رمان چیست؟
رمان، متنِ داستانیِ بلند(از لحاظ تعداد کلمات) و خلاقانهای است که به زبان نثر نوشته میشود، و یکی از پرورشیافتهترین، نامیترین و مهمترین انواع ادبی مدرن است.
خودِ واژۀ رمان اصالتی فرانسوی دارد و از این زبان وارد زبان فارسی شده است، که دارای پیچیدگیهای ویژۀ خود است و محصولی مرکب از تجربه و تخیل انسانیِ نویسنده است.
رمان از مسیر مجموعهای از اتفاقات که در آن شخصیت یا گروهی از شخصیتها در سازمانبندی منظمی در صحنه حضور داشته باشند بیان میشود، که شامل جزئیات و روایتی از زندگی است که دربردارندۀ کشمکشها، شخصیت یا شخصیتها، حرکات، صحنهها، پیرنگ، درونمایه و مفهوم است.
رمان خود به دو بخش رمان کوتاه و بلند تقسیم میشود که مرز مشخصی بین تشخیص این دو از هم وجود ندارد اما به صورت کلی و تقریبی میتوان گفت؛ رمانهای کوتاه در میانۀ پنج تا چهل هزار کلمه جای میگیرند و از چهل هزار کلمه به بالا در ردۀ رمانهای بلند تعریف میشوند.
اهمیت ژانر در رمان
ژانر اصلیترین و قابل تفکرترین بخش رمان است و نویسنده باید در انتخاب ژانر دقت بالایی داشته باشد. نویسنده ابتدا باید بداند که چه میخواهد بنویسد، قدم بعدی آن است که خلاصهای کامل روی برگه بنویسد و بارها آن را بخواند، بتواند تشخیص دهد که رمانش را میخواهد از کجا شروع کند؟ چگونه ادامه دهد و چطور به پایان برساند؟ موضوع رمانش چیست؟ و فضای حاکم بر آن چه فضاییست؟ بر فرض مثال اگر ژانر رمانش جنایی است باید تک تک کلمهها بوی خون بدهد، اگر ژانر ترسناک است باید خواننده با خواندن خط به خط رمان ترس و دلهره را حس کند.
اگر این ها را نداند نمیتواند ژانر درستی برای رمان خود انتخاب کند.
بعضی از خواننده ها زمانی که میخواهند رمان را بخوانند به ژانرش دقت میکنند.
اگر برای رمان ژانر ثابتی انتخاب نشود نمیتوان روند داستان را روی خطی صاف جلو برد و بالاخره خواه یا ناخواه از مسیر اصلی منحرف میشود.
انواع ژانر رمان
رمانهای اساطیری
این کتابها روایتی افسانهای و اغلب مربوط به اعمال خدایان هستند. بخشی از رمانهای این ژانر وقایع تاریخی را شامل میشوند و به پدیدههای طبیعی اشاره میکنند.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• اسطوره شناسی، نوشتهی ادیت همیلتونچ
• خدایان نورس و غولها، نوشتهی اینگری وو ادگار پرین دولر
• آرش کمانگیر، میرجلالالدین کزازی
رمانهای ترسناک
در تمام خطوط رمانهای ژانر ترسناک با اتفاقاتی وحشت برانگیز مواجه هستیم. فضای داستان، ما را منقلب میکند و در عین حال حاضر به کنار گذاشتن کتاب نخواهیم بود.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• فرانکنشتاین، مری شلی
• آن، نوشتهی استیون کینگ
• سختتر شدن اوضاع، نوشتهی هنری جیمز
رمانهای تریلر
این گونهی رمان مخاطب را دچار احساساتی از جنس هیجان و تعلیق میکند. خواننده اقدام به پیش بینی میکند اما اغلب ناموفق خواهد بود و دچار اضطراب و شگفت زدگی میشود. پلات این رمانها پیچ و تابهای هیجان انگیزی دارند که ابزار نویسنده برای ایجاد تعلیق در رمان است.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• من خوب من بد، نوشتهی الی لند
• هیچ چیز جاودانه نیست، نوشتهی سیدنی شلدون
• بوسهی خداحافظی با مادر، نوشتهی جوی فیلدینگ
• منشا، دن براون
رمانهای جنایی و کارآگاهی
رمانهای این ژانر به جرم و جنایت، جستوجو کردن دربارهی عوامل آن و پیدا کردنشان میپردازد. شاید سریالهای زیادی دیده باشیم که برگرفته از رمانهای این ژانر باشند. در این صورت، احتمالا طرفدار جدی این ژانر هستیم.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• شرلوک هولمز، نوشتهی آرتور دویل
• قتل در قطار سریع السیر شرق، نوشتهی آگاتا کریستی
• فیل در تاریکی، نوشتهی قاسم هاشمی نژاد
رمانهای رئالیسم جادویی
در این کتابها فضایی کاملا طبیعی و واقعی حاکم است اما در آنها عناصر جادویی یا غیر واقعی نقشی مشخص دارند که رابطهی جادو با واقعیت کاملا طبیعی به نظر میرسد.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• صد سال تنهایی، نوشتهی گابریل گارسیا مارکز
• مرشد و مارگاریتا، نوشتهی میخاییل بولگاکف
رمانهای عاشقانه
مسئلهی اصلی رمانهای این ژانر، داستان عاشقانه بین دو انسان است. اغلب آنها خوش بینانه و راضی کننده به پایان میرسند.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• دفترچه، نوشتهی نیکولاس اسپارکس
• بلندیهای بادگیر، نوشتهی امیلی برونته
• دکتر ژیواگو، نوشتهی بوریس پاسترناک
رمانهای علمی-تخیلی
یکی دیگر از انواع ژانرهای کتاب، ژانر علمی-تخیلی است. داستان این رمانها اغلب در زمانی مبهم مانند آینده یا گذشته میگذرند و مکانی غیرمعمول مثل سیارهای دیگر دارند. مفاهیم تخیلی مرتبط با تکنولوژیهای ناشناخته از اصلیترین ویژگیهای کتاب های این ژانر است.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• خط زمان، نوشتهی مایکل کرایتون
• پارک ژوراسیک، نوشتهی مایکل کرایتون
• مجموعهی ادیسه، نوشتهی آرتور سی.کلارک
رمانهای فانتزی
با خواندن این رمانها به جهانی فانتزی وارد میشویم. جهانی پر از جادو که در آن همه چیز امکان پذیر است. موجودات جادویی با ابزار ماورائی که اتفاقاتی فراطبیعی را تجربه میکنند.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• ارباب حلقهها، نوشتهی تالکین
• مجموعهی هری پاتر، نوشتهی جی.کی.رولینگ
• بازی تاج و تخت، نوشتهی جرج مارتین
رمانهای کلاسیک
این کتابها مهمترین کتابهای بازهی زمانی مشخصی در تاریخ به حساب میآیند. عمدهی کتابهای این ژانر در مدارس تدریس میشوند.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• قمار باز، نوشتهی داستایوفسکی
• گتسبی بزرگ، نوشتهی اسکات فیتزجرالد
• کتاب 1984، نوشتهی جورج اورول
رمانهای کمیک و گرافیکی
ژانر دیگری که بیشتر در بین نوجوانان متداول است، ژانر کمیک است. کتاب های کمیک و رمانهای گرافیکی به صورت رشتهی متوالی از تصاویر هستند که داستان به صورت تصویری و با تعداد محدودی کلمه روایت میشود. کلمات در محدودهی کوچک مشخصی در فضای تصاویر نوشته میشوند. رمانهای کمیک اغلب برای گروه سنی نوجوان جذاب هستند اما رمانهای گرافیکی انواع مختلفی دارند و بعضی از آنها برای مخاطب بزرگسال طراحی میشوند.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• وی مثل وندتا، نوشتهی الن مور
• دزد مغازه، مایکل چو
• بتمن، نوشتهی فرانک میلر
• کافکا در کرانه، نوشتهی هاروکی موراکامی
رمانهای ماجراجویی
در این کتابها با اتفاقاتی مواجه میشویم که خارج از وضعیت روزمرهی زندگی شخصیت اصلی داستان رقم میخورند. خطرات و حوادث فیزیکی زیادی در کل داستان وجود دارد و سرعت پیشرفت داستان بسیار زیاد است.
چند نمونه از کتابهایی که در این دسته قرار میگیرند:
• آوای وحش، نوشتهی جک لندن
• ماجراهای هاکلبری فین، نوشتهی مارک تواین
• هابیت، نوشتهی تالکین
تاریخچه رمان در ایران
این نوع ادبی داستان و داستاننویسی بر اثر توسعهی ارتباط ایران و اروپا در زبان فارسی پدید آمده است و داستاننویسی به شیوهی امروزی در کشورهای عربی، ترکیه، ایران و هندوستان کمابیش هم زمان و در اواخر نیمهی دوم قرن نوزدهم باب شده است. از موجبات و مقدمات پیدایش رمان در زبان فارسی میتوان به ورود صنعت چاپ، تاسیس مطبوعات و ترجمه از زبانهای اروپایی که تحت تاثیر زبان فرانسه و بعدها تحت تاثیر زبانهای روسی و انگلیسی بوده است، اشاره کرد. از رمانهای این دوره میتوان به امیرارسلان نامدار، کتاب احمد (نوشتهی طالبوف) و سیاحتنامه ابراهیمبیگ اشاره کرد. داستان فارسی امروزی از آغاز قرن بیستم رواج یافت. گرایشهای ملیگرایانه و جستجوی اساطیر کهن بر داستاننویسی این دوره تاثیر گذاشته است. در این رابطه میتوان به آثاری همچون شمس و طغرا، عشق و سلطنت، دامگستران، لازیکا، دلیران تنگستان، تهران مخوف، هما، پریچهر، زیبا، جنایات بشر یا آدم فروشان قرن بیستم، دارالمجانین و دسیسه اشاره کرد.
رمان های مهم و مشهور فارسی
برخی از رمانهای مهم فارسی عبارتاند از:
• بامداد خمار نوشته فتانه حاج سیدجوادی (پرفروشترین رمان ایران)
• بوف کور نوشته صادق هدایت
• سنگ صبور نوشته صادق چوبک
• شازده احتجاب نوشته هوشنگ گلشیری
• جای خالی سلوچ نوشته محمود دولتآبادی
• ملکوت نوشته بهرام صادقی
• همسایهها نوشته احمد محمود
• مدیر مدرسه نوشته جلال آلاحمد
• سووشون نوشته سیمین دانشور
• سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی
• شوهر آهو خانم نوشته علی محمد افغانی
• کلیدر نوشته محمود دولتآبادی
• سالهای ابری نوشته علی اشرف درویشیان
• آتش بدون دود نوشته نادر ابراهیمی
۱ دیدگاه