هپاتیت A
هپاتیت A یک عفونت کبدی بسیار مسری است که توسط ویروس هپاتیت A پدید میآید. این ویروس یکی از چندین نوع ویروس هپاتیت است که باعث التهاب کبد شده و بر عملکرد آن تأثیر منفی دارد. شایعترین راه انتقال هپاتیت A از راه غذا و آب آلوده و تماس نزدیک با شخص یا شیء آلوده است. موارد خفیف هپاتیت A نیازی به درمان ندارند. اکثر افرادی که مبتلا هستند بیآنکه آسیبی به کبد آنها وارد شود، بهبود مییابند. رعایت بهداشت فردی، نظیر شستن مکرر دستها، یکی از بهترین راهها برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت A است. البته برای افرادی که بیشتر در معرض خطر این ویروس قرار دارند واکسن نیز در دسترس است.
علائم هپاتیت A
علائم و نشانههای هپاتیت A معمولاً تا چند هفته پس از آلودهشدن به ویروس ظاهر نمیشوند. لازم به ذکر است که این علائم در همه افراد مبتلا به هپاتیت آ بروز نمیکند. شایعترین علائم ابتلا شامل موارد زیر است:
• خستگی
• حالت تهوع و استفراغ
• درد و ناراحتی شکمی بهخصوص در سمت راست و زیر دندهها
• مدفوع به رنگ خاک رس
• از دستدادن اشتها
• تب خفیف
• ادرار تیره
• درد مفاصل
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
• خارش شدید بدن
این علائم نسبتاً خفیف هستند و در عرض چند هفته خودبهخود برطرف میشوند. بااینحال، در موارد اندکی احتمال مزمن شدن عفونت و آسیب به کبد وجود دارد.
هپاتیت a چگونه منتقل می شود؟
هپاتیت آ یک بیماری ویروسی است. این ویروس تا چند ساعت خارج از بدن زنده میماند، اما مدت طولانیتر روی دستها و غذا باقی میماند. همچنین این ویروس نسبت به گرما و سرما مقاوم است و همین ویژگیهای آن میزان مسری بودنش را افزایش میدهد. یکی از راههای انتقال این ویروس از طریق دست، غذا یا اجسام آلوده به مدفوع فرد مبتلا به هپاتیت آ است که از راه دهان وارد بدن شده و پخش میشود. این بیماری همچنین میتواند از طریق تماس جنسی یا رابطه دهانی و مقعدی نیز منتقل شود.
فرد مبتلا به هپاتیت آ از دو هفته پیش از اینکه نشانهها و علائم بیماری در او ظاهر شوند تا یک هفته بعد از بروز علائمی مانند زرد شدن پوست و چشمها، آلوده به عفونت است؛ یعنی دو هفته قبل و دو هفته بعد از بروز علائم. اگر فرد تا دو هفته پس از مشاهده علائم اولیه (در مجموع ۴ هفته) نشانههای زردی پوست را نداشته باشد، احتمالاً ویروس را رد کرده است، البته بهتر است چند روز دیگر هم رعایت شود، چراکه ویروس مدت طولانیتری در مدفوع باقی میماند.
بهطورکلی خوردن غذا یا نوشیدن مایعات آلوده به مدفوع حاوی این ویروس باعث سرایت و انتقال آن میشود. ویروس پس از انتقال از طریق جریان خون به کبد میرسد و باعث التهاب و تورم کبد میشود. این ویروس به شدت مسری است و خیلی راحت افراد خانواده را درگیر میکند. روشهای انتقال ویروس هپاتیت a شامل این موارد میشوند:
• خوردن غذایی که فرد ناقل ویروس هپاتیت آ درست کردهاست.
• خوردن صدف خام آلوده به فاضلاب
• برقراری رابطه جنسی با فرد ناقل ویروس هپاتیت آ
• نوشیدن آب آلوده
• تماس با مدفوع فرد مبتلا به هپاتیت آ.
عوامل خطر ابتلا به هپاتیت آ
موارد زیر خطر ابتلا به هپاتیت A را افزایش میدهد:
• سفر یا کار در مناطقی که هپاتیت A شایع است
• شغلهای مراقبت از کودکان مثل پرستار کودک و یا مربی مهدکودک
• زندگی با فرد مبتلا به هپاتیت آ
• مردان همجنسگرا
• هر نوع تماس جنسی با فرد آلوده به هپاتیت A
• افراد HIV مثبت
• افراد بیخانمان
• مبتلایان به اختلال فاکتور انعقادی مانند هموفیلی
• استفاده از هر نوع مواد مخدر (نه فقط داروهای تزریقی)
پیشگیری از ابتلا به هپاتیت A
واکسن هپاتیت A قادر است از ابتلای فرد به عفونت هپاتیت آ جلوگیری کند. واکسن معمولاً در دو دوز تزریق میشود به طوری که ۶ ماه پس از اولین دوز، دوز بوستر نیز تزریق میشود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، واکسن هپاتیت آ را برای افراد زیر توصیه میکند:
• همه کودکان بزرگتر از یک سال که واکسنهای بدو تولد را دریافت نکردهاند
• هر فردی بزرگتر از یک سال که بیخانمانی را تجربه میکند
• نوزادان ۶ تا ۱۱ ماهه که در سفرهای بینالمللی هستند
• خانواده و مراقبینی که فرزندخوانده آنها اهل از کشورهای آلوده به هپاتیت A هستند
• افرادی که در تماس مستقیم با بیماران مبتلا به هپاتیت آ هستند
• کارمندان آزمایشگاهی که با هپاتیت آ در تماس باشند
• زندگی یا سفر به نقاطی از جهان که هپاتیت آ شایع است
• افرادی که مواد مخدر مصرف میکنند
• افراد مبتلا به اختلالات انعقادی
• افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی، ازجمله هپاتیت B یا هپاتیت C
• اگر در خصوص ابتلا به هپاتیتA نگران هستید، میتوانید با مشورت پزشک واکسن را دریافت کنید.
زمان سفر نکات ایمنی را رعایت کنید
اگر به نقاطی از جهان سفر میکنید که در آن شیوع هپاتیتA زیاد است، این اقدامات را جهت پیشگیری از عفونت هپاتیت انجام دهید:
• تمام میوهها و سبزیجات تازه را خودتان بشویید و پوست بگیرید
• گوشت و ماهی را خام یا نیمپز نخورید
• آبمعدنی مصرف کنید و هنگام مسواکزدن نیز از آن استفاده کنید
• از تمام نوشیدنیهایی که کیفیت و بهداشت آنها مبهم است، دوری کنید
• اگر آبمعدنی در دسترس نیست، آب لولهکشی را قبل از مصرف بجوشانید
• بهداشت فردی را بهخوبی رعایت کنید
• دستهای خود را بهطور مرتب بهویژه بعد از استفاده از توالت و قبل از صرف غذا بشویید
تشخیص هپاتیت a
پزشک برای تشخیص این بیماری بررسیها و آزمایشهای مختلفی را انجام میدهد. آزمایشهای تشخیص هپاتیت a عبارتاند از:
• سابقه پزشکی به علاوه وضعیت ایمنسازی و بررسی سفرهای اخیری که بیمار رفته است
• معاینه بدنی
• آزمایش خون
• تست هپاتیت a
تست هپاتیت a به دنبال آنتیبادیهایی میگردد که بدن برای مبارزه با ویروس تولید میکند. آزمایش هپاتیت نشان میدهد که فرد در حال حاضر مبتلا به این ویروس است یا اینکه در گذشته ناقل این ویروس بود. اگر فرد در حال حاضر یا در گذشته مبتلا شده باشد، این آنتیبادیها در خونش مشاهده میشوند.
راه درمان هپاتیت a
این بیماری درمان خاصی ندارد. بهبود علائم پس از ابتلا به کندی صورت میگیرد و تا چند هفته یا گاهی تا چند ماه طول میکشد. توصیه پزشکان برای درمان این بیماری شامل موارد زیر است:
• از مصرف داروهای غیرضروری خودداری کنید.
• استامینوفن، پاراستامول و داروهای ضد تهوع نباید مصرف شوند.
• اگر فرد صرفاً علائم دارد، اما نشانهای از نارسایی حاد کبدی دیده نمیشود لزومی به بستری شدن در بیمارستان نیست.
• هدف از درمان هپاتیت a حفظ آرامش و آسایش بیمار و رعایت رژیم غذایی مناسب است که مایعاتی که به واسطه استفراغ و اسهال از بدن دفع شده دوباره جذب بدن شوند.
درمان خانگی هپاتیت آ
در صورت ابتلا به این ویروس عفونی با رعایت روشهای درمان خانگی هپاتیت آ از خود مراقبت کنید:
• در خانه بمانید: تا زمانی که تب دارید و رنگ چهرهتان زرد است بهتر است در خانه بمانید.
• استراحت کنید: یکی از علائم اصلی هپاتیت a در چند هفته اولیه، احساس خستگی شدید است.
• روتین و مراقبت پوستی یادتان نرود: خارش شدید پوستی یکی از نشانههای هپاتیت a است. بهتر است دمای داخل خانه خنک باشد، لباس گشاد و راحت به تن کنید و دوش آب داغ ممنوع است.
• وعدههای غذایی کوچک میل کنید: به جای وعدههای سنگین و زیاد، وعدههای کوچکتر میل کنید تا معده راحتتر بتواند آن را هضم کند.
• کالری کافی مصرف کنید: دیگر نشانه ابتلا به این بیماری، کاهش اشتها است. توصیه میشود جهت تأمین مواد مغذی موردنیاز بدن حتماً غذاهای حاوی کالری زیاد میل کنید. نوشیدن آبمیوه به جای آب هم گزینه مناسبی است.
• الکل و سیگار را ترک کنید. مصرف الکل، کبدتان را به خطر میاندازد.
• کار کبد را راحت کنید: با مشورت پزشک دارو، مکمل و ویتامین مناسب دریافت کنید.
• حواستان باشد که به کسی سرایت ندهید: ویروس این بیماری به راحتی به دیگران منتقل میشود. بهتر است تا پیش از بهبودی کامل از هرگونه تماس جنسی پرهیز کنید (یا دست کم همراه با کاندوم باشد). اگر ویروس در بدنتان هست، آشپزی نکنید. هر بار که از سرویس بهداشتی استفاده میکنید دستهایتان را با آب و صابون بشویید.
• با پزشک خود در تماس باشید: ارتباط مرتب با پزشک کمک میکند که فرایند بیماری را به صورت کامل زیر نظر بگیرید تا به حالت نرمال و سالم برگردید.
دیدگاه