در اصطلاح پزشکی به ناتوانى در کنترل ادرار، خصوصا در شب را شب ادرارى مى گويند. به شب ادرارى گاها بى اختيارى ادرارى نيز گفته مى شود.
شب ادراری در بزرگسالان
بسیاری از افراد فکر میکنند شب ادراری فقط برای کودکان اتفاق میافتد، اما این مشکل میتواند برای بزرگسالان نیز رخ دهد. ممکن است از اینکه صبح از خواب بیدار شوید و ببینید که ملافهتان را خیس کردهاید خجالت بکشید، اما این مشکل تقصیر شما نیست. ممکن است بهدلیل یک مشکل پزشکی، عوارض جانبی یک دارو یا مشکلی که در مثانهتان ایجاد شده، چنین اتفاقی برایتان رخ دهد.
دلیل شب ادراری در بزرگسالان
پزشکان هنوز علت دقیق شب ادراری را نمی دانند اما به طور كلى تصور مى كنند كه موارد ذكر شده در زير ممکن است در بروز اين عارضه نقش داشته باشند:
مشکلات هورمونی
هورمونی به نام هورمون ضد ادرار یا ADH باعث می شود بدن در شب کمتر ادرار توليد كند. اما بدن برخی از افراد به اندازه کافی ADH توليد نمی کند، به این معنی که بدن آنها هنگام خواب می تواند ادرار زیادی توليد کند.
مشکلات مثانه
در برخی از افراد كه به شب ادراری مبتلا هستند، به دليل بروز اسپاسم های عضلانی در مثانه، مثانه قادر به نگهدارى حجم طبيعى ادرار نيست. همچنين، برخی از نوجوانان و بزرگسالان نیز دارای مثانه های نسبتا کوچکی هستند و نمی توانند حجم ادرار زیادی را نگه دارند.
ژنتیک
نوجوانانى كه به شب ادراری مبتلا هستند، غالبا والدینی دارند که تقریبا در همان سن به همين مشکل دچار بوده اند. دانشمندان ژن های خاصی را شناسایی کرده اند که باعث بروز شب ادراری می شود.
مشکلات خواب
بعضی از افراد ممکن است به قدرى عمیق به خواب بروند که وقتی نیاز به ادرار كردن دارند، از خواب بیدار نمى شوند.
کافئین
استفاده از کافئین باعث می شود که فرد ادرار بيشترى توليد كند.
برخى از شرایط پزشکی
برخى از شرایط پزشکی می توانند باعث بروز شب ادراری ثانویه شود. اين شرايط پزشكى مى تواند شامل دیابت، ناهنجاری های دستگاه ادراری (مشکلات مربوط به ساختار دستگاه ادراری در فرد)، یبوست و عفونت ادراری (UTI ها) باشد.
مشکلات روحى و روانی
برخى از متخصصين معتقد هستند که استرس می تواند با شب ادراری در ارتباط باشد. پزشکان دقیقا نمی دانند به چه دليل، ولى دختران بیش از دو برابر پسران به شب ادراری مبتلا هستند. اين مساله اغلب در ترکیب با ADHD دیده می شود.
نحوه تشخیص شب ادراری در بزرگسالان
پزشک تان آزمایش هایی انجام خواهد داد و از وضعیت جسمانی و سابقهٔ سلامتی تان سؤال هایی میکند. بهتر است اتفاقات و عوارض را در یک دفتر یادداشت کنید تا به راحتی بتوانید به پرسشهای او پاسخ بدهید. در این دفتر، موارد زیر را یادداشت کنید:
• هر چند وقت یکبار و چه زمانهایی شب ادراری اتفاق میافتد؟
• چه مقدار ادرار از بدنتان خارج میشود (کم یا زیاد)؟
• قبل از خواب چه چیزی و به چه مقداری مینوشید؟
• هر نشانهٔ دیگری که داشتهاید.
پزشک تان برای تشخیص مشکل تان، انجام آزمایشهای زیر را تجویز خواهد کرد:
1. تجزیهٔ شیمیایی ادرار
برای انجام این کار یک نمونه از ادرارتان را بررسی میکنند تا ببینند آیا عفونت یا مشکلات دیگری در دستگاه ادرار وجود دارد یا خیر. اندام دستگاه ادرار عبارتاند از کلیهها، میزنای، مثانه و مجرای پیشاب.
2. کشت میکروب در ادرار
در این روش، پزشک یک نمونهٔ کوچک از ادرارتان را به آزمایشگاه میفرستد تا در آنجا در ظرفهای مخصوص که حاوی مواد مغذی هستند گذاشته شود. پزشک با انجام این آزمایش دنبال باکتری یا میکروب در ادرارتان میگردد. این کار به تشخیص عفونت در دستگاه ادرار کمک میکند.
3. سنجش جریان ادرار
در این روش، درون یک قیف مخصوص ادرار میکنید تا میزان ادراری که در هر بار از بدنتان خارج میشود، اندازهگیری شود.
4. اندازهگیری ادارار باقیمانده در مثانه
این آزمایش مشخص میکند که پس از ادرار کردن چه مقدار ادرار در مثانه تان باقی مانده است.
راه های درمان شب ادراری بزرگسالان
ممکن است پزشک تان به شما توصیه کند که درمان را با تغییر برخی از عادتهای روازنه و شبانهتان آغاز کنید:
1. سعی کنید به شکلی منظم ادرار کنید
در طول روز و شب، ساعتهای مشخصی برای دستشویی رفتن داشته باشید. کمکم زمان بین دفعات رفتن به دستشویی را افزایش دهید؛ برای مثال هر دفعه ۱۵ دقیقه به فاصله بین دستشویی رفتن خود اضافه کنید. با انجام این کار مثانه شما یاد میگیرد که ادرار بیشتری را در خود نگه دارد.
2. قبل از رفتن به رختخواب چیزی ننوشید
به این ترتیب بدنتان ادرار زیادی تولید نمیکند. از خوردن نوشیدنیهای دارای کافئین و الکل خودداری کنید؛ چراکه باعث تحریک مثانه میشوند.
3. از زنگ ساعت استفاده کنید
ساعتتان را برای بیدار شدن از خواب در شب تنظیم کنید و به دستشویی بروید.
4. از یک هشدار دهنده شب ادراری استفاده کنید
این وسیله را به لباس زیر یا روکش تشکتان متصل کنید تا بهمحض اینکه شب ادراریتان آغاز شد به شما خبر بدهد.
5. مصرف دارو
داروهای زیادی وجود دارد که به درمان شب ادراری کمک میکنند. دسموپرسین مقدار ادراری را که کلیهها تولید میکنند، کاهش میدهد.
داروهای دیگری نیز وجود دارد که میتوانند بیشفعال بودن ماهیچههای مثانه را کنترل کنند، برای مثال ممکن است پزشکتان مصرف یکی از داروهای زیر را به شما پیشنهاد کند:
• داریفناسین
• ایمیپرامین
• اکسی بوتینین
• تولترودین
• تروسپیوم کلرید
• فروستودین
• سولیفناسین
اگر مصرف دارو یا سایر درمانها مؤثر نبود، ممکن است پزشکتان یکی از روشهای زیر را پیشنهاد دهد:
بزرگ کردن مثانه
با این روش طی یک عمل جراحی، حجم مثانه افزایش داده میشود تا بتواند مقدار ادرار بیشتری در خود نگه دارد.
تحریک عصبی لگن
این روش به درمان مثانهٔ بیشفعال کمک میکند. برای انجام این کار پزشکتان یک دستگاه کوچک درون بدنتان قرار میدهد که سیگنالهایی به اعصاب پایین کمر میفرستد و به کنترل جریان ادرار کمک میکند.
برداشتن بخشی از مثانه
این عمل جراحی اصلی برای درمان مثانهٔ بیشفعال است. در این جراحی بخشی یا همهٔ ماهیچهای که اطراف مثانه قرار گرفته، برداشته میشود تا جلوی ادرارهای بیموقع گرفته شود.
توصیه هایی برای شب ادراری
تا زمانی که بتوانید شب ادراری را بهطور کامل تحت کنترل خود بگیرید، از روشهای زیر برای مدیریت این شرایط استفاده کنید:
• یک روکش ضدآب روی تشکتان پهن کنید تا مانع خیس شدن آن شوید.
• قبل از خواب از پوشکهای مخصوص بزرگسالان استفاده کنید.
• از شویندهها و پاککنندههای مخصوص پوست برای جلوگیری از حساسیت پوست در برابر ادرار استفاده کنید.
اگر یکی از این درمانها را استفاده کردید و مؤثر نبود، دوباره نزد پزشکتان بروید. گاهی وقتها لازم است چند روش مختلف را امتحان کنید تا به راهحل مناسب برای شب ادراری دست پیدا کنید.
دیدگاه