ماده مخدر کراک | ماده مخدر کراک و عوارض جسمانی و روانی بسیار خطرناک آن

کراک

حدود ۱۰۰ سال بعد از ظهور کوکائین در محافل مختلف، نوع جدیدی از آن به بازار آمد که “کوکائین کراک” یا “کراک” نام گرفت. مصرف این ماده در دهه ۱۹۸۰ شیوع فراوانی یافت و به دلیل ارزان بودن آن نسبت به کوکائین با استقبال زیادی در بین نوجوانان و جوانان روبه‌رو شد.

امروزه کراک در خیابان‌ها پنج یا شش برابر بیشتر از کوکائین خرید و فروش می‌شود. به‌طور سنتی کوکائین، ماده مصرفی ثروتمندان لقب گرفته است چون بسیار گران است. در عین حال “کراک” انقدر ارزان است که حتی نوجوانان نیز از عهده خرید آن برمی‌آیند. اما این تصور، غلط است؛ چرا که فردی که کراک مصرف می‌کند، به سرعت به این ماده معتاد می‌شود و از سوی دیگر روز به روز میزان مصرف او افزایش می‌یابد. بنابراین او نیز ناچار است هزینه گزافی برای اعتیاد خود بپردازد.

کراک، از جمله مواد محرک می‌باشد که بر سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می گذارد و با بالا بردن خلق، باعث ایجاد سرخوشی شدیدی در فرد مصرف‌کننده می‌گردد. مکانیسم عمل آن تقریباً مشابه کوکائین بوده و از لحاظ ترکیبات نیز بسیار به آن شبیه است.

در واقع کراک، نام متداولی است که به یکی از فرآورده‌های کوکائین داده شده است. کراک ماده جامد و قالب‌پذیری است که به اشکال مختلف از تکه‌ها یا تراشه‌های کوچک تا تکه‌های بزرگ و زبر مانند سنگ دیده می‌شود. بسته به نحوه تهیه و میزان خلوص آن ممکن است به رنگ‌های کرم روشن، کرم مایل به خاکستری و قهوه‌ای روشن یا تیره وجود داشته باشد. در برخی موارد، تکه‌های کراک مشابه خرده صابون یا سنگ نمک به‌نظر می‌رسد.

نحوه مصرف کراک

کراک معمولا با استفاده از پیپ‌هایی کشیده می‌شود که از جنس شیشه بوده روی آن یک یک یا چند منفذ ریز تعبیه شده که بتواند مخدر را روی خود نگه دارد. فرد مصرف‌کننده، داخل پیپ را حرارت می‌دهد (معمولاً با استفاده از فندک) و حرارت باعث دود کردن کراک می‌شود که فرد این دود را از داخل پیپ بالا می‌کشد.

در این روش دود حاصل وارد ریه‌ها شده و از این طریق جذب گردش خون می‌گردد، سرعت تاثیر مواد در این روش بالا بوده و کمتر از ۱۰ ثانیه طول می‌کشد تا فرد مصرف‌کننده، اثرات آن را تجربه کند.

در واقع کراک مانند تریاک کشیده می‌شود و ممکن است از همان تجهیزات برای کشیدن نیز استفاده شود. مثل: وافور، سیخ و سنگ، قلیان و قلقلی (وسیله‌ای شبیه قلیان که به‌صورت دست ساز و با استفاده از یک بطری و مقداری شیلنگ پلاستیکی ساخته می‌شود).

اگرچه شایع‌ترین روش مصرف، تدخین و کشیدن آن می‌باشد اما مواردی از تزریق یا مصرف استنشاقی نیز گزارش شده است. در روش تزریق، کراک را به‌صورت محلول درآورده و با استفاده از سرنگ آن را به داخل سیاه‌رگ‌ها تزریق می‌کنند. در روش استنشاقی نیز کراک را به‌صورت پودر درآورده و از راه بینی، آن را بالا می‌کشند.

گاهی مصرف‌کنندگان به‌منظور افزایش قدرت تحریک کننده‌گی، آن را با سایر مواد ترکیب می‌کنند. شایع‌ترین این موارد، ترکیب این ماده با هروئین است که به آن “اسپیدبال” می‌گویند و بیشتر به صورت تزریقی مصرف می‌شود، برخی نیز آن را با ماری جوانا یا نیکوتین ترکیب کرده و به شکل سیگار دود می‌کنند.

دودی که از کشیدن این ماده وارد ریه‌ها می‌گردد، به سرعت جذب گردش خون شده و اثری که ایجاد می‌کند برابر با مصرف کوکائین به روش تزریق است. این اثرات تقریباً بلافاصله پس از مصرف ظاهر شده و با شدت بالایی همراه هستند. از سوی دیگر مدت دوام این اثرات خوشایند بسیار کوتاه بوده و طی ۸ تا ۱۵ دقیقه به‌طور کامل از بین می‌روند.

تاثیرات کراک بر روی مغز

چون کراک از راه تدخین مصرف شده و در مجاورت کیسه‌های هوایی شش‌ها قرار می‌گیرد، به سرعت جذب گردش خون شده و تنها ۱۰ تا ۱۹ ثانیه زمان می‌برد تا خود را به مغز برساند. ماده‌ای که به مغز می‌‌‌‌‌‌‌رسد نیز از غلظت زیادی برخوردار است و اثر خود بر سلول‌های مغزی را خیلی سریع اعمال می‌کند.

تحقیقات نشان داده است که این ماده مانند کوکائین روی سیستم پاداش مغز و ایجاد احساس لذت اثر گذارده و مانع از جذب مجدد دوپامین (ماده‌ای شیمیایی که با ایجاد احساس لذت در فرد رابطه دارد) توسط سلول‌های مغزی می‌شود. بدین ترتیب دوپامین زیادی در فضای سلول‌ها جمع شده و فرد احساس لذت و سرخوشی ناگهانی زیادی می‌کند. مصرف زیاد و مکرر کرک باعث می‌شود به بخش‌های مختلف مغز آسیب رسیده و فرد با عوارض ناخوشایند جسمی و روانی مختلف رو‌به‌رو شود که پیش از این به آن‌ها اشاره شد.

عوارض مصرف کراک

عوارض جسمانی مصرف کراک

• اثرات کراک روی بدن

• گلو دردهای مزمن

• گرفتگی صدا

• تنگی نفس

• بروشیت

• سرطان ریه و اندام تنفسی

• آمفیزم و دیگر بیماری‌های ریوی

• مشکلات تنفسی نظیر اخلاط سیاه سینه، احتقان ریه‌ها و خس‌خس سینه

• تیره شدن لب‌ها و آسیب‌های دهانی و دندانی

• اختلال در گوارش

• تنگ شدن عروق خونی

• افزایش ضربان قلب

• تشنج‌های مغزی که ممکن است باعث خفگی بشوند

• مردمک‌های تنگ و سوزنی شکل

• تعریق زیاد

• افزایش قند خون و درجه حرارت بالا

• از دست دادن اشتها و به دنبال آن لاغری شدید

• کاهش میل جنسی

• بی‌خوابی

• حمله قلبی

• سکته

• مرگ

عوارض روانی مصرف کراک

• افسردگی و غمگینی

• عدم بازداری در رفتارها

• بزرگ‌منشی و هذیانات خود بزرگ‌بینی

• تکانشی بودن

• فعالیت‌های جنسی بیش از حد

• گوش به‌زنگی بیش از حد به حدی که همواره متر صد وقوع چیزی است

• رفتارهای وسواسی جبری

• آشفتگی و سراسیمگی روانی حرکتی

• اضطراب و بی‌قراری

• رفتارهای خصمانه و مجادله آمیز

• حملات هراس و وحشت‌زدگی

• پارانویا

• ترس از مرگ قریب‌الوقوع

• هذیان و قطع ارتباط با واقعیت

نحوه تشخیص فرد مصرف کننده

وقتی فردی برای اولین بار کراک مصرف کند، این اثرات در اوج خود و با بیشترین شدت بروز می‌کنند، اما به مرور زمان دیگر با همان میزان مصرف قبلی، فرد به حالت سرخوشی اولیه دست نمی‌یابد بلکه باید هر بار میزان بیشتری کراک مصرف کند تا به این حالت برسد. در واقع مصرف‌کنندگان این ماده اذعان می‌دارند که دیگر هیچ‌گاه نتوانستند سرخوشی اولیه را تجربه کنند،  در فردی که کراک مصرف کرده باشد این علائم قابل مشاهده هستند:

• بسیار پرحرف شده و گاهی این پرحرفی با بی‌ربط گویی همراه می‌شود

• نیاز کمتری به خواب احساس کرده و ممکن است ساعت‌ها بیدار بماند

• فردی اجتماعی شده و در بیشتر ارتباطات اجتماعی شرکت می‌کند

• فعالیت‌های جنسی و هیجانات بین‌ فردی او افزایش پیدا می‌کند

• هشیاری زیاد و در برخی موارد هشیاری بیش از حد

• احساس سرحالی زیاد و گاهی توأم با بزرگ‌منشی

• احساس لذت فراوان و سرخوشی

• اعتماد به‌نفس فرد افزایش می‌یابد

• احساس انرژی زیادی می‌کند

• اشتهای فرد کاهش می‌یابد

راه های ترک کراک

روند اعتیاد به کراک تقریبا به دنبال همان اولین مصرف آغاز می‌شود. ذهن و روان فرد به آهستگی به سمت اعتیاد به این ماده گرایش یافته و این گرایش رفته رفته قوی‌تر می‌شود تا زمانی که فرد به این باور می‌رسد که دیگر نمی‌تواند بدون وجود این ماده به زندگی ادامه دهد و خود را در دام اعتیاد به کراک گرفتار می‌بیند.

افرادی که وابسته به مصرف این مخدر هستند و در عین حال که می‌بینند زندگی آن‌‌ها تحت تاثیر این ماده در حال نابود شدن است و پیامدهای منفی این اعتیاد در کلیه جنبه‌های زندگی آن‌ها اعم از اجتماعی، خانوادگی، بین فردی، شغلی، تحصیلی، روانی و … سایه افکنده است، اما بدون توجه به این عواقب منفی همچنان به مصرف کراک ادامه می‌دهند این سیکل اعتیاد آن‌قدر ادامه می‌یابد که فرد در اثر عوارض اعتیادش اتفاقات ناگواری برایش می‌افتد یا این‌که تصمیم بگیرد مصرف آن را برای همیشه کنار بگذارد، این راه علاوه بر نیاز به تلاش و تحکیم و اراده فردی، نیاز بر همیاری و کمک متخصصین نیز دارد.

پس از قطع مصرف این مخدر، افسردگی شدیدی در فرد ایجاد می‌شود که با احساس ملامت، فقدان احساس لذت، خستگی، تحریک‌پذیری، اضطراب، خواب‌آلودگی و گاهی بی‌تابی مشخص است. با مصرف کم تا متوسط کراک این علائم معمولاً ظرف چند روز از بین می‌روند. اما با مصرف زیاد به‌گونه‌ای که فرد به این ماده وابسته شده باشد که پس از دو تا چهار روز به اوج خود می‌رسند. در برخی افراد این علائم ممکن است هفته‌ها و یا ماه‌ها دوام داشته باشند.

افسردگی دوران ترک، ممکن است با افکار مربوط به خودکشی و یا آسیب زدن به خود یا دیگران همراه باشد. در دوران ترک، اشتیاق برای مصرف مجدد کراک، بسیار قوی و نیرومند است چرا که فرد می‌داند مصرف مخدراین علائم ناراحت کننده را از بین می‌برد.

برخی افراد برای مقابله با این حالات به مصرف الکل، مسکن‌ها، خواب‌آورها یا ضد اضطراب‌هایی مثل کلردیازپوکساید روی می‌آورند که ممکن است با این اقدام، تنها نوع اعتیادشان تغییر کند و از کراک به‌سوی مواد مذکور سوق داده شوند.