امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 274979
۹۹۶
۱
۰
نسخه چاپی

تعریف انحصار وراثت | گواهی انحصار وراثت | مراحل صدور گواهی انحصار وراثت | طبقات وراث

انحصار وراثت پس از فوت یکی از اعضای خانواده و برای تعیین میزان سهم‌الارث هر یک از وراث انجام می‌شود و به واسطه گواهی انحصار وراثت میزان ارث هر یک اعضای خانواده مشخص می‌شود

تعریف انحصار وراثت | گواهی انحصار وراثت | مراحل صدور گواهی انحصار وراثت | طبقات وراث

انحصار وراثت زمانی صورت می گیرد که فرد فوت کرده و فرزندان و وراث به دنبال کسب حقوق خود از فرد متوفی هستند.

تعریف انحصار وراثت

انحصار وراثت پس از فوت یکی از اعضای خانواده و برای تعیین میزان سهم‌الارث هر یک از وراث انجام می‌شود و به واسطه گواهی انحصار وراثت میزان ارث هر یک اعضای خانواده مشخص می‌شود.

گواهی انحصار وراثت

پس از اینکه وراث یا نماینده قانونی یا وکیل وراث به شورای حل اختلاف مراجعه می نمایند شورای حل اختلاف، گواهی ای بنام گواهی حصر وراثت صادر می کند که درآن تعداد وراث و همچنین مقدار سهم الارث وراث مشخص می گردد و چنانچه متوفی وصیت نامه رسمی داشته باشد نیز در آن قید می شود.

لازم به ذکر است که برای تهیه گواهی انحصار وراثت، نیازی به اقامه دعوی مجدد نمی باشدو هر یک از ورثه می توانند ضمن مراجعه به شورای حل اختلاف برای دریافت رونوشت اقدام کنند. ضمنا در صورتی که گواهی انحصار وراثت اخذ نشود وراث نمی توانند فروش و تقسیم و یا انتقال اموال را انجام دهند حتی بصورت توافقی.

مراحل صدور گواهی انحصار وراثت

1) متقاضی با در دست داشتن مدارک لازم و کارت شناسایی و کارت عابر بانک (جهت پرداخت هزینه دادرسی) جهت ثبت دادخواست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می‌کند.‏

2) دفتر خدمات قضایی پس از احراز هویت و ثبت نام متقاضی در سامانه ثنا (در صورت عدم ثبت نام پیشین ) و اسکن مدارک لازم و دریافت هزینه دادرسی، دادخواست را ثبت و به شورای حل اختلاف صلاحیت‌دار (آخرین محل اقامت متوفی) ارسال می‌کند.‏

3) پرونده پس از ارسال به شورای حل اختلاف توسط معاونت ارجاع به یکی از شعب مستقر در شورای حل اختلاف مربوطه ارجاع و پرونده ثبت و دفتر شعبه مدارک اسکن‌شده را پرینت می‌گیرد و در اصطلاح تشکیل پرونده صورت می‌پذیرد. این پروسه ممکن است دو یا چند روز به طول انجامد.‏

4) متقاضی بهتر است پس از ارسال پیامک ارجاع پرونده و یا ابلاغ رفع نقص و در صورت عدم ارسال و یا ابلاغ موارد مذکور پس از چند روز به شورا و شعبه مربوطه مراجعه و پرونده را پیگیری کند.‏

5) پس از تشکیل پرونده و مراجعه به شعبه، اصول مدارک به رویت شعبه رسیده و پس از بررسی و ملاحظه اسناد و مدارک تقدیمی و ورثه معرفی‌شده، در صورتی که بهای ترکه بیش از سی میلیون ریال باشد، هزینه نشر آگهی توسط شعبه محاسبه و به متقاضی اعلام می‌شود و متقاضی به بانک ملی مراجعه و مبلغ نشر آگهی را به شماره حساب ۰۱۰۷۸۴۷۹۶۸۰۰۶ به نام شرکت آگهی‌گستران پاسارگاد واریز و فیش آن را به شعبه تحویل می‌دهد و در صورتی که بهای ترکه کمتر از سی میلیون ریال باشد شورا بدون انتشار آگهی به ادله درخواست‌کننده  گواهی حصر وراثت، رسیدگی می‌کند.‏

6) پس از انجام موارد مذکور، درخواست متقاضی یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار یا محلی آگهی می‌شود (در صورتی که ترکه مازاد بر سی میلیون ریال باشد) در صورتی که بهای ترکه کمتر از سی میلیون ریال باشد با توجه به مصوبه مورخ ۷/۱۲/ ۱۳۸۲ قوه قضائیه، شورا بدون انتشار آگهی به ادله درخواست‌کننده گواهی حصر وراثت، رسیدگی و گواهی حصر وراثت را صادر می‌نماید. در مورد وراث روستاییان، در صورتی که بهای ترکه بیش از سی میلیون ریال باشد، فقط به الصاق آگهی برای یک بار و در یک روز در معابر و اماکن عمومی روستای محل اقامت متوفی اکتفا خواهد شد.‏

7) در صورتی که ترکه مازاد بر سی میلیون ریال باشد و نشر آگهی صورت پذیرد، پس از انقضای مهلت یکماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که معترضی نباشد، مرجع رسیدگی‌کننده با توجه به ادله و اسناد ارائه‌شده، گواهی انحصار وراثت را با ذکر تعیین تعداد وراث و نسبت آنها با متوفی، صادر می‌کند.‏

‏8) در صورت وجود معترض و اعلام اعتراض او، مرجع رسیدگی‌کننده جلسه‌ای را جهت رسیدگی معین و به معترض و درخواست‌کننده تصدیق اطلاع می‌دهد و پس از رسیدگی حکم خود را اعلام می‌کند. این حکم قابل تجدیدنظر است.

نکات

- در صورتی که در زمان فوت نطفه‌ای منعقد شده باشد، جنین نیز جزء وراث قرار می‌گیرد و باید در دادخواست مربوطه قید شود.

- در تصدیق وراثت به درخواست ورثه، مرجع رسیدگی‌کننده سهم هر یک از ورثه را تعیین می‌کند.

- در صورتی که برای محجور قیم مشخص نشده باشد، دادستان می‌تواند بنام محجور به درخواست تصدیق انحصار وراثت اعتراض کند.

مدارک لازم برای درخواست گواهی انحصار وراثت

1- گواهی فوت متوفی

ارایه اصل گواهی فوت و تصویر برابر اصل شده آن به ضمیمه دادخواست الزامی است.

2- استشهادیه تنظیمی در دفتر اسناد رسمی

اسامی کلیه ورثه در فرم مخصوص نوشته شده و سه نفر از کسانی که وراث متوفی را میشناسند در دفتر اسناد رسمی حاضر شده و مراتب را گواهی و امضا مینمایند و امضا آنها توسط سردفتر تصدیق میشود.

3-رسید گواهی مالیاتی

گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث به اداره امور اقتصادی و دارایی آخرین محل اقامت متوفی. در این مرحله صرفا مشخصات متوفی و اموال و دارایی های وی در فرم مخصوصی به اداره دارایی اعلام می شود و نیازی به پرداخت مالیات نیست.(برای فوت شدگان قبل از سال 95).

نکته: لازم به توضیح است بعد از سال 95 ضرورت ارائه گواهی مالیاتی از بین رفته و ارائه چنین مدرکی همراه با مدارک درخواست گواهی انحصار وراثت دیگر لازم نیست.

4- تصویر برابر اصل شده شناسنامه وراث

متقاضی علاوه بر شناسنامه خود تصویر برابر اصل شده شناسنامه سایر وراث را نیز باید به دادگاه ارائه کند.

5- عقدنامه همسر دائمی متوفی

6- وکالتنامه وکیل دادگستری

طبقات وراث

قانون مدنی در ماده 862 طبقات ارث را بدین گونه تعریف کرده است:

طبقه اول: پدر، مادر، شوهر، زن، اولاد (درجه اول)

اولاد اولاد (درجه دوم)

طبقه دوم: اجداد، خواهر و برادر (درجه اول)

اولاد آنها (درجه دوم)

طبقه سوم: عمو، عمه، خاله ، دایی (درجه اول)

اولاد آنها (درجه دوم)

چند مورد از مواد قانون مدنی در خصوص مقدار ارث وراث

 نکته مهم اینکه در ماده 863 قانون مدنی هم بدین شرح مورد تاکید قرار گرفته است: وراث طبقه بعد وقتی ارث می برند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد.

در طبقه اول، سهم پدر و مادر هر کدام یک ششم، زوج یک چهارم و زوجه یک هشتم و مابقی بین فرزندان به نسبت 2 به 1 بین پسران و دختران تقسیم می شود.

1) طبق ماده 907 قانون مدنی اگر متوفی پدر و مادر نداشته باشد و فقط دارای فرزند و زوج یا زوجه باشد ابتدا سهم زوج (یک چهارم) یا سهم زوجه (یک هشتم) کنار گذاشته می شود مابقی بین فرزندان به نسبت 2به1 بین پسران و دختران تقسیم می شود.

2) اگر پدر و مادر در قید حیات باشند و متوفی فقط یک فرزند دختر داشته باشد، طبق ماده 908 قانون مدنی سهم دختر نصف اموال و سهم پدر ومادر هر کدام یک ششم از اموال است و هر میزان که باقی بماند نسبت به سهم وارثان میان آنها تقسیم می شود و اگر چند دختر بهمراه پدر و مادر متوفی باشند در اینصورت سهم دختران طبق ماده 909 قانون مدنی دوسوم اموال است که این دوسوم بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود.

3) اگر ورثه زوج منحصر به زوجه باشد یک چهارم ماترک سهم الارث زوجه و سه چهارم به دولت می رسد.

4) بر اساس ماده 911 قانون مدنی تقسیم ارث میان نوادگان بر اساس نسل آنها انجام می شود به این معنا که در صورتیکه نوه، فرزند پسر باشد سهم پسر را می برد و در صورتی که نوه دختری باشد سهم دختر را به ارث می برد تا زمانی که متوفی فرزندی داشته باشد، نوه های او از اموال وی ارث نمی برند.

* گاهی پیش میاید که مجموع سهم وارثان از میزان اموالی که متوفی به جا گذاشته است بیشتر می شود در این شرایط برای جبران این کمبود، در صورتیکه تقسیم ارث میان وارثان طبقه اول باشد، طبق ماده 914 قانون مدنی ازمیزان سهم دختر یا دختران کاسته می شود و پس از تقسیم اموال ،هر مقدار که اضافه مانده باشد میان وراث به نسبت سهم آنان تقسیم می گردد. البته توجه فرمایید این مقدار اضافه به همسر برگردانده نمی شود.

5) اگر وارث متوفی برادر و خواهران وی باشند کلیه اموال به نسبت 2به1 میان برادران و خواهران تقسیم می شود.

6) اگر وارث متوفی فقط خواهر یا فقط برادر وی باشد تمام ارث به او می رسد.

7) اگر متوفی،خواهر و برادر پدری داشته باشد و همچنین برادر و خواهر مادری هم داشته باشد، دیگر به برادر و خواهر مادری وی ارثی از او نمی رسد و ارث بین خواهر وبرادر پدری او به نسبت 2 به1 برادر و خواهر وی می رسد. اما اگر از ناحیه پدر هیچ خواهر و برادری نداشته باشد، ارث به خواهر و برادر مادری وی می رسد.

8) همسر موقت ارث نمی برد.

9) چنانچه مرد بدون فرزندی فوت کند،یک چهارم مال به همسر و بقیه به سایر وراث می رسد

10) اگر مردی فوت کند و فرزند داشته باشد،یک هشتم مال به زنش میرسد و مابقی بین وراث تقسیم می شود.

11) اگر زنی فوت کند و فرزندی نداشته باشد، یک دوم مال به شوهر و بقیه به سایر وراث می رسد.

12) اگر زنی فوت کند و فرزند داشته باشد، یک چهارم مال به شوهر و بقیه به وراث می رسد.

13) اگر مردی فوت کند و همسران متعدد داشته باشد، یک هشتم سهم همسر بین همسران به تساوی تقسیم می شود.

14) اگر زنی فوت کند و شوهرش تنها وارث وی باشد ، تمام ماترک متعلق به شوهر است.

15) وصیت نامه طبق مفاد قانون مدنی حداکثر در مورد یک سوم مال نافذ است.

  • منبع
  • سازمان امور مالیاتی
  • باشگاه خبرنگاران جوان
  • ایسنا
  • بنیاد وکلا

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید