اصول معماری در مکتب ذن
ذن مکتبی در مذهب بودایی است که تاکید فراوان به بودن در لحظه (اکنونیت)، ژرف نگری به ماهیت اشیا و جانداران و تفکر لحظه به لحظه دارد. همچنین در مکتب ذن توجه فراوانی بر سادگی شده است. منظور از سادگی، گرفتار و درگیر باریک اندیشی های عقلی نشدن و درگیر نشدن بیش از حد ذهن به استدلال فلسفی است و دیگر اینکه سادگی به این معناست که واقعیت ها را چنان که هستند باز بشناسیم.
سه روش دستیابی به ذن، تمرکز و مدیتیشن و مشاهده است.
• منظور از تمرکز به این معنا که باید نسبت به یک تجربهی خاص متمرکز شد و آن را در مرکز توجه قرار داد.
• مراد از مدیتیشن در اینجا به معنی تفکر است.
• منظور از مشاهده توجه به طبیعت و در واقع بیداری است.
بدیهی است که معماری خانهی یک شخص ژاپنی در راستای فراهم کردن بستری برای رسیدن به این سه اصل دستخوش دگرگونیهایی شود. در ادامه باهم به بررسی این ویژگیها میپردازیم:
سادگی در مکتب ذن
ژاپنیها معتقد هستند سادگی سبب کارایی و زیبایی میشود. طبق این اصل فقط اثاثیهای که مورد نیاز است باید در دسترس قرار بگیرد، این امر سبب نظم و تمیزی در خانه میشود که خود منجر به تمرکز حواس که یکی از روشهای رسیدن به ذن است میشود.
• استفاده از مبلمان ساده و بدون تزیینات
• عدم استفاده از نقوش شلوغ و رنگارنگ در برای رومبلی و پرده
مکتب ذن و طبیعتگرایی
طبیعت گرایی را می توان به روشهای گوناگونی در طراحی داخلی خانه یک ژاپنی مشاهده کرد. به عنوان مثال:
• وارد کردن گیاهان و باغچه به وسیله فضای آتریوم مانند به داخل منزل.
• استفاده از رنگهایی که در طبیعت بسیار زیاد دیده میشود مانند خاکستری، بژ، طوسی، سبز، آبی آسمانی.
• استفاده از مصالح طبیعی مانند چوب و سنگ و ...
• بازشوهای قدی و عریض که به سمت حیاط باز میشود.
• درهای کشویی چوبی سبک که رو به طبیعت باز میشود.
• دعوت کردن جریان آب با ایجاد حوضچهها و رودخانههای مصنوعی که از کنار بنا میگذرد.
• گسترش پلان به صورت ارگانیک در سطح زمین.
• حفظ بافت مصالح به صورت طبیعی مانند حفظ بافت و سادگی بتن.
• ایجاد باغهایی به صورت ارگانیک با کمترین دستکاری و دخالت طبیعت.
آرامش و تمرکز در مکتب ذن
همانطور که اشاره شد یکی از روشهای رسیدن به ذن، مدیتیشن است. این مورد نیز سبب به وجود آمدن شاخصههایی در طراحی داخلی خانههای ژاپنی شده است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• استفاده از نورهای طبیعی مانند نور شمع به جای استفاده از نور شدید فلورسنت برای ایجاد آرامش یا لامپهایی که می توان شدت تابش آن را کم یا زیاد کرد.
• روشن کردن عود و شمعهای معطر در اتاق قبل از خواب و صبح بعد از بیداری برای به وجود آوردن حس آرامش.
• جدا کردن لوازم الکترونیکی مانند تلوزیون، رادیو، کامپیوتر از فضایهای خصوصی منزل. اگر نیاز به گذاردن این وسایل باشد معمولا برای آن کمد تعبیه میکنند تا در صورت عدم استفاده درب کمد را ببندند و این وسایل از دیدرس خارج شود.
• ایجاد باغچههای کوچک شنی برای مدیتیشن.
دیدگاه