مرخصی از زندان
قانونگذار گاهی اجازه داده است که برخی از زندانیان که شرایط لازم را دارند، به مرخصی بروند اما باید متعهد شوند که در موعد مقرر و پایان مرخصی به زندان برخواهند گشت، اگر نه بابت تاخیر در بازگشت به زندان مجازات خواهند شد .
علی الاصول به افراد محکوم به حبس که شرایط دریافت اعطای مرخصی را دارند، 3 روز در ماه مرخصی داده می شود اما تحت شرایط قانونی ممکن است افزایش داشته باشد.
براساس ماده 520 قانون آیین دادرسی کیفری: محکومان می توانند در صورت رعایت ضوابط و مقررات زندان و مشارکت در برنامه های اصلاحی و تربیتی و کسب امتیازات لازم پس از سپردن تامین مناسب، ماهانه حداکثر سه روز از مرخصی برخوردار شوند. در موارد بیماری حاد یا فوت بستگان نسبی و سببی درجه یک از طبقه اول یا همسر و یا ازدواج فرزندان ، زندانی می تواند به تشخیص دادستان حداکثر تا پنج روز از مرخصی استفاده نماید.
شرایط اعطای مرخصی زندان
- محکومان به حبس تا ۱۵ سال پس از گذراندن حداقل یک ششم از مدت حبس.
- محکومان به بیش از ۱۵ سال و حبس ابد پس از گذراندن حداقل سه سال حبس.
- محکومانی که به لحاظ عدم پرداخت جزای نقدی یا عدم تأدیه محکومیت مالی در زندان به سر می‌برند، در صورت تحمل حداقل یک ماه حبس.
- کسب حداقل ۲۰۰ امتیاز در زندان برای هر نوبت مرخصی با توجه به معیارهای مندرج در آیین نامه سازمان زندان‌ها.
- کلیه محکومان (به غیر از افراد مستثنا از اعطای مرخصی) در صورت ازدواج یا فوت یکی از بستگان درجه یک آنان (پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر) بدون لحاظ شرایط مذکور از یک نوبت مرخصی بهره‌مند می‌گردند.
میزان مرخصی زندان
- به محکومان حبس جرایم غیرعمدی و افرادی که به دلیل ناتوانی در پرداخت جزای نقدی، دیه و یا محکومیت‌های مالی غیر کیفری به ازای هر دو ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی در صورت کسب امتیازات لازم.
- به محکومان سایر جرایم که امتیازات لازم را کسب کنند در صورت فقدان سابقه محکومیت در جرایم عمدی، به ازای هر سه ماه سه تا پنج روز مرخصی تشویقی.
- در صورت وجود سابقه محکومیت در جرایم عمدی، به ازای هر چهار ماه، سه تا پنج روز مرخصی تشویقی.
- اعطای مرخصی به محکومان، موکول به تصویب شورای طبقه بندی زندان و اخذ تأمین مناسب توسط مقام قضایی مربوط می‌باشد.
- چنانچه فاصله محل سکونت زندانی تا محل تحمل کیفر (زندان) بیش از ۱۰۰ کیلومتر باشد به تناسب فاصله راه، بین یک تا ۴ روز به مدت مرخصی برای ایاب و ذهاب افزوده می‌شود.
شرایط اعطای مرخصی به زندانی دارای شاکی خصوصی
برای آگاهی از شرایط اعطای مرخصی به زندانی که دارای شاکی خصوصی بر طبق قانون آیین دادرسی کیفری باید گفت که اگر زندانی دارای شاکی خصوصی باشد شرایط اعطای مرخصی به وی اندکی تفاوت دارد که در ذیل به شرایطی که برای اعطای مرخصی به زندانی ضروری می باشد می پردازیم :
- اگر دادستان یا قاضی اجرای احکام اعطای مرخصی را در جلب رضایت شاکی موثر بداند باید شاکی رضایت به اعطای مرخصی بدهد .
- فرد محکوم به حبس باید تامین مناسب به مقام قضایی ارائه دهد.
- زندانی می تواند علاوه بر مرخصی های فوق الذکر در طول مدت حبس یک نوبت دیگر و حداکثر به مدت 7 روز از مرخصی استفاده کند.
- اگر محکوم بتواند بخشی از خسارت شاکی را پرداخت یا رضایت او را جلب کند، این مرخصی فقط برای یک بار دیگر به مدت 7 روز قابل تمدید است.
لازم به ذکر است که اعطای مرخصی ممکن است از سوی رییس قوه قضاییه انجام شود که در این صورت رییس قوه قضاییه می تواند به مناسبت های ملی و مذهبی علاوه بر سقف تعیین شده قانونی حداکثر 2 بار در سال به زندانیان واجد شرایط، مرخصی اعطا کند.
محکومینی که مرخصی به آنها تعلق نمی گیرد
- محکومین جرائم سرقت مسلحانه و یا مقرون به آزار، ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی،( جاسوسی، اقدام علیه امنیت کشور، آدم ربائی، جرائم باندی و سازمان یافته، تجاوز به عنف، دائرکردن مراکز فساد و فحشاء، اسید پاشی، اخلال در نظام اقتصادی، ورود، تولید، توزیع و فروش مشروبات الکلی، قاچاق مسلحانه و یا عمده مواد مخدر و روانگردانها.
- محکومین دارای سه سابقه محکومیت به ارتکاب همان جرم.
- محکومینی که به شرارت مشهورند.
- محکومین به قصاص و اعدام.
مجازات غیبت از مرخصی زندان
اگر زندانی که به مرخصی رفته است سرموعد مقرر بدون هیچ گونه عذر موجه ی به زندان برنگردد و خود را معرفی نکند، فراری محسوب می شود که آن غیبت زندانی از مرخصی دارای مجازاتی می باشد.
بر اساس ماده ۲۲۵ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی کشور مدت مرخصی زندانیان جزء مدت محکومیت آنان محسوب گردیده، لیکن در صورت غیبت، ایام غیبت جزء مدت محکومیت احتساب نمی‌گردد و چنانچه زندانی پس از اعطای مرخصی غیبت نماید علاوه بر مجازات قانونی برای بار اول به مدت ۶ ماه و برای بار دوم یک سال و برای نوبت سوم تا پایان مدت محکومیت از مرخصی محروم خواهد شد و در صورتی که زندانی پس از پایان مرخصی به زندان مراجعت ننماید و توسط مأمورین دستگیر و تحویل زندان شود تا پایان مدت محکومیت از مرخصی محروم خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه غیبت زندانی به تائید دادستان محل، رئیس حوزه قضایی بخش که عهده دار وظایف دادستان می‌باشد و یا شورای طبقه بندی، موجه تشخیص داده شود، زندانی غائب از مرخصی مشمول حکم این ماده نخواهد بود.
ارتکاب جرم در حین مرخصی زندان
بر اساس ماده ۲۲۶ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی کشور زندانیانی که در حین مرخصی و یا اشتغال خارج از زندان مرتکب جرم عمدی می‌شوند، برای بار اول تا یک سال و برای بار دوم تا دو سال و برای بار سوم تا سه سال از مرخصی محروم خواهند شد.
دیدگاه