امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276896
۱۹۳۱
۱
۰
نسخه چاپی

لکنت زبان | چگونه باید با کودکان دارای لکنت زبان رفتار کرد؟

لکنت زبان | چگونه باید با کودکان دارای لکنت زبان رفتار کرد؟

تعریف لکنت زبان در کودکان

لکنت عبارت است از وقفه‌ی غیر ارادی در جریان گفتار و شامل موارد زیر‌ است:تکرار، طولانی شـدن، پرش نابه‌هنگام‌ صداها یا کلمات، کلمات ناتمام، بروز وقفه‌ در صدای نفس‌ کشیدن‌، تأخیر‌ یـا مکث. ممکن است لکـنت مـزمن با تیک چشمی‌ (پلک زدن مکرر یا فشردن پلک)، تغییر در شکل صورت یا جای‌گزینی کلمات دیگر برای اجتناب از لکنت همراه باشد. البته‌ بعضی‌ از کودکان کم‌ سن نوعی ناروانی‌ کلامی دارند که عادی‌ است و به‌ خودی‌خود، رفـع می‌شود و نباید آن را با لکنت اشتباه‌ گرفت (تمایز بین این دو سخت است؛ ولی این نکته وجود دارد‌ که‌ در لکنت، انقباض عضلانی و تنش واضحی وجود دارد؛ ولی در ناروانی طبیعی، این نشانه‌ها دیده نمی‌شود).

انواع لکنت زبان در کودکان

- نوع اول یا Developmental: در کودکان زیر پنج سال و خصوصا پسران دیده می شود. این اتفاق زمانی می افتد که آن ها در حال گسترش دادن مهارت زبانی خود هستند و معمولا خود به خود برطرف می شود.
- نوع دوم یا Neurogenic: در این مورد ناهنجاری های سیگنالی بین مغز و اعصاب یا عضلات دیده می شود.
- نوع سوم یا Psychogenic: بیماری بر بخشی از مغز اثر می گذارد که بر تفکر و استدلال حاکم است. به طور مثال این اتفاق زمانی می افتد که کودکی از ترس دچار لکنت زبان شده یا به در عامیانه زبانش بند آمده باشد.

در تقسیم بندی ای دیگر انواع لکنت زبان به دو دسته ی کلونیک و تونیک تقسیم می شود.

لکنت زبان کلونیک: کودک در هنگام ادای اولین سیلاب آن را چندین بار و با سرعت و قدرت تکرار کرده و سپس به سراغ سیلاب بعدی می رود. مثلا: ککککتاب

علت این نوع را اختلالات فیزیولوژیکی عصبی- عضلانی می دانند که در محل ارتباط عصب -عضله به وجود آمده است و جنبه ژنتیکی قوی ای دارد.

لکنت زبان تونیک: در این حالت عضلات دهان حین فعالیت دچار توقف چند ثانیه ای و مکث می شوند. سپس کودک برای شروع حرف بعدی به خودش فشار می آورد و آن را به حالت تشنجی ادا می کند. مثلا: می…خخخخوام ب…ررررم

این نوع لکنت به علت انقباض عضلات و آزاد شدن ناگهانی آن ها می باشد.

علائم لکنت زبان در کودکان

علائم لکنت زبان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- دشواری در شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی کردن یک حرف یا صدا در یک کلمه
- تکرار کردن یک صدا، بخش یا کلمه
- سکوت مختصر برای هجا یا کلمات خاص، یا مکث در یک کلمه
- اضافه کردن کلماتی مانند um هنگامی که گفتن کلمه ی بعد دشوار است
- تنش بیش از حد و حرکت صورت و اندام فوقانی برای فهماندن کلمه
- اضطراب به هنگام صحبت کردن
- ناتوانی در برقراری ارتباطی موثر

مشکلات گفتاری لکنت ممکن است همراه با هر کدام از علائم زیر دیده شود:

- چشمک زدن سریع
- لرزش لب ها و فک
- تیک صورت
- تکان خوردن سر
- قفل کردن مشت ها

فرد در شرایطی مانند هیجان زدگی، خستگی، استرس و عجله یا تحت فشار بودن ممکن است لکنت زبانش بدتر شود. همچنین قرار گرفتن در موقعیت هایی مانند صحبت کردن در جمع یا پشت تلفن برای فردی که دچار لکنت است دشوار است. با این حال این افراد هنگامی که با خودشان حرف می زنند آواز می خوانند یا به صورت هم صدا با دیگران می خوانند لکنت زبان ندارند. کودکان مبتلا به لکنت خفیف نیز، اغلب از لکنت زبان خود بی اطلاع هستند مگر آنکه در شرایط سخت قرار بگیرند. حرکات صورت، اضطراب و لکنت زمانی ایجاد می شود که از آن ها خواسته می شود صحبت کنند.

لکنت زبان | چگونه باید با کودکان دارای لکنت زبان رفتار کرد؟

عوارض لکنت زبان

لکنت می تواند موجب هر کدام از عوارض زیر شود:

- اشکال در ارتباط با دیگران
- مضطرب بودن هنگام صحبت کردن
- صحبت نکردن یا اجتناب از موقعیت هایی که نیاز به صحبت کردن دارد
- فقدان موفقیت های شغلی، اجتماعی و تحصیلی
- اعتماد به نفس پایین

علل لکنت زبان

ترکیبی از عوامل متعدد می تواند موجب لکنت شود.علل احتمالی لکنت زبان عبارتند از:

اختلال در کنترل حرکت گفتار: برخی شواهد نشان می دهند که اختلال در کنترل گفتار مانند زمانبندی و ناهماهنگی حسی و حرکتی می تواند منجر به لکنت زبان شود.

ژنتیک: به نظر می رسد لکنت زبان به دنبال برخی اختلالات ژنتیکی دیده می شود.

آسیب مغزی: شیوا و روان صحبت کردن به دنبال علل دیگری نیز می تواند دچار اختلال شود. سکته مغزی، آسیب های مغزی و سایر اختلالات مغزی می تواند موجب کندی در گفتار، مکث یا تکرار صداها شود.

آسیب احساسی: شیوا و روان صحبت کردن نیز می تواند به دنبال زمینه های احساسی و اضطرابی نیز مختل شود. افرادی که لکنت زبان ندارند نیز ممکن است به دنبال فشار های روحی و عصبی دچار لکنت زبان شوند. مشکلات گفتاری که که پس از یک ضربه ی عاطفی ظاهر می شوند (لکنت روانی) غیر معمول هستند و مانند لکنت های رشدی نیستند.

درمان لکنت زبان

معمولا این مشکل با گذر زمان و رشد مغز در کودکان برطرف می شود. در مواردی هم که علت لکنت مشکل نورولوژیک، ضربه عاطفی یا محیط استرس زا باشد می توان با مراجعه به پزشک و در صورت لزوم مصرف قرص های ضد اضطراب، ضد افسردگی و … برای درمان آن اقدام کرد.

یکی از درمان های مهم لکنت زبان گفتار درمانی یا speech treatment است که توسط گفتار درمانگر انجام شده، وقفه های گفتاری را کاهش داده و اعتماد به نفس کودکان را بالا ببرد. در این روش از متد های تشویقی برای تحریک کودک به صحبت کردن، بررسی الگوی تنفسی، ماهیچه های درگیر و حنجره او برای ترغیب کودک به ادای صحیح کلمات و … استفاده می شود. این مورد بیشتر برای کسانی مناسب است که به مدت سه تا شش ماه لکنت زبان، سابقه ی خانوادگی آن یا ضربه عاطفی از لکنت خود داشته اند.

والدین هم می توانند با یادگیری چند تکنیک گفتار درمانی به کودک برای کمتر احساس کردن لکنت خود و برطرف شدن آن کمک کنند. گوش دادن، صبر کردن، اختصاص دادن زمان هایی تنها برای صحبت کردن با کودک و حوصله زیاد داشتن در این مورد بسیار مهم است.

همچنین گفتار درمانگر می تواند به والدین یاد دهد که در چه زمانی در صحبت کودک خود مداخله کنند، چون اگر این کار در زمان نادرست انجام گیرد می تواند باعث ترس کودک و بدتر شدنش شود.

آیا لکنت زبان درمان دارویی دارد؟

به نقل از مجله ی healthline تاکنون وجود دارویی که بتواند لکنت زبان را کاهش دهد به اثبات نرسیده است. با این حال تحقیقات اخیر حاکی از آن است که افزایش فعالیت ( hyperactivity) در ماهیچه های کنترل کننده ی گفتار وجود دارد و دارو هایی که این فعالیت زیاد را آهسته تر می کنند می توانند مفید باشند.

لکنت زبان | چگونه باید با کودکان دارای لکنت زبان رفتار کرد؟

رفتار صحیح و راهکارهای کمک به کودکی که لکنت زبان دارد

افراد دارای لکنت زبان از نظر هوش و استعداد با دیگران تفاوت ندارند و باورهای غلطی که آنها را افرادی خجالتی، عصبی، حساس، عجول یا درون‌گرا عنوان می‌کنند ریشه و اساس علمی ندارد. اما چگونه باید با فردی که دارای این ویژگی است رفتار کنیم تا نه تنها هیچ‌کس دچار مشکل نشود، بلکه کم‌کم مشکلات ما کمتر و رفع شود؟ توصیه‌های زیر می‌تواند به شما در این مورد مهم کمک کند:

- علت لکنت را پیدا کنید و عامل ایجادکننده را بررسی و حل کنید.
- به دنبال تحقیق علمی و آگاهانه در مورد مسائلی باشید که لکنت زبان را بیشتر می‌کند و آنها را جدی بگیرید.
- در شروع، هدفتان را در کمک به حرف زدن روان‌تر کودک خلاصه کنید و نه حرف زدنی که بدون هیچ عیب و نقصی باشد.
- هرگز از کودک نخواهید و تشویقش نکنید که لکنتش را پنهان کند، بلکه کمک کنید تا با آن روبه‌رو شود.
- یادش بدهید تا به لکنتش مثل یک ویژگی نگاه کند؛ لکنت زبان یک عیب یا ایراد نیست.
- یادش بدهید هر وقت در حرف زدن دچار اضطراب و ترس شد، یادش باشد که نباید از چیزی خجالت بکشد.
- وقتی در صحبت کردن موفق است، او را خیلی تشویق کنید.
- از تعجب کردن بعد از حرف زدن کودک یا تحقیر به هر شکلی خودداری کنید.
- با لحن عیب‌جویانه در مورد لکنت کودک صحبت نکنید.
- موقعیت‌ها را در نظر بگیرید. در زمان عصبانیت لکنت کودک بیشتر می‌شود، پس سعی کنید در زمان عصبانیت آرامش خود را حفظ و خشم او را بیشتر نکنید.
- مراقب باشید اطرافیان کودک به خاطر حرف زدنش او را مسخره نکنند. این کار اعتمادبه‌نفس او را کم و لکنت را بیشتر می‌کند.
- اضطراب می‌تواند بروز لکنت زبان را بیشتر کند، پس سعی کنید تا حد ممکن محیط زندگی شما آرام و دور از تنش و استرس باشد.
- صحبت کودکان دارای لکنت ممکن است با دشواری و در زمانی طولانی‌ انجام شود، پس هرگز صحبت کودکتان را قطع نکنید و وسط حرفش نپرید.
- به صحبت‌هایش توجه کامل داشته باشید و به دلیل لکنت، حرف‌هایش را نادیده نگیرید.
- هنگام پاسخ دادن به حرف‌هایش آرام و شمرده حرف زدن خودتان را برایش الگو قرار دهید.
- از ترساندن، تهدید و تنبیه بدنی کودک به شدت پرهیز کنید، این رفتارهای غلط تربیتی، مشکل را چند برابر می‌کند.
- هنگام صحبت کردن فرزندتان، حسی دلپذیر و آرام را منتقل کنید و اگر می‌توانید لبخند بزنید.
- اگر بعد از مکالمه ناامید به نظر برسید، کودک این موضوع را می‌فهمد که اصلاً اتفاق خوبی نیست.
- از اصلاح کلماتش او خودداری کنید. در عوض، بعد از گفتن کامل کلماتش، آن را به آرامی تکرار کنید تا او بداند که متوجه منظورش شده‌اید.
- هر روز برای مکالمه‌ای خوشایند و بدون استرس با کودک وقت بگذارید.
- وقتی کار دارید از او نخواهید که: «بگو، گوش می‌دم»، چون کودکتان به راحتی می‌فهمد که به او بی‌توجهی می‌کنید.
- به فرزند خود نگویید: «خیلی کندی» یا «این غلطه، دوباره بگو»؛ حتی با قصد کمک، این کار می‌تواند مشکل را بدتر کند.
- به او بگویید كه شما مشکل را می‌فهمید و با او به شکلی آگاهانه و صحیح همدردی كنید، چون اگر وانمود ‌کنید که لکنت زبان وجود ندارد‌، ممکن است فرزند شما فکر کند لکنتش چیزی است که نباید دربارهٔ آن صحبت کند.
- کودک خود را تشویق کنید تا داستان‌هایی را برای شما تعریف کند که می‌دانید او در بازگویی‌شان راحت است.
- پیگیری و تحت نظر پزشک کودک بودن برای حل مسئله را هم فراموش نکنید.
- در صورت وجود مشکل جدی‌تر یا شدت گرفتن لکنت لازم است کودک تحت نظر یک گفتاردرمانگر باشد.

چه زمانی برای درمان لکنت زبان کودک باید به گفتاردرمانگر مراجعه کرد؟

- اگر کودک 5 ساله است و هنوز هم لکنت زبان دارد، با پزشک خود یا متخصص گفتاردرمانی صحبت کنید.
- اگر در جمع از صحبت کردن امتناع می کند.
- از ترس ناشی از لکنت زبان کلمات خود را عوض می کند.
- در صورتی که لکنت زبان کودک با حرکات بدن همراه باشد.
- کلمات و عبارات کامل را اغلب و به طور مداوم تکرار می کند.
- برخی از صداها و هجا ها را بیشتر تکرار می کند.
- صحبت کردنش تند و سریع است .
- در صورتی که متوجه افزایش تنش در صورت یا سفتی در عضلات گفتاری کودک می شوید.
- در صورتی  که باعث بالا رفتن صدا می شود.
- نگرانی های دیگری درباره نحوه گفتار فرزندتان دارید.

  • منبع
  • مادرشو
  • سلامت اول
  • دکتر تو
  • دکتر مجید کیهانی فرد

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید