وکالت بلاعزل چیست؟
وکالت، واگذاری اختیارات به شخص دیگر برای انجام امور حقوقی مشخص بوده و در واقع وکیل نماینده دیگری است. یکی از مشکلاتی که وکالت نامه های عادی دارند، خطر فسخ قرارداد توسط موکل است، در حالی برای این این مشکل وکالت بلاعزل پیشنهاد می شود که نوعی عقد وکالتی است که موکل حق فسخ را از خود گرفته و از وکالت های پایدار و غیر قابل فسخ است.
وکالت بلاعزل یکی از انواع عقد وکالت است که در آن موکل حق فسخ را از خود ساقط کرده و بر خلاف وکالت عادی امکان فسخ آن را ندارد. راه های ابطال وکالت بلاعزل تا حدودی با وکالت عادی متفاوت است و فقط در شرایطی از جمله فوت و حجر وکیل یا موکل، اقاله، انجام شدن یا از بین رفتن موضوع عقد و پایان مدت عقد باطل می شود.
با نظر به این ویژگی عقد وکالت، گاهی طرفین ترجیح می دهند درصد احتمال پایان یافتن عقد وکالت را کاهش دهند. از این رو قانون، راه حلی را تحت عنوان وکالت بلاعزل پیش بینی کرده است، با این حال در وکالت بلاعزل نیز ممکن است شرایطی به وجود بیاید تا یکی از طرفین بخواهد آن را فسخ یا باطل کند.
با توجه به اینکه وکالت بلاعزل از استحکام بیشتری از وکالت عادی برخوردار است ، این سوال به ذهن متبادر می شود که در چه شرایطی امکان باطل کردن این قرارداد وجود دارد.
شرایط ابطال وکالت بلاعزل
در وکالت نامه عادی بر خلاف وکالت بلاعزل، موکل به اراده خود هر زمان می تواند به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کند و عقد را فسخ کند، این در حالی است که همان طور که گفته شد در وکالت بلاعزل حق فسخ دیگر برای موکل وجود ندارد. موارد انقضای وکالت بلاعزل به شرح زیر است.
حجر وکیل یا موکل
حجر به معنی این است که فرد سلامت روانی خود را از دست بدهد و در اصطلاح یا مجنون باشد و یا توانایی تصمیم گیری در امور مالی را از دست دهد و به عبارتی سفیه باشد. در صورتی که وکیل یا موکل دچار جنون شود وکالت منفسخ می شود و در صورتی که وکالت در امور مالی داده شده باشد و موکل یا وکیل سفیه گردند، سرنوشت عقد، انفساخ است و وکالت باطل می شود. در مورد ورشکستگی موکل، از آن جایی که موکل از دخالت در امور مالی ممنوع می شود، وکالت باطل خواهد شد.
فوت وکیل یا موکل
با فوت وکیل یا موکل رابطه توکیل بین آن ها منفسخ می شود و مانند عقود دیگر مانند اجاره نیست که اگر کسی که اجاره گرفته است یا اجاره داده است فوت کند عقد همچنان پابرجاست. به طور مثال اگر شخصی خانه ای را به دیگری اجاره بدهد و او فوت کند فرزندان او تا پایان محلت اجاره می توانند در آن سکونت داشته باشند. اما وکالت بلاعزل بعد از فوت باطل میشود.
استعفای وکیل
یکی از طرق انقضای وکالت چه عادی چه بلاعزل، استعفای وکیل است. این استعفا مسئولیتی را برای او ایجاد نمی کند و صرفا باید استعفای خود را به اطلاع موکل برساند. این استعفا یک طرفه است و موکل در وکالت بلاعزل به دلیل اینکه حق عزل وکیل را از خود گرفته است نمی تواند او را از سمت خود بر کنار کند.
اقاله عقد وکالت بلاعزل
اقاله به این معنی است که دو طرف عقد با توافق یکدیگر عقد را تفاسخ می کنند یعنی آن را باطل می کنند. در عقد وکالت بلاعزل هم مانند عقود دیگر امکان اقاله وجود دارد و طرفین می توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و با رضایت وکیل و موکل موجب بی اثر شدن عقد بشوند.
پایان مدت قرارداد در صورت زماندار بودن وکالت
در صورتی که عقد وکالت برای مدت معینی تنظیم شده باشد، پس از گذشت آن مدت زمان، عقد منفسخ می شود. مثلا شخصی برای انجام امور مالی خود به مدت دو سال به دیگری وکالت می دهد، با پایان دو سال عقد وکالت هم منفسخ می شود.
از بین رفتن موضوع قرارداد یا انجام شدن آن
اگر شخصی برای انجام کاری به دیگری وکالت بلاعزل داده باشد، با اتمام آن کار یا از بین رفتن موضوع آن، وکالت فسخ می شود. برای مثال فردی به دیگری برای فروش اتومبیل خود وکالت می دهد، در صورتی که اتومبیل به فروش برود یا از بین برود به طور مثال دزدیده شود و یا به نحوی خراب شود که دیگر ارزش نداشته باشد، وکالت بلاعزل منفسخ می شود. این انجام شدن شامل انجام دادن موضوع عقد توسط وکیل و موکل است. دادن اختیار انجام کاری به دیگری مانع این نمی شود که خود فرد نتواند آن را انجام دهد و عقد وکالت با انجام شدن توسط موکل هم فسخ می شود.
اسناد و مدارک لازم برای وکالت بلاعزل
- همراه داشتن کارت ملی و شناسنامه طرفین
- همراه داشتن اسناد مالکیت در خصوص چیزی که مورد وکالت بلاعزل قرار می گیرد مانند سند ملک یا سند خودرو و … .
نکات مهم در تنظیم وکالت بلاعزل
- در زمان تنظیم وکالت بلاعزل حتما موارد معامله و انجام کار با جزئیات و نکات قید شود و سعی شود وکالتنامه بلاعزل به صورت کلی تنظیم نگردد. چرا که خطر کلاهبرداری و سوء استفاده در صورت کلی بودن وکالت بلاعزل وجود دارد.
- اگر وکالت بلا عزل جهت خرید و فروش تنظیم شد حتما در کمترین زمان ممکن اقدام به گرفتن سند رسمی نمایید.
- در وکالت بلاعزل حتما زمان را تعیین کرده و محدود کنید تا در طول زمان دچار مشکلات حقوقی نشوید. اما در صورت سو استفاده از وکالت بلا عزل حتما بایک وکیل مجرب مشورت کنید تا نسبت به ابطال وکالت بلا عزل از طریق قانونی و طرح دعوا در محاکم صالح ، حقوق از دست رفته شما احقاق شود.
- اگر می خواهید وکالت بلاعزل تنظیم کنید حتما به دفتر ثبت اسناد رفته و وکالتنامه ای معتبر منعقد کنید تا در صورت بروز مشکل قابل استناد در محاکم قضایی باشد.
- اگر به صورت وکالتی خرید فروشی صورت می دهید حتما استعلام وکالت نامه را از جهت مدت زمان و صحت وکالت بلاعزل بگیرید تا مطمئن شوید.
- وکالت بلاعزل در معاملات نشانه مالکیت نمی باشد. چرا که شخص نیابت دارد تا از جانب شخص دیگر نماینده وی در امور مربوطه باشد نه صاحب حق.
- وکالت بلا عزل با فوت یا جنون دیگری از بین می رود. پس در مورد وکالت بلاعزل نسبت به انجام آن در مدت معین دقت نمایید. چرا که در صورت فوت یا جنون یکی از طرفین ، وکالت بلاعزل شما از بین می رود .
- در وکالت بلا عزل مورد وکالت اگر ماشین و ملک یا مواردی از این مسئله است حتما مشخصات و مدارک آن ها ارائه و قید شود یا اگر در وکالت بلاعزل انجام امور کاری قصد طرفین است به صورت دقیق نوع کار و مدت آن قید شود.
- در صورت بروز مشکل و یا کلاهبرداری یا سو استفاده در خصوص وکالت بلاعزل بهتر است با وکلای مجرب در این زمینه مشورت کرده تا از طریق قانونی نسبت به حقوق از دست رفته شما اقدام نمایند.
دیدگاه