سوالات ممنوعه؛ سوالاتی که نباید پرسیده شود
یکی از نابهنجاری های رفتاری که روان شناسان نیز نسبت به آن هشدار می دهند، پرسیدن "سوالات ممنوعه" از دیگران است.
سوالات ممنوعه پرسش هایی هستند که دارای این چند ویژگی اند:
1- اساساً ربطی به سوال کننده و منافع او ندارند.
2 - مشکلی را حل نمی کنند.
3 - احتمالاً باعث ناراحتی فرد سوال شونده می شوند.
امروزه در جامعه ما بخشی از نارضایتی از اخلاق عمومی از یکسو و عدم دوام دوستی ها از سوی دیگر به سوالاتی غیرضروری بر می گردد که بهتر است هرگز پرسیده نشود.
زمانی که سوال کردن از مسائل شخصی مردم به یک رویه در میان افراد جامعه تبدیل شود، باید انتظار داشت دروغ و واکنش های منفی در آن جامعه افزایش یابد.
همه افراد در زندگی خود نکاتی ناخوشایند و آزاردهنده ای دارند که دوست ندارند به آنها فکر کنند و یا راجع به آنها چیزی بگویند. در چنین شرایطی پرسیدن هر سوالی در مورد این نکات واکنش مثبتی را بهمراه نخواهد داشت. در این شرایط افراد با فاصله گرفته، سکوت کردن و حتی دروغ گفتن در برابر سوالات نا به جای طرف مقابل واکنش نشان می دهند.
به عنوان مثال اگر کسی قبلا ازدواج ناموفقی داشته است و اکنون زندگی جدیدی را شروع کرده است، سوال پرسیدن در مورد همسر قبلی و دلایل جدایی بی‌معناترین کاری است که می‌توان انجام داد. وقتی سوالی پرسیده می شود در واقع می‌خواهیم ذهنی به کار افتد و در لابه‌لای خاطرات و حافظه جست‌وجو کند و جوابی خلق کند و اگر آن ذهن اصلا نخواهد سراغ آن خاطرات برود و آنها را جزو موارد فراموش‌شدنی رده‌بندی کرده، خوب طبیعی است هر نوع سوالی که به این موارد مربوط می‌شود به همراه سوال‌کننده هم باید از صحنه زندگی فرد کنار زده شوند.
اگر پدر و مادری می‌بینند فرزند جوانشان در مورد بعضی از سوالات حساسیت نشان می‌دهد و جواب‌های سر بالا می‌دهد و از خود رفتار غیرعادی نشان می‌دهد و از آنها فاصله می‌گیرد، خوب بهترین کار این است که آن سوالات دیگر پرسیده نشوند.
وقتی قرار نیست برای این سوالات جوابی ارایه شود، دیگر پرسیدن آنها چه فایده‌ای دارد؟ مهم حفظ ارتباط موثر دوطرفه است و وقتی با پرسیدن بعضی از سوالاتی این ارتباط به هم می‌خورد، دیگر چه اصراری به تکرار آنهاست؟ صمیمیت که از بین برود و دیگر فرصت طرح سوال فراهم نشود، همه چیز از دست می‌رود و داشتن چند جواب گنگ و مبهم هیچ ارزشی نخواهد داشت.
برای این‌که مردم به ما احترام بگذارند و به راحتی با ما ارتباط برقرار کنند باید یاد بگیریم در مورد مسایل شخصی آنها خیلی کم سوال کنیم. اگر می‌بینید خانواده‌هایی غریبه با فرهنگ‌هایی بسیار متفاوت و گاهی متضاد به راحتی دور هم جمع می‌شوند شک نکنید که آنها همگی هنر نپرسیدن سوالات ناپرسیدنی را بلد هستند. اگر در جست‌وجوی دوستی‌های ماندگار هستید یاد بگیرید که بعضی از سوالات را هرگز نپرسید!
نمونه سوالاتی که نباید پرسیده شود
این که چه سوالاتی ممنوعه اند، از فرهنگ یا خرده فرهنگی به فرهنگ یا خرده فرهنگ دیگر متفاوت است ولی می توان برخی از آنها را که عمومیت بیشتری دارند می توانیم مرور کنیم:
1- چقدر اضافه وزن داری! چرا خودت را لاغر نمی کنی؟
2- درآمدت چقدر است ؟ چگونه خرج می کنی ؟
3- چرا تا به حال ازدواج نکرده ای ؟/ علت جدایی از همسرت چه بوده است؟
4- چرا دائما در حال تفریح و مسافرت هستی؟
5- چرا بچه دار نمی شوی؟ کی می خواهی بچه دار شوی؟
6- چرا دکوراسیون خانه ات این طوری است؟
7- برای تعویض ماشین ات از کجا پول آورده ای؟
8- چرا از همسرت جدا نمی شوی؟ رابطه ات با خانواده وی چگونه است؟
واکنش برخی مردم به این سوالات، تعریف سناریوهای ساختگی برای رهایی از دست فرد سوال کننده است. این در حالی است که همین سناریوهای غیر منطقی زمینه را برای ادامه گفت و گو و سوالات بی ربط بعدی فراهم می سازند.
از طرف دیگر اگر فرد سوال کننده حافظه ای قوی نیز داشته باشد، در آینده دچار مشکل خواهید شد و باید تمام پاسخ های دروغین را به حافظه بلند مدت خود انتقال دهید!
چرا مردم سؤال های خصوصی و ممنوع می پرسند
به عقیده بسیاری از روانشناسان، 6 علت اصلی برای این موضوع وجود دارد:
- ناآگاهی از پیامدهای این گونه سؤالات و غیرمحترمانه بودن این پرسش ها
- روحیه سرکشی در فرد سوال کننده
- تمایل برای آزار دیگران از طریق سؤال
- تجربه ناخوشایند از قرار گیری در وضعیتی مشابه (بدین معنا که فرد پرسشگر پیش از این خود توسط سوالات خصوصی و غیر محترمانه شخصی دیگر مورد حمله قرار گرفته است و اکنون قصد دارد که عصبانیتش را به همین صورت و با هدف گیری شما تخلیه کند. روانکاوان این حالت را "تطبیق با مهاجم" می نامند. شخص مورد نظر به جای آن که تجربه منفی خود را به یاد بیاورد و از تکرار چنین رفتاری بپرهیزد، ویژگی های فرد مهاجم را عینا توسعه خواهد داد تا از این طریق احساس قدرت کند.)
- تمایل برای کمک به فرد سوال شونده
- تمایل شخص برای برقراری ارتباط با سوالات غیرمرتبط
طرز رفتار با افرادی که سوالات ممنوع می پرسند
1. محدود سازی یکی از اصلی ترین تاکتیک های افراد به اصطلاح "فضول" به شمار می رود. اگر در این چنین شرایطی گرفتار شدید، روش های متفاوتی برای فرار اضطراری وجود خواهد داشت. از جمله کاربردی ترین آنها می توان به مشغول کردن خودتان با تلفن همراه، کتاب خوانی و یا حتی بازی اشاره کرد. به طور خلاصه باید توجه خود را به فعالیت های دیگری معطوف کنید تا از شر پرسش های غیر منطقی خلاص شوید.
2. اگر پاسخ می دهید، حقیقت را بگویید: همانطور که پیش تر نیز گفته شد، زمانی که شروع به ارائه سناریوهای ساختگی می کنید به طور ناخودآگاه به استمرار پرسش های آزار دهنده کمک خواهید کرد. منظور از گفتن حقیقت توضیح تمام جزئیات نخواهد بود، تنها یک واقعیت ساده از کلیت موضوع را انتقال دهید. البته باید به اطلاعاتی که در اختیار فرد مقابل قرار می دهید، بسیار دقت کنید و هر موضوعی را مطرح نکنید.
3. پاسخ های کلی دهید؛ مثلاً در پاسخ به این سوال که درامدت چقدر است می توان گفت: خدا را شکر! درآمدی دارم.
این پاسخ های سر به هوا نشان می دهد که شما تمایلی به توضیح ندارید.
4. صراحتاً اعلام کنید که تمایل ندارید در این باره حرف بزنید.اصلاً خجالت نکشید. اگر قرار است کسی خجالت بکشد، کسی که در حال فضولی و آزردن شماست باید خجالت بکشد.
دیدگاه