قضایی یا قراردادی بودن رای داور
داوری یک مرجع رسیدگی خصوصی به دعاوی و اختلافات می باشد که در جهت اعتبار بخشیدن و لازم الاجرا شدن آرای صادره از سوی این نهاد در قوانین ایران توسط قانونگذار مورد تایید و تصویب قرار گرفته است.
می خواهیم بدانیم رای داوری منشا قضایی دارد یا قراردادی، لذا قضایی یا قراردادی بودن رای داور در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است.
قراردادی بودن داوری
از آنجایی که تعیین داوری به عنوان مرجع حل و فصل اختلافات و منازعات در اغلب مواقع به توافق و اختیار طرفین واگذار شده است،(اختیاری بودن داوری) ماهیت قراردادی بودن داوری از آن استنباط می شود.
طرفین ممکن است قبل یا بعد از وقوع اختلاف در یک قرارداد مستقل (قرارداد داوری) و یا ضمن انعقاد قرارداد به عنوان شرط داوری، داوری را به عنوان مرجع رسمی حل و فصل اختلافات قراردادی خود تعیین کنند.که در این صورت با توافق و امضای طرفین اختلاف ،دادگاه صلاحیت رسیدگی به موضوع دعوا را از دست می دهد و در این صورت مرجع صالح به رسیدگی، نهاد داوری است.
لازم به ذکر است که در تمام دعاوی به غیر از مواردی که داوری پذیر نبودن آنها در قانون ذکر شده (اصل نکاح، فسخ نکاح، طلاق، امور حسبی و جرایم) طرفین می توانند بر مبنای توافق یکدیگر در قالب قرارداد ، نهاد داوری را به عنوان مرجع صلاحیت دار برای رسیدگی و صدور رای در خصوص موضوع اختلافی را تعیین و داور یا داوران خود را معرفی کنند.
قضایی بودن داوری
در این مورد ارجاع اختلاف به مرجع داوری جهت رسیدگی و صدور رای تابع اختیار طرفین اختلاف نبوده بلکه یک الزام و تکلیف قانونی بر آن حاکم می باشد.
بنابراین در صورتی که در قوانین، تکلیفی برای ارجاع موضوع اختلاف به داوری وجود داشته باشد در چنین مواردی بر اساس حکم قانون و تبعیت از آن ، طرفین اختلاف ملزم به رجوع به داور و اخذ رای داوری می گردند.
مصداق بارز در این خصوص دعوای طلاق است که مطابق قانون رای دادگاه خانواده در خصوص صدور حکم طلاق تحت تاثیر نظر داوران می باشد.
البته قضات ملزم به اطاعت از رای داوران نیستند و در صورتی که آن را خلاف اوضاع و احوال و شرایط موجود تشخیص دهند داوری تجدید می گردد.
مطابق قانون حمایت خانواده
در تمامی موارد درخواست طلاق به جز طلاق توافقی ، دادگاه موظف است ضمن سعی در ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع کند.
از ماده فوق ، قضایی بودن داوری و داوری اجباری در طلاق استنباط می شود.
دیدگاه