بیماری مگس پران چشم؛ با عوارض جدی اما نه خطرناک!

بیماری مگس پران

مگس‌ پران یا لکه‌های شناور چشم، نقاطی هستند که در میدان دید فرد مشاهده می‌شوند. این لکه‌های شناور، ممکن است به صورت نقاطی به رنگ تیره یا خاکستری، به صورت رشته‌ای یا تار عنکبوتی شناور باشند.

بیشتر موارد مگس‌پران بر اثر تغییرات سنی بروز پیدا می‌کنند که موجب می‌شود زجاجیه (ماده‌ی ژله مانندی که بخش اعظم داخلِ کره چشم را پر کرده)، قوام خود را از دست داده و حالت آبکی و شلی پیدا کند. رشته‌های ریز زجاجیه به هم چسبیده یا ضخیم شده و موجب ایجاد سایه‌هایی روی شبکیه‌ی چشم می‌شوند. به این سایه‌ها «مگس‌پران یا لکه‌های شناور» گفته می‌شود.

دلیل ایجاد بیماری مگس پران چشم

مگسک چشمی ممکن است که به علت فرآیند عادی پیری و یا نتیجه بیماری‌ها و عوارض دیگر باشد که عبارتند از:

• بیماری‌های چشمی مربوط به افزایش سن: با بالا رفتن سن، زجاجیه، مایع شفاف و ژله‌مانندی که کره چشم را پر کرده و به حفظ شکل کروی آن کمک می‌کند نیز تغییر پیدا می‌کند. با گذشت زمان، زجاجیه بیشتر به حالت مایع در می‌آید، این فرایند باعث می‌شود که از پرده شبکیه و اعصاب بینایی جدا شود. با فشرده و منقبض شدن زجاجیه، برخی قسمت‌ها به حالت رشته‌ای در آمده و از ورود برخی نورها به داخل چشم ممانعت کرده و باعث مشاهده سایه‌های کوچک بر روی شبکیه یا همان مگسک‌ها می‌شود.

• التهاب بافت میانی چشم: یووئیت خلفی یا التهاب مشیمیه، در لایه‌ی میانی چشم بروز پیدا می‌کند. این بیماری باعث تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که به صورت مگسک‌ها یا لکه‌های شناور در میدان دید مشاهده می‌شوند.

• خونریزی داخلی چشم: خونریزی داخل زجاجیه دلایل زیادی از جمله دیابت، فشار خون بالا، انسداد رگ‌های خونی و جراحت و آسیب‌دیدگی دارد. همین سلول‌های خونی نیز به شکل مگسک‌ دیده می‌شوند.

• پارگی شبکیه: زجاجیه که حالت مایع بیشتری پیدا کرده، از شبکیه جدا شده و موجب کشیدگی بخشی از آن می‌شود که در نهایت به پارگی یا سوراخ شدن بخشی از شبکیه منتهی می‌شود. در صورتی که پارگی شبکیه درمان نشود، می‌تواند باعث تجمع مایعات پشت شبکیه شده و در نهایت موجب از دست رفتن بینایی بیمار شود.

• عمل جراحی چشم و داروها: تزریق برخی داروها درون زجاجیه موجب ایجاد حباب هوا در آن می‌شود. این حباب‌های هوا پیش از اینکه جذب چشم شوند، به صورت سایه دیده می‌شوند. در برخی عمل‌های جراحی چشم حباب گاز یا روغن سیلیکون تزریق می‌شود که ممکن است به صورت مگسک دیده شود.

 علائم و نشانه‌های بیماری مگس پران چشم

علائم مگس‌پران‌های چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشاهده اشکال کوچکی در میدان دید به صورت لکه‌ یا نقطه و یا رشته‌های شفاف و شناور

• لکه‌هایی که با حرکت چشم حرکت کرده و به سرعت از میدان دید خارج می‌شوند

• لکه‌هایی که با خیره شدن به زمینه‌های روشن مانند آسمان یا دیوار سفید، واضح‌تر می‌شوند.

• اشکال کوچکی که نهایتا ساکن شده و از دید خارج می‌شوند.

عوامل خطر بروز بیماری مگس پران

عواملی که خطر بروز مگس‌پران را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سن بالای ۵۰ سال

• نزدیک‌ بینی

• ضربه یا جراحت چشم

• عوارض ناشی از عمل جراحی آب مروارید

• رتینوپاتی دیابتی

• التهاب چشمی

شیوه تشخیص بیماری مگس پران چشم

پزشک چشم بیمار را به صورت کامل معاینه می‌کند، از جمله ممکن است برای مشاهده بهتر تهِ چشم و زجاجیه از قطره‌های گشادکننده مردمک استفاده کند تا علت مگسک‌های چشم را تشخیص دهد.

راه های درمان مگس پران چشم

در ابتدا باید بگوییم برای درمان بیماری مگس پران چشم باید به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید. لازم است بدانید که اگر یکی از موارد زیر را داشتید، خیلی سریع به چشم‌پزشک مراجعه کنید:

• مشاهده تعداد زیادی مگسک

• مشاهده ناگهانی مگسک‌های تازه

• مشاهده جرقه در همان چشمی که مگسک دارد

• تاری در یک یا هر دو چشم (از دست دادن دید محیطی)

علل زمینه‌ای مگس‌پران مانند خونریزی ناشی از دیابت یا التهاب، قابل درمان است. با این حال، بیشتر مگسک‌های چشمی نیازی به درمان ندارند.

مگس‌پران چشم می‌تواند آزاردهنده باشد و وفق پیدا کردن با آن ممکن است زمان‌بر باشد. در صورتی که لکه‌های شناور چشمی مشکل خاصی را ایجاد نکنند، فرد ممکن است که این مشکل را نادیده گرفته یا اینکه توجه کمتری به آن کند. چنانه مگس‌پران به دید آسیب برساند که به ندرت چنین اتفاقی می افتد، پزشک معالج ممکن است که روش‌های درمانی را برای برطرف کردن مشکل به کار ببرد. روش‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زجاجیه‌برداری یا تخلیه زجاجیه: در این عمل جراحی، چشم‌پزشک ابتدا با برشی کوچک زجاجیه را از چشم خارج می‌کند و آن را با سرم نمکی استریل جایگزین می‌کند تا ساختار کروی چشم حفظ شود. عمل جراحی ممکن است که باعث برطرف شدن تمام مگسک‌های چشم نشود و نیاز به جراحی‌های دیگری هم باشد. خطرات این جراحی شامل خونریزی و پارگی شبکیه است.

• عمل جراحی با لیزر: چشم پزشک با استفاده از لیزر، لکه‌های شناور زجاجیه را به تکه‌های ریزتری تجزیه می‌کند تا کمتر مورد توجه قرار گیرند. درمان با لیزر در برخی بیماران موجب بهبود دید، در برخی نیز تاثیر کمتر و همچنین در برخی تاثیری نداشته است. در صورتی که نور لیزر به صورت غیرصحیح به کار رود، ممکن است که باعث آسیب‌دیدگی شبکیه شود. به همین دلیل نیز عمل جراحی با لیزر به ندرت برای درمان مگس پران به کار می‌رود.