قیمت عمده فروشی گاز طبیعی در اروپا روز دوشنبه منفی شد؛ به تعبیری تامین کنندگان گاز مایل بودند که به مدت یک ساعت که قیمت به زیر صفر رسید، نزدیک به ۱۶ یورو به هر کسی که می‌توانست یک مگاوات ساعت گاز را با خود ببرد، پرداخت کنند، حجمی از گاز که تقریبا معادل میانگین مصرف ماهانه یک خانوار بریتانیایی بود. این یک چرخش قابل توجه در بازاری بود که تا پایان ماه اوت شاهد ثبت رکوردهای قیمتی بیش از ۳۰۰ یورو برای هر مگاوات ساعت گاز بود.
اروپا و ذخایر گاز مکفی برای زمستان سخت
از زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس فدراسیون روسیه، تصمیم گرفت عرضه گاز در بازار اروپا را از طریق خط لوله نورداستریم۱ متوقف کند، یعنی از اواخر اوت گذشته، برخلاف انتظارها قیمت گاز در اروپا در مجموع روندی نزولی به خود گرفته است.
به گزارش یورونیوز، هرچند بلافاصله پس از اعلام این تصمیم بهای هر مگاوات ساعت گاز از حدود ۱۷۰ یورو به ۲۰۰ یورو جهش کرد ولی این نرخ طی روزهای اخیر به ۱۰۰ یورو بازگشته که نزدیک به قیمت‌های پیش از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و روزهای آغازین سال ۲۰۲۲ است. در همین حال، قیمت آتی گاز برای نوامبر سال ۲۰۲۳ نیز از رکورد ۳۰۰ یورویی فاصله گرفته و تا ۱۴۰ یورو پایین آمده است. این افت قیمت در شرایطی رخ می‌دهد که همزمان با پُر شدن انبارهای ذخیره گاز طبیعی مایع در اروپا محموله‌های جدید همچنان در بنادر کشورهای عضو اتحادیه اروپا در حال پهلوگیری هستند.
افزون بر این، کارشناسان معتقدند که در کنار سپری کردن پاییزی معتدل، روند صرفه‌جویی در مصرف چه در میان صنایع و چه در میان خانوارها از دیگر عوامل کاهش قیمت گاز است. اما آنها هشدار می‌دهند که با وجود پایان نگرانی جدی در مورد رخداد بحران انرژی در زمستان ۲۰۲۲ از هم
اکنون زنگ خطر برای زمستان سال آتی به صدا درآمده، زمانی که در نبود گاز روسیه امکان پرکردن انبارها در تابستان آتی فراهم نیست و از هم اینک رهبران اروپایی باید به دنبال رفع نگرانی موجود در مورد سال آینده باشند.
دولت آلمان مخازن را پر کرد
این شرایط در حالی است که دولت آلمان نیز روز جمعه ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که ذخایر گازی این کشور در حال حاضر به حد قابل توجهی رسیده و بسیاری از نگرانی‌ها از این بابت مرتفع شده است.برلین در حالی از رسیدن به اهداف خود در پر کردن بیش از۹۵ درصد ذخایر گازی زودتر از حد انتظار سخن می‌گوید که واردات گاز روسیه از طریق خط لوله نورد استریم به این کشور از ابتدای ماه سپتامبر به کلی قطع شده است.
آلمان پیش از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین همانند بسیاری از کشورهای اروپایی وابستگی زیادی به انرژی روسیه داشت و بیش از ۵۵ درصد گاز خود را از این کشور تامین می کرد.تحویل گاز روسیه از زمان آغاز درگیری‌ها در اوکراین به میزان قابل توجهی کاهش یافت تا اینکه اوایل سپتامبر به طور کامل متوقف شد.
برلین در همین راستا از ماه ژوئیه اهدافی را برای پُر کردن ذخایر گازی خود تا سطح ۹۵درصد، پیش از فرا رسیدن ماه نوامبر و شروع زمستان تعیین کرد.اختصاص یک بودجه ویژه ۱.۵ میلیارد یورویی برای خرید گاز طبیعی مایع به منظور اطمینان از امکان عرضه آن از دیگر راه‌کارهای اتخاذ شده توسط دولت اولاف شولتس بوده است.
اما از سوی دیگر، این به معنای افزایش قیمت گاز برای خانوارها و مشاغل آلمانی است که به گفته برلین سال آینده ممکن است به رکود منجر شود.در گزارش خبرگزاری فرانسه همچنین به این موضوع اشاره شده است که آلمان هنوز زیرساخت مناسب در خاک خود برای واردات گاز طبیعی مایع در اختیار ندارد.
خروج روسیه از بازار گاز اروپا
در مدت یک سال گذشته، جریان صادرات گاز از روسیه بیش از ۸۲ درصد کاهش پیدا کرد. در واقع، در ژانویه سال ۲۰۲۱، عرضه از سوی روسیه، حدود ۴۰ درصد از گاز مصرفی در اروپا را تشکیل می‌داد. در حال حاضر، این رقم به ۱۰ درصد رسیده است.
روسیه از زمان حمله نظامی به اوکراین، عرضه گاز به اروپا را به میزان قابل توجهی کاهش داده و کاهش تحویل گاز با تعطیلی خط لوله نورد استریم ۱ به آلمان، به اوج خود رسید. روسیه اوایل ماه میلادی جاری اظهار کرد که مسیر صادرات گاز اصلی تا زمانی که تحریم‌های بازدارنده تعمیرات توربین‌های گاز از سوی غرب برداشته نشوند، بازگشایی نخواهد شد.
الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه اعلام کرد: انتظار می‌رود صادرات گاز طبیعی روسیه به اتحادیه اروپا، امسال به میزان ۵۰ میلیارد متر مکعب معادل یک سوم حجم صادرات سال گذشته، کاهش پیدا کند.
در این میان اروپا به نوبه خود به دنبال متنوع کردن واردات گاز از روسیه است و موفق شده است وابسته به گاز روسیه را کمتر کند. بر اساس گزارش اویل پرایس، اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا هفته گذشته در سخنرانی سالانه اتحادیه اروپا، گفته بود سال گذشته ۴۰ درصد از واردات گاز ما از روسیه بود و اکنون، به ۹ درصد واردات خط لوله‌ای کاهش پیدا کرده است.
بازی قطر در زمین گازی روسی در اروپا
نرسی قربان، کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا، گفته است که« اروپا زمستان سختی خواهد داشت، اما اینگونه نیست که اروپا به دلیل نبود گاز روس‌ها از بین برود، اروپا از انرژی‌های دیگری مانند نفت، زغال سنگ استفاده خواهد کرد و تا جایی که امکان دارد، نبود گاز روس‌ها را جبران خواهد کرد.»
وی با بیان اینکه احتمالا نبود گاز روسیه در اروپا برای آنها کشنده نخواهد بود، اظهار کرد: زمستان امسال سپری خواهد شد و قطعا تلاش خواهند کرد دیگر متکی به گاز روسیه به صورت تنها نباشند کما اینکه این کار در شرایط فعلی نیز انجام شده است و برنامه‌های سه تا چهار سال آینده خود را اینگونه تدوین کرده اند که برای LNG از قطر، برای گاز از آفریقا سناریو طراحی کنند. به گفته این کارشناس ارشد حوزه انرژی اجرای این طرح‌ها سه تا چهار سال زمان بر خواهد بود تا به نتیجه برسید، اما به هر حال این زمستان را خواهند گذراند، با مشکلات، اما نه آنطور که تمام فعالیت‌ها متوقف شود.
ایران و شانس مجدد حضور در بازار گاز اروپا
قربان با اشاره به نقش ایران در سناریو‌های تعریف شده اروپا، گفت: «باتوجه به اینکه ایران دارنده دومین ذخایر گاز دنیا است و در نتیجه محلی که نیاز به گاز دارد، به ذخایراطراف خود توجه می‌کند، در حال حاضر به دلیل تحریم‌ها و مسائل دیگر سرمایه گذاری روی گاز ایران محدود بوده و اگر این سرمایه گذاری‌ها انجام شود بعد از برداشتن تحریم‌ها می‌تواند پتانسیلی برای صادرات گاز مایع باشد.وی با بیان اینکه خطوط لوله مشکلات رد شدن از کشورهای بین مسیر را دارد یا باید از دریای مدیترانه و سوریه و یا از گرجستان عبور کند، در نتیجه بیشتر صحبت گاز مایع است و ایران می‌تواند مانند قطر پتانسیلی مانند قطر داشته باشد».
دیدگاه