مجازات عدم تمکین زن در قانون

از آن جهت که زن موظف به تمکین در قبال شوهر خود می باشد، عدم تمکین از شوهر بدون دلیل موجه سبب به وجود آمدن آثار حقوقی مهمی در روابط میان زوجین خواهد شد؛ با این حال به دلیل اینکه در مسائل فردی امکان اجبار به دیگری وجود ندارد، علی القاعده نمی توان زن را به دلیل عدم تمکین مجازات نمود.

تمکین و انواع آن

به محض اینکه عقد نکاح میان زن و مرد خوانده شد، هر یک از آنان موظف به تکالیفی در برابر یکدیگر می شوند. یکی از این تکالیف که به موجب عقد نکاح بر عهده زن قرار می گیرد، تمکین در برابر شوهر است.

در صورتی که زن در امور کلی زندگی مشترک و یا روابط زناشویی از همسر خود تمکین نکند، در اصطلاح فقهی و حقوقی به وی زن ناشزه گفته می شود.

بر اساس قانون، تمکین زن از شوهر را می توان به دو نوع تمکین عام و تمکین خاص تقسیم بندی کرد. تمکین عام به معنای اطاعت از شوهر در مسائل کلی زندگی مشترک است و در مقابل، تمکین خاص ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است.

مصادیقی از عدم تمکین در برابر شوهر عبارت است از عدم سکونت در محلی که شوهر آن را فراهم کرده است، انتخاب شغل مغایر با شئون خانوادگی زوج ، خارج شدن از منزل بدون اجازه و اطلاع شوهر و ... . در این صورت، عدم تمکین از جانب زن، پیامدهای حقوقی به همراه دارد.

به دنبال این موضوع، این سوال مطرح می شود که مجازات عدم تمکین چیست؟ در صورت عدم تمکین زن باید مهریه و نفقه زن پرداخت شود یا خیر؟

مجازات عدم تمکین زن

لفظ تمکین به معنای الزام است و وقتی مرد دادخواست تمکین می‌دهد که زنی بدون عذر موجه منزل مشترک زناشویی را ترک کرده باشد و حاضر به بازگشت به منزل مشترک نباشد.

در خصوص اینکه عدم تمکین از سوی زن چه آثار حقوقی در پی دارد، برخی این سوال را می پرسند که مجازات عدم تمکین زن چیست. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مجازات قانونی، تنها در صورتی در قبال اشخاص اجرا می شود که در قانون برای عمل آنها جرم تعیین نموده باشد.

اما عدم تمکین از سوی زن، جرم نیست تا بتوان وی را مجازات کرد. بلکه بهتر است گفته شود که آثار حقوقی عدم تمکین از سوی زن چیست؟ یا به عبارت دیگر عدم تمکین از سوی زن چه پیامدهای حقوقی و قانونی به دنبال خواهد داشت.

عدم استحقاق نفقه

شرایط دریافت نفقه در صورت عدم تمکین زن تغییر می‌کند به این معنا که اگر عدم تمکین زن بدون عذر موجه برای دادگاه ثابت شود، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه خودداری کرده و در این شرایط زن از دریافت نفقه محروم خواهد شد.

در همین رابطه ماده 1108 قانون مدنی بیان می دارد: هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

اجازه ازدواج مجدد مرد 

پس از صدور الزام به تمکین و عدم تمکین به وسیله زوجه، دادگاه در صورت خواست مرد، اجازه ازدواج مجدد را برای وی صادر می‌کند.

‌بر اساس ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 15 بهمن ماه 1353 مرد نمی‌تواند با داشتن زن همسر دوم اختیار کند مگر در موارد زیر:

1- رضایت همسر اول.
2 - عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی.
3 - عدم تمکین زن از شوهر.
4 - ابتلاء زن به جنون یا امراض صعب‌العلاج موضوع بندهای 5 و 6 ماده 8.
5 - محکومیت زن وفق بند 8 ماده 8.
6 - ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر برابر بند 9 ماده 8.
7 - ترک زندگی خانوادگی از طرف زن.
8 - عقیم بودن زن.
9 - غایب مفقودالاثر شدن زن برابر بند 14 ماده 8.

بنابراین بر اساس بند 3 ماده 16 قانون خانواده برای آنکه مرد بتواند زن دوم بگیرد بایستی به دادگاه رجوع و با اثبات عدم تمکین همسرش، از دادگاه اجازه ی ازدواج مجدد بگیرد.

محرومیت زن از تنصیف دارایی 

در صورت عدم تمکین زن و ارائه درخواست طلاق از جانب مرد، حکم طلاق توسط دادگاه صادر شده و زن از تملک نیمی از دارایی مرد محروم می‌شود چرا که مطابق قانون در صورتی که زوج درخواست طلاق داده باشد، نیمی از اموال از سوی زوج به زوجه بخشیده می شود.