زگیل تناسلی شایع‌ترین عفونت ویروسی است که از راه رابطه جنسی منتقل می‌شود و عامل آن ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است که حین تماس جنسی منتقل می‌شود.
زگیل تناسلی
زگیل تناسلی یا زگیل مقاربتی (genital warts) یکی از شایع ترین بیماری های پوستی و عفونی است که در گروه بیماری‌های آمیزشی (STD) قرار می‌گیرد. این بیماری در اثر تماس مستقیم پوست با پوست فرد آلوده و از طریق برقراری روابط جنسی بین افراد منتقل می‌شود.
از آنجایی که این بیماری به شدت سرایتی است، معمولا با اولین تماس جنسی سریعاً به بدن فرد منتقل می‌گردد و به دنبال آن زائده‌هایی در اطراف ناحیه ی تناسلی و مقعد به وجود می‌آید.
بیماری زگیل تناسلی یک بیماری عفونی است که عامل اصلی به وجود آورنده ی آن نوعی ویروس DNA دار با نام HPV یا پاپیلومای انسانی می‌باشد. این ویروس از طریق تماس مستقیم پوست افراد و عمدتا در اثر ارتباطات جنسی منتقل می شود.با تغییر الگوها و عادات جنسی افراد در جوامع امروزی متاسفانه سن شیوع این بیماری بسیار کاهش یافته و به مرز 12 سال رسیده است.
میزان شیوع این بیماری در مردان و زنان به یک اندازه است و در فاصله ی سالهای 12 تا 35 زندگی که افراد معمولا از نظر جنسی فعال هستند احتمال ابتلا به این بیماری بسیار افزایش می‌یابد. بهترین راه پیشگیری از این بیماری، واکسن گارداسیل یا واکسن زگیل تناسلی است که علاوه بر ویروس HPV، از ابتلا به سرطان رحم جلوگیری می‌کند.
حتی امکان ابتلای کودکان به این بیماری وجود دارد. در کودکانی که به زگیل تناسلی دچار می شوند، به خصوص در کودکان زیر 2 سال باید دو عامل زیر را در نظر گرفت:
• تماس مستقیم دست آلوده با پوست کودک
• تجاوز جنسی به کودک
ویروس HPV در سه ناحیه بدن که در برقراری روابط جنسی بیشتر درگیر هستند میتواند باعث ایجاد زگیل تناسلی شود.
1. زگیل ناحیه تناسلی که از طریق ارتباط جنسی واژینال منتقل می‌شود.
2. ناحیه مقعد که بر اثر ارتباط جنسی دچار زگیل مقعدی می‌شود.
3. زگیل تناسلی در دهان، زبان، لب‌ها و گلو که ناشی از ارتباط جنسی دهانی است.
تاکنون بیش از ۱۰۰ گونه از ویروس HPV شناسایی شده که حدود ۶۰ نوع آن، پوستی (Cutaneous) بوده و عامل ایجاد زگیل معمولی (Common Warts) روی پوست نواحی مختلف بدن بویژه انگشتان دست و پا، صورت، تنه و… (هرجا به جز پوست ناحیه تناسلی) است. حدود ۴۰ گونه دیگر ویروس HPV از نوع پوستی-مخاطی (Muco-cutaneous) هستند و تنها نواحی تناسلی و دهانی ( آلت تناسلی، واژن، گردن رحم، مقعد، مجرای ادرار، کشاله ران، حفره دهان و حنجره ) را درگیر می‌کنند.
انواع زگیل تناسلی
تیپ کم خطر ویروس HPV
تیپ کم خطر ویروس HPV فقط باعث به وجود آمدن زگیل واژن (ناحیه تناسلی)، مقعد و دهان و انواع زگیل‌های معمولی در سرتاسر بدن می شوند. این زگیل ها عفونت خاصی در بر ندارند و مشکل خاصی به وجود نمی آورند و معمولا پس از گذشت مدت زمانی در حدود ۱۸ الی ۲۴ ماه خود به خود از بین می رود و ناپدید می شوند.
از انواع کم خطر ویروس HPV می توان به نوع ۶، ۱۱، ۴۰، ۴۳، ۴۴، ۵۳، ۵۴، ۶۱، ۷۲ و ۷۳ اشاره کرد.
تیپ پرخطر ویروس HPV
این نوع تیپ های ویروس HPV می‌توانند علاوه بر ایجاد زگیل‌های تناسلی مشکلات دیگری هم به همراه داشته باشند. یکی از مهلک ترین بیماری هایی که در اثر این نوع تیپ از ویروس HPV به وجود می آید سرطان دهانه ی رحم ، واژن و مقعد است که سالیانه جان عده ی زیادی را در سرتا سر جهان می گیرد.سرطان دهانه رحم سومین نوع سرطان شایع در میان زنان جهان است.
از پرخطر ترین انواع ویروس HPV میتوان به نوع ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۳۵، ۳۹،۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸ ، ۵۹ و۶۸ اشاره کرد.
تیپ پرخطر ویروس HPV می تواند باعث ایجاد سرطان در نواحی زیر شود:
• سرطان دهانه ی رحم
• سرطان واژن
• سرطان دهانه ی واژن
• سرطان بیضه و آلت تناسلی در مردان
• سرطان مقعد
• سرطان زبان
• سرطان حنجره
• سرطان دهان
همانطور که مشاهده کردید HPV فقط عامل ایجاد زگیل تناسلی نیست. بلکه به دنبال آن بیماری های دیگری هم مانند سرطان ممکن است به وجود بیاید از این رو داشتن آگاهی های عمومی و اطلاعات لازم در رابطه با این بیماری امری ضروری به نظر می رسد.
علائم و نشانه های زگیل تناسلی
در زنان، زگیل‌های تناسلی می‌توانند روی فرج، دیواره‌های واژن، ناحیه‌ی بین فرج و مقعد، مقعد و دهانه‌ی رحم ایجاد شوند. در مردان، این زگیل‌ها ممکن است روی نوک یا محور آلت، کیسه‌ی بیضه یا مقعد به وجود بیایند. زگیل‌های تناسلی همچنین می‌توانند در دهان یا گلوی فردی که با یک شخص مبتلا به این بیماری، آمیزش دهانی (oral sex) داشته‌است، تشکیل شوند.
نشانه‌ها و علایم زگیل تناسلی عبارتند از:
• تشکیل ورم‌های کوچکی به رنگ پوست یا به رنگ خاکستری در ناحیه‌ی تناسلی
• تجمع چند زگیل در مجاورت یکدیگر که حالتی گل‌کلمی شکل تشکیل می‌دهند
• احساس خارش یا ناراحتی در ناحیه‌ی تناسلی
• خونریزی در جریان رابطه‌ی جنسی
علت ایجاد زگیل تناسلی
دلیل ایجاد این نوع زگیل‌ها هم همان ویروس پاپیلوما یا HPV است. این ویروس میتواند به شکل عفونت جنسی، از طریق روابط جنسی منتقل شود. همه ویروس‌های پاپیلوما خطرناک نیستند و همه آن‌ها هم ناحیه تناسلی را درگیر نمیکنند اما بیش از نیمی از افرادی که روابط جنسی دارند، جایی در طول دوره فعالیت جنسی‌شان این عفونت را تجربه می‌کنند. اچپیوی میتواند روی پوست ناحیه تناسلی وجود داشته باشد اما لزوما زگیل به وجود نیاورد، یا چند ماه بعد آن را به وجود بیاورد. همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از افراد مبتلا، تا ماه‌ها یا حتی سالها متوجه نشوند. بعضی از انواع ویروس اچپیوی می‌توانند به سلولهای دهانه رحم برسند و در آن ناحیه سرطان به وجود بیاورند. بنابراین پزشکان به تمام افرادی که روابط جنسی دارند پیشنهاد می‌کنند چند وقت یک بار چکاپ انجام بدهند چون ابتلا به ویروس اچپیوی یک بیماری مقاربتی محسوب می‌شود.
نحوه تشخیص زگیل تناسلی
برای تشخیص بیماری، پزشک ابتدا یک معاینه روتین و ساده انجام می‌دهد و با معاینه ی ظاهری فرد این زائده‌ها را بررسی می‌کند. زگیل های تناسلی ظاهر و علائم مشخصی دارند و به سادگی قابل تشخیص هستند.
اگر علائم زگیل آلت تناسلی در بدن فرد وجود نداشت حسب مورد، پزشک قسمت های پنهان و داخلی دستگاه تناسلی و مقعد را به وسیله دستگاه مورد بررسی قرار می دهد. چون گاهی زگیل ها در نواحی داخلی مثل دهانه ی رحم و درون واژن رشد می‌کنند، از این رو به راحتی قابل مشاهده نیستند.
در صورتی که احتمال ابتلای فرد به ویروس HPV و یا سایر عفونت های ناشی از آن وجود داشته باشد پزشک از روش های دیگری برای تشخیص ویروس در بدن فرد استفاده می کند.
این روش ها شامل دو روش زیر می باشد:
• تست پاپ اسمیر
• آزمایش خون
تست پاپ اسمیر
برای تشخیص ویروس عامل زگیل تناسلی و بررسی خطرات احتمالی آن به زنان بالای 35 سال توصیه می شود که حداقل سالیانه یک بار تست پاپ اسمیر را انجام دهند.این تست فقط مختص خانم هاست و با نمونه برداری مختصری از سلول های دهانه ی رحم و واژن ی توان یک بررسی دقیق پیرامون این بیماری و تبعات آن انجام داد. همچنین تست پاپ اسمیر بسیاری از عفونت ها و سرطان هایی که دستگاه تناسلی زنان را درگیر خود می کند را به خوبی نشان می دهد.
در این روش دهانه ی رحم به وسیله ی دستگاهی به نام اسپکولوم به آرامی باز می شود و سپس با یک برس استریل از سلول های دیواره ی رحم و واژن نمونه برداری های لازم را انجام می دهند.
آزمایش خون زگیل تناسلی
برای تشخیص نوع زگیل های تناسلی و وجود ویروس HPV در بدن فرد علاوه بر انجام تست پاپ اسمیر که روشی مخصوص خانم هاست، روشی با نام روش مولکولی وجود دارد که هم برای خانم ها و هم برای آقایان قابل استفاده است. میزان حساسیت و دقت این روش بسیار بالاست و میتواند به طور دقیق مشخص کند که آیا شخص به ویروس HPV مبتلا است یا خیر ؟
یکی از راه های انجام روش مولکولی انجام روش ژنوتایپینگ است که به وسیله ی آن ژن HPV را توالی یابی می کنند و از این طریق به این مساله که آیا فرد به ویروس آلوده است یا خیر پی می برند.
همچنین برای تشخیص HPV روش دیگری هم با نام REAL TIME PCR وجود دارد که در آن ژن مورد نظر بیش از هزاران بار مورد تکثیر قرار می گیرد و سپس نتایج حاصل از آن را روی دستگاه آنالیز می کنند.
ریسک فاکتورها
تخمین زده شده است که تقریباً همه‌ی افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند، در طول زندگی‌شان، با حداقل یکی از انواع HPV آلوده می‌شوند. عواملی که خطر ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
• داشتن رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده با شریک‌های جنسی متعدد
• مبتلا بودن به یک بیماری مقاربتی دیگر
• داشتن رابطه‌ی جنسی با فردی که از سابقه‌ی روابط جنسی او بی‌اطلاع هستید
• شروع فعالیت جنسی از سنین پایین
عوارض ثانویه زگیل تناسلی
عوارض ثانویه‌ی زگیل تناسلی ممکن است شامل موارد زیر شود:
سرطان
سرطان دهانه‌ی رحم ارتباط نزدیکی با عفونت با HPV تناسلی دارد. انواع خاصی از HPV هم با سرطان فرج، مقعد، پنیس (آلت تناسلی مذکر)، دهان و گلو مرتبط می‌باشند. اگرچه عفونت HPV همیشه منجر به سرطان نمی‌شود، ولی انجام منظم تست پاپ‌اسمیر برای زنان اهمیت دارد (مخصوصاً در صورت ابتلا به انواع خطرناک‌تر HPV).
مشکلات بارداری
زگیل تناسلی ممکن است مشکلاتی را در حین بارداری ایجاد کند. زگیل‌ها می‌توانند بزرگ شده و دفع ادرار را دشوار سازند. زگیل‌های ایجادشده بر روی دیواره‌ی واژن ممکن است سبب کاهش توانایی اتساع بافت واژن در طی زایمان گردند. اتساع زگیل‌های بزرگ ایجادشده بر روی فرج یا داخل واژن در طی زایمان ممکن است سبب خونریزی از آن‌ها شود.
در موارد نادر، در گلوی نوزاد متولدشده از یک مادر مبتلا به زگیل تناسلی، زگیل‌هایی تشکیل می‌شود. در این حالت، برای جلوگیری از انسداد مسیر هوایی نوزاد، ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد.
نحوه پیشگیری از زگیل تناسلی
استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی دو راه موثر پیشگیری از انتقال ویروس زگیل تناسلی به شمار می‌روند.
برای پیشگیری از آلودگی با این ویروس، واکسن هم وجود دارد. هم اکنون واکسنی ضد HPV در دسترس قرار گرفته است که میتواند فرد را در برابر ۹ گونه خطرناک HPV (که احتمال سرطان گردن رحم را زیاد می‌کنند)، محافظت نماید.
همه مردان و زنان بین ۹ تا ۴۵ سال می‌توانند با تزریق این واکسن از آلودگی به این ویروس و در نتیجه ابتلا به سرطان گردن رحم و انتقال ویروس پیشگیری نمایند.
روش‌های درمان زگیل تناسلی
استعمال پماد یا مایع روی زگیل به مدت چند روز در هفته: بیمار معمولاً خود این کار را در خانه انجام می‌دهد. طول دوره این درمان موضعی چند هفته است.
کرایوتراپی: زگیل تناسلی هر یک تا دو هفته یک بار با نیتروژن مایع فریز یا منجمد می‌شود.
گرما (الکتروکوتری) یا سوزاندن زگیل: این درمان به بی‌حسی موضعی نیاز دارد.
درمان با لیزر: این روش تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
جراحی: ناحیه درمان قبل از شروع جراحی بی‌حس می‌شود.
زگیل تناسلی برخی بیماران به سرعت محو می‌شود، اما بعضی زگیل‌ها مقاوم است و باید درمان چند بار تکرار شود تا بتوان زگیل را از بین برد. به علاوه تاثیرگذاری درمان گاهی زمان‌بر است و باید صبر داشت.
شواهد بیانگر این نکته است که سیگاری‌ها به خوبی غیرسیگاری‌ها به درمان واکنش نشان نمی‌دهند. اگر درمان اول موفقیت آمیز نباشد، درمان دیگری یا ترکیبی از درمان‌ها امتحان می‌شود. احتمال عود کردن زگیل نیز وجود دارد.
استفاده از صابون عطری، روغن حمام، کف حمام، کرم و لوسیون تا زمان اتمام درمان ممنوع است، چون این فراورده‌ها پوست را تحریک می‌کنند.
بیمار موظف است پزشک را از باردار بودن یا احتمال بارداری خود مطلع کند، چون حاملگی بر انتخاب نوع درمان اثر می‌گذارد.
فراورده‌های مخصوص درمان زگیل که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد برای زگیل تناسلی مناسب نیست.
پیشگیری از زگیل تناسلی
احتمال دارد که زگیل تناسلی یا دیگر عفونت‌های منتقله جنسی از راه برقراری رابطه جنسی با فردی منتقل می‌شود که به عفونت مبتلا است، اما هیچ علائمی ندارد.
با رعایت توصیه‌های متخصص میتوان از ایجاد زگیل تناسلی و اکثر عفونت‌های قابل انتقال از راه رابطه جنسی مانند HIV، کلامیدیا و سوزاک جلوگیری کرد. همچنین اگر به این گروه از عفونت‌ها مبتلا باشید، این توصیه‌ها از سرایت عفونت به همسرتان جلوگیری می‌کند.
دیدگاه