کیفیت زندگی کاری (Quality of Work Life)
کیفیت زندگی کاری عبارت است از عکس العمل کارکنان نسبت به کار، به ویژه پیامدهای فردی آن در ارضای شغلی و سلامت روحی.
کیفیت زندگی کاری میزان توانایی کارکنان در ارضای نیازهای مهم شخصی با استفاده از تجربیاتی است که در سازمان کسب کرده اند که در این تعریف به شدت بر ایجاد محیطی که منجر به ارضای نیازهای افراد شود تاکید شده است.
تعریف عینی کیفیت زندگی کاری
مجموعه ای از شرایط واقعی کار و محیط کار در یک سازمان که شامل: میزان حقوق و مزایا، امکانات رفاهی، بهداشتی، ایمنی، مشارکت در تصمیم گیری، مردم سالاری، سرپرستی، تنوع و چرخش کاری و غنی بودن مشاغل و...می شود.
در کیفیت زندگی کاری، نوع نگرش افراد نسبت به شغل خود، این که تا چه میزان اعتماد متقابل، توجه، قدرشناسی، کار جالب و فرصت های مناسب برای سرمایه گذاری (مادی و معنوی) در محیط کار، توسط مدیران برای کارکنان فراهم شده است. درجه کیفیت زندگی کاری درون سازمان از طریق اندازه گیری میزان رضایتمندی، غیبت کم و انگیزه بالا در کارکنان برآورد می شود.
یکی از آفت های مهم مدیریت، بی توجهی به کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان می باشد. این بی توجهی، اثربخشی و کارآیی سازمان را به شدت کاهش می دهد. به دلیل عدم شناخت مدیران سازمان ها از کیفیت زندگی کاری، این مقوله، تناسب و اندازه های واقعی خود را در سازمان ها از دست داده است.
ضرورت توجه به کیفیت زندگی کاری و بهبود آن، یک منطق دارد و آن هم این است که 65 درصد عمر مفید انسان ها در محیط کار سپری می شود.
شاخص های بهبود کیفیت زندگی کاری در مواردی هم چون: خشنودی یا رضایت از کار، مشارکت در کار و داشتن حق اظهارنظر، کاهش حوادث و سوانح در کار، حق انتخاب شغل، سرنوشت، تاثیرگذاری و...
کیفیت زندگی کاری پایین یعنی این که کارمند شغلش را صرفاً به عنوان وسیله ای برای رفع نیازهای اقتصادی می داند و کارمندانی با چنین تفکری، غالباً وفاداری کمی به سازمان دارند و عموماً برای جبران کمبودها مجبور هستند دست به کارهای دیگری نیز بزنند.
ابعاد و شاخص های کیفیت زندگی کاری
توماس كيفيت زندگي كاري را در چهار مشخصه زير خلاصه مي كند:
1- امنیت و ایمنی که شامل امنیت شغلی و ایمنی جسمانی و روانی می شود.
2- عادلانه و منصفانه بودن حقوق و مزایا
3- ایجاد فرصت پرورش مهارتها و یادگیری مستمر
4- دموکراسی و مشارکت در تصمیم گیری
بهره وری منابع انساني كه از ضرورت هاي رشد و توسعه هر جامعه و سازمان محسوب مي شود، صرفا از راه افزايش حقوق و مزايا و امكانات رفاهي به دست نمي آيد، بلكه بهره وركردن انسان ها، مستلزم افزايش كيفيت زندگي كاري، آنهاست كه البته برقراري ارتباط متقابل بين اين دو پديده به باورهاي مشترك و فرهنگ سازماني مساعد نياز دارد. كيفيت زندگي كاري يا كيفيت نظام كار يكي از جالب ترين روش هاي ايجاد انگيزه و راهگشاي مهم در طراحي و غني سازي شغل كاركنان است كه ريشه در نگرش كاركنان و مديران به مقوله انگيزش دارد. كيفيت زندگي كاري همچنين مي تواند راهبرد مديريتي براي ايجاد تغييرات در سازمان يا شركت به منظور تحقق رضايت مندي شغلي كاركنان و به تبع آن افزايش بهره وري هم باشد. مديران نبايد توجه به كيفيت زندگي كاري كاركنان را دست كم بگيرند و تصور كنند با توجه به بازار كار نامطلوب كشور ، صرف دلمشغولي به امنيت شغلي ، كاركنان را دلبسته كار نگه مي دارد. كيفيت زندگي كاري به مجموعه اي از نتايج براي كاركنان اشاره دارد كه از آن جمله مي توان به رضايت مندي شغلي، فرصت هاي رشد روان شناختي، امنيت شغلي، روابط انساني با كارفرما،كاركنان، محيط ايمن و بهداشتي، پرداخت منصفانه و كافي، قانونگرايي در سازمان، يكپارچگي و انسجام و توسعه قابليت هاي انساني اشاره كرد.
كيفيت زندگي كاري، فرايندي است كه بوسيله آن، همه اعضاي سازمان از راه مجاري ارتباطي باز و متناسبي كه براي اين مقصود ايجاد شده است ، در تصميم هايي كه بر شغلشان به طور خاص و بر محيط كارشان به طور عام اثر مي گذارد، به نوعي دخالت مي يابند و در نتيجه، رضايت و مشاركت شغلي آنها بيشتر مي شود و فشار عصبي ناشي از فشار كار بر ايشان كاهش مي يابد.
کلمات مرتبط:
منابع:
عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان – علیرضا غلامی
كيفيت زندگي كاري و مـولفه هاي اثـرگذار بر آن- دکتر ایرج سلطانی – مهدی داستانی
دیدگاه