مشهد که به پایتخت معنوی ایران مشهور است، یکی از کلان شهرهای کشور بوده، که به برکت حرم امام رضا (ع) یکی از پر گردشگرترین شهرهای ایران است.
این شهر مهم مذهبی شیعیان، در شمال غربی ایران و مرکز استان خراسان رضوی واقع شده است. مشهد بعد از استان تهران پهناور ترین شهر ایران است که اصلی ترین جاذبه شهر مشهد، حرم امام رضا (ع) است. اما این شهر پر از جاذبه‌های دیدنی و گردشگری دیگر نیز هست که هرساله گردشگران و توریست‌های بسیاری به آن سفر می‌کنند.
هر شهر و منطقه‌ای آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد. آداب و رسوم در واقع جزئی از فرهنگ مردم محسوب می‌شود، که بازتاب اخلاق، احساسات و عقاید مردم آن منطقه است.
آداب رسوم مردم مشهد نیز جزئی از فرهنگ آنها است که شناخت آن به شما کمک می‌کند تا سفر به مشهد را با نگاهی متفاوت تجربه کنید.
مشهد مرکز استان خراسان رضوی است که در شمال شرقی ایران واقع شده است. این شهر یکی از مهم ترین شهرهای ایران است که بسیاری از مردم حداقل یک بار به آن سفر کرده‌اند. وجود حرم امام رضا (ع) در این شهر باعث شده است که مردم ایران به مشهد توجه ویژه‌ای داشته باشند.
سنت‌ها و آداب و رسوم مردم مشهد مانند آداب و رسوم دیگر شهرها تحت تاثیر عوامل و شرایط مختلفی بوده است. از عوامل تاثیرگذار در آداب و رسوم مردم مشهد میتوان به وجود حرم امام هشتم، تاریخ این شهر، وجود قومیت‌های مختلف و تاثیر پذیری از سایر آداب و رسوم اشاره کنیم.
در استان خراسان رضوی، قومیت‌های مختلفی در کنارهم زندگی می‌کنند. در جنوب این استان عرب‌ها، در شرق بلوچ‌ها و در شمال استان خراسان رضوی نیز کردها زندگی می‌کنند. علاوه بر این، در شهر مشهد مهاجران زیادی از کشورهای دیگر مانند عراق و افغانستان حضور دارند.
مراسم باران خواهی در مشهد
مراسم باران خواهی یکی از مهم ترین آداب و رسوم مردم مشهد است، که از گذشته‌های دور در میان مردم رایج بوده است. در قدیم الایام منطقه خراسان شاهد کم آبی و بارش باران اندکی بوده است و به همین خاطر در اکثر شهرها و روستاهای آن مراسم باران خواهی رایج بوده و در حقیقت جزئی از آداب و رسوم مردم مشهد محسوب می‌شود.
مراسم باران خواهی به این شکل است که زنان و دختران از چوب و پارچه عروسکی را می‌ساختند و آن را در محله‌های مختلف شهر و روستا می‌چرخاندند و با خواندن شعر و قسم دادن به اسماء مقدس، بارش باران را طلب می‌کردند.
کسانی که وظیفه گرداندن عروسک را داشتند، با این کار خود از مردم برای پختن آش کمک می‌خواستند و کسانی که به آنها مواد آش را می‌رساندند کمی آب هم روی آن عروسک‌ها می‌ریختند و زیر لب نیز شعر یا دعایی برای طلب باران می‌خواندند. علاوه بر این، در این مراسم نماز نیز بر بالای تپه‌ای خوانده می‌شد و اعتقاد بر این بود که حتما باران خواهد بارید.
بسیاری بر این باورند، که این آداب و رسوم از زمانی که امام رضا (ع) در این شهر حضور داشته‌اند، در میان مردم رواج یافته است. به شکلی که مدتی طولانی مردم خراسان از کم آبی رنج می‌بردند و سپس این مشکل را با امام رضا (ع) مطرح می‌کنند؛ امام نیز روزی را مشخص می‌کنند تا همگی به بیابان رفته و برای بارش باران دعا کنند.
ورزش‌های سنتی مردم مشهد
کشتی با چوخه نیز یکی دیگر از آداب و رسوم مردم مشهد محسوب می‌شود. این ورزش جزئی از سنت‌های مردم مشهد از گذشته‌های دور بوده است که ریشه آن در سنت پهلوان پروری در این منطقه است. در مدت زمانی که مسابقات کشتی با چوخه برگزار می‌شود، مردم استقبال زیادی از آن می‌کنند و افراد زیادی برای تماشای مسابقات می‌روند.
از بازی‌های سنتی دیگری که در شهر مقدس مشهد رایج است، میتوان به استاد سه پایه، کبد پدی، قایم موشک، سنگ و پنج، آفتاب و مهتاب و... اشاره کرد.
مراسم ایام محرم حسینی
یکی از مراسم‌های خاص در کشور که در هر شهر با حال و هوای خاصی برگزار می‌شود، مراسم ایام محرم حسینی است. اما شهر مقدس مشهد یکی از آن شهرهایی است که محرم‌هایش حال و هوای خاصی دارد.
مراسم روزهای محرم را میتوان یکی از خاص ترین آداب و رسوم مردم مشهد معرفی کرد، چرا که توجه ویژه‌ای به آن می‌شود. در مشهد، از تمام شهرهای کشور حسینه‌ها و مهدیه‌های مختلفی وجود دارد، که در ایام محرم تمامی این مهدیه‌ها و حسینه‌ها سیاه پوش شده و مداحان خوش صدای هر شهر برای عزاداری در سوگ امام حسین (ع) به شهر مشهد وارد می‌شوند. به همین خاطر در هر کوچه و خیابانی از این شهر صدای عزاداری برای سالار شهیدان به گوش می‌رسد. البته زیباترین جلوه ایام محرم را در حرم امام رضا (ع) مشاهده خواهید کرد.
مراسم عزاداری در روزهای محرم در شهر مشهد بخش‌های مختلفی دارد. از خطبه خوانی گرفته، تا برگزاری ختم ادعیه، سینه زنی، جامه سیاه، وقف و خیرات و هیئت شام غریبان در حرم آقا (ع) که دو بار در سال برگزای می‌شود؛ یکبار در در شب شهادت امام رضا (ع) و یکبار هم در شب شهادت امام حسین (ع) که خاص ترین جلوه از آداب و رسوم مردم مشهد محسوب می‌شود.
جایگاه موسیقی و آواز سنتی خراسان در آداب و رسوم مردم مشهد
استان خراسان قسمت پهناوری از شرق کشور را تشکیل می‌دهد و به همین خاطر مردمانی از فرهنگ‌های کرد، ترک، فارس، لر و حتی عرب در این استان و در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. به همین دلیل آوازها و رقص‌های بسیار خاص و متفاوتی را در شهر مشهد مشاهده خواهید کرد. قرار گرفتن این فرهنگ‌ها و قومیت‌ها در کنار یکدیگر، آداب و رسوم اصلی مردم مشهد را تشکیل داده است که در نوع خود بی نظیر است.
یکی از معروف ترین آوازهای سنتی در مشهد، شعر و هم خوانی‌هایی است که در برخی از ایام سال در حرم امام رضا (ع) برگزار می‌شود. این مراسم‌ها هر ساله بینندگان بسیاری دارد و همگی در وصف ارادت به درگاه امام رضا (ع) است. اگر علاقه مند به مشاهده این مراسم و شنیدن آوازهای سنتی هستید، لازم است تا قبل از سفر از زمان برگزاری آنها مطلع شوید.
غذاهای سنتی مشهد
از مهم ترین غذاهای سنتی شهر مشهد میتوان به شله، یتیمچه، دیگچه، کباب شیشلیک، خورشت ریواس، رشته پلو و... اشاره کرد، که جزئی از آداب و رسوم مردم این شهر محسوب می‌شوند.
صنایع دستی جزئی از آداب و رسوم مردم مشهد
از صنایع دستی مشهد که نشانگر فرهنگ و آداب و رسوم این شهر است، میتوان به گلیم و قالی بافی، قالیچه بافی، ابریشم کشی، قلم زنی، پوستین دوزی، سفال گری، فیروزه تراشی و... اشاره کرد.
دیدگاه