگر چنین علائمی بعد از جلسه نروفیدبک رخ دهد، باید طی سریعا فروکش کند و ادامه پیدا نکند.

مخصوصا هنگام کار با افرادی که دارای شرایط خاصی مانند انواع میگرن ها، اختلال تشنج و یا اختلال دوقطبی هستند باید جوانب احتیاط به صورت جدی تری رعایت شود. زیرا ممکن است به جای بهبود علائم بیماری موقتا تشدید شود و مشکلات جدی برای فرد به وجود آورد.  عوارض نوروفیدبک ممکن است به ندرت رخ دهد ولی برای به حداقل رساندن آن لازم است افراد حتما به مرکز درمانی معتبر نوروفیدبک مراجعه نمایند. پرداخت هزینه نوروفیدبک به صورت غیر معقول و پایین تر از حد معمول می تواند نشانه غیر تخصصی بودن درمانگر باشد.

این حق هر مراجع است که نسبت به عوارض نوروفیدبک اطلاعات کافی داشته باشد. ولی به خاطر داشته باشید که درست مانند هر روش درمان دیگری، مانند استفاده از انواع قرص ها و آمپول ها، عوارض جانبی برای آن گزارش می شود. که این امر به معنی نا امن بودن نوروفیدبک نمی باشد. اکثر عوارض جانبی نوروفیدبک در گزارشات، در طبقه بندی عوارض خطرناک قرار نمی گیرند و به صورت یک تجربه گذرا در فرد پس از گذشت لحظاتی فروکش کرده اند.

مزایای درمان نوروفیدبک

• درمان نوروفیدبک اثرات ماندگاری روی عملکرد مغز بر جای می گذارد.

• برخلاف روش های دارودرمانی عوارض فیزیکی ندارد.

• میزان موفقیت درمان با نوروفیدبک بسیار بالاست.

• روشی آرام و بدون درد برای درمان است.

• برای کودکان قابل تحمل تر است.

• باعث تنظیم کلیه ی فعالیت های مغزی می شود.

• معمولاً کودکان و افراد بیمار مقاومت و ترسی نشان نمی دهند.

نوروفیدبک و مهارت های روانشناختی: آیا می توان با تمرین مغز خود را تقویت کرد؟

سوالات متداول در مورد نوروفیدبک

• استفاده از نوروفیدبک برای چه سنی مناسب است؟

از سنین ۵ یا ۶ سالگی به بالا می‌توان از نوروفیدبک استفاده کرد. اما بهترین سن استفاده به ویژه در مورد اختلال بیش فعالی یا ADHD و اختلالات یادگیری (اختلالات دوران کودکی) سنین دبستان است.

• آیا پس از اتمام دوره استفاده از نوروفیدبک علائم و مشکلات دوباره بر می‌گردند؟

مانند هر درمانی کامل کردن دوره درمان با نوروفیدبک بسیار مهم است و ناقص گذاشتن درمان، سبب عود نشانه‌ها و علائم می‌گردد. در مورد نوروفیدبک باید به خاطر داشت که این روش درمانی در واقع نوعی یادگیری است و مغز یاد می‌گیرد که چگونه خود را به بهترین شکل ممکن تنظیم نماید. همچنان که ما رانندگی را یاد می‌گیریم و آن را فراموش نمی‌کنیم، این یادگیری هم فراموش نمی‌شود. در حقیقت مغز مهارت جدیدی به دست آورده است. البته برای داشتن یک درمان کامل، علاوه بر رعایت ترتیب جلسات و کامل کردن آنها، همکاری خانواده و عمل به کلیه دستورات و راهنمایی‌های درمانگر ضروری است.

• عوارض جانبی نوروفیدبک چه می‌باشند؟

تا کنون عارضه جانبی مشخص و پایداری گزارش نشده است. در موارد کمی در جلسات اول یا دوم احتمال سردرد، منگی یا سرگیجه وجود دارد.

• آیا درمان با نوروفیدبک قطعی است؟

تقریباً در مورد هیچ بیماری نمی‌توان قول درمان قطعی را داد. می‌دانیم که نتیجه مناسب گرفتن از درمان به شرایط گوناگونی بستگی دارد مانند: نوع و شدت بیماری، زمان اقدام به درمان، میزان همکاری فرد و خانواده او با تیم درمانی، رعایت تمام نکات مربوط به درمان از جانب فرد و درمانگر. همین شرایط در مرود درمان نوروفیدبک وجود دارد. انگیزه فرد برای پیگیری درمان و حضور مرتب در جلسات و تبحر درمانگر در استفاده از دستور العمل های درمانی مناسب از اصلی ترین عوامل مؤثر بر نتیجه این روش هستند.

• چه تعداد جلسه برای درمان نیاز است؟

نوروفیدبک نوعی یادگیری است و مانند همه یادگیری‌ها تفاوت‌های فردی در آن نقش دارد. برخی سریع‌تر یاد می‌گیرند و برخی دیرتر. علاوه بر تفاوت‌های فردی، شدت مشکلات دیده شده در QEEG (روشی برای ثبت دقیق پراکندگی و آرایش امواج مغز پیش از شروع نوروفیدبک) نیز می‌تواند نشان دهنده ی تعداد احتمالی جلسات باشد. بنابراین تعیین دقیق تعداد جلسات مقدور نیست، اما معمولاً تعداد جلسات بین ۳۰ تا ۴۰ جلسه است.

• درصد موفقیت نوروفیدبک چقدر است؟

در برخی اختلالات نظیر ADHD ، میزان موفقیت تا ۸۰ درصد موارد ذکر شده است ولی در سایر اختلالات این میزان کمتر برآورد شده است. البته افزودن نوروفیدبک به روش‌های متداول درمان دارویی و روانشناختی در درمان هر اختلالی درصد بهبودی را افزایش می‌دهد. در تحقیقات مختلف از نوروفیدبک برای درمان اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب، افزایش تمرکز و عملکرد، سردردهای میگرنی اختلالات یادگیری، بیماری صرع و اوتیسم استفاده شده است و نتایج مطلوبی نیز بدست آمده است.

• مدت زمان هر جلسه درمانی نوروفیدبک چقدر است؟

مدت زمان هر جلسه در حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه است که در طی آن می‌توان از دستور العمل های درمانی متفاوت استفاده کرد.

• آیا در هنگام شروع نوروفیدبک باید داروی خود را قطع کنیم؟

قطع دارو در هنگام شروع نوروفیدبک باید با دستور پزشک مرکز و تحت نظر وی صورت گیرد. در مواردی می‌توان از نوروفیدبک بدون استفاده از دارو کمک گرفت. معمولاً در افرادی که از قبل دارو مصرف می‌کردند شرکت منظم در جلسات نوروفیدبک سبب کاهش مصرف دارو تحت نظر پزشک می‌گردد.

• تغییرات حاصل از نوروفیدبک چه زمانی مشاهده می‌گردد؟

با توجه به آنکه نوروفیدبک یک فرایند یادگیری است لذا نباید در چند جلسه اول منتظر تغییرات شد. به طور معمول اولین تغییرات از جلسه دهم تا پانزدهم خود را نشان می‌دهند. در صورتی که این تغییرات مشاهده نگردند معمولاً روند درمان اصلاح و در موارد مقاوم استفاده از نوروفیدبک قطع می‌شود.

• نوروفیدبک برای چه افرادی مناسب است؟

نورفیدبک را می‌توان در شرایط مختلف استفاده کرد از تقویت تمرکز به هنگام درس خواندن در یک دانشجو تا کاهش نشانه‌های افسردگی یا سردردهای تنشی و میگرنی. درمان با نوروفیدبک نیازمند یک تعهد و انگیزه قوی است چرا که آثار سودمند آن معمولاً تا قبل از جلسه دهم آشکار نمی‌گردد (البته در موارد متعددی نیز تغییرات مورد نطر پس از دو جلسه بتدریج نمایان می‌شوند) و تغییرات نیز سریع اتفاق نمی‌افتند. این روش برای افرادی مناسب است که بتوانند با جدیت تمام حداقل هفته‌ای ۲ بار به مدت ۳۰ تا ۴۰ جلسه برای درمان حاضر شوند.

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید