اطلاعاتی درباره سوءهاضمه که احتمالا نمی دانستید

تعریف سوء هاضمه

سوء هاضمه یک بیماری عملکردی است که در آن اندام های گوارشی، در درجه اول معده و قسمت اول روده کوچک (و گاهی اوقات مری) عملکرد غیر طبیعی دارند.

این یک بیماری مزمن است که در آن فراوانی و شدت علائم معمولاً در طول ماه ها یا سال ها متغیر است. سوءهاضمه ممکن است هر روز یا به طور متناوب برای روزها رخ دهد، یا هفته ها بعد از آن روزها یا هفته ها تسکین یابد.

علائم اولیه سوء هاضمه عبارتند از:

• درد یا ناراحتی بالای شکم
• آروغ زدن
• حالت تهوع
• نفخ شکم
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا (سیری زودرس)
• اتساع شکم (تورم)
• گاهی اوقات استفراغ

علائم اغلب با خوردن غذا تحریک می شوند.

از آنجا که قلب در نزدیکی معده قرار دارد اغلب سردرگمی در مورد آنچه باعث درد زیر سینه یا بالای شکم می شود وجود دارد. بنابراین سوء هاضمه باید در افرادی که دارای درد قفسه سینه هستند و حمله قلبی در افرادی که دارای درد بالای شکم هستند در نظر گرفته شود. گاهی اوقات ناراحتی سوء هاضمه را می توان در پشت احساس کرد.

آیا آروغ زدن از علائم سوء هاضمه است؟

مناسب است که به طور مفصل در مورد آروغ زدن بحث کنیم زیرا این علامت نادرستی است که عموما با سوءهاضمه مرتبط می شود.

توانایی آروغ زدن تقریباً جهانی است. آروغ زدن عمل دفع گاز از معده از طریق دهان است. علت معمول آروغ زدن معده متورم است که در اثر بلعیدن هوا یا گاز ایجاد می شود. اتساع معده باعث ناراحتی شکمی می شود و آروغ زدن هوا را خارج کرده و ناراحتی را برطرف می کند.

دلایل متداول بلع مقدار زیادی هوا (ایروفاژی) یا گاز عبارتند از:

• خوردن سریع غذا یا نوشیدنی
• اضطراب
• نوشیدنی های گازدار

مردم اغلب از بلعیدن هوا بی خبرند.

آروغ زدن نوزادان در دوران شیشه شیر یا شیردهی به منظور دفع هوا در معده که با شیر خشک یا شیر بلعیده شده است بسیار مهم است.

هوای زیاد در معده تنها دلیل آروغ زدن نیست.

برای برخی از افراد آروغ زدن به یک عادت تبدیل می شود و میزان هوای معده آنها را منعکس نمی کند.

برای دیگران ، آروغ زدن پاسخی است به هر نوع ناراحتی شکمی و نه فقط به ناراحتی ناشی از افزایش گاز.

علل سوء هاضمه غیر گوارشی

تعجب آور نیست که بسیاری از بیماری های گوارشی با سوء هاضمه همراه بوده است. با این حال ، بسیاری از بیماریهای غیر گوارشی نیز با سوء هاضمه همراه بوده اند. نمونه هایی از علل سوء هاضمه غیر گوارشی عبارتند از:

• دیابت
• بیماری تیرویید
• هیپرپاراتیروئیدیسم (غدد پاراتیروئید بیش فعال)
• بیماری کلیوی شدید

با این حال مشخص نیست که چگونه این بیماریهای غیر گوارشی ممکن است باعث سوء هاضمه شوند.

یکی دیگر از عوامل مهم سوء هاضمه مواد مخدر است. بسیاری از داروها اغلب با سوء هاضمه همراه هستند. به عنوان مثال داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID ها مانند ایبوپروفن، آنتی بیوتیک ها و استروژن ها). گزارش شده است که اکثر داروها حداقل در برخی از افراد با علائم عملکردی باعث سوء هاضمه می شوند.

رژیم غذایی و سوء هاضمه

عوامل تغذیه ای در درمان سوء هاضمه به خوبی مطالعه نشده است. با این وجود مردم اغلب علائم خود را با غذاهای خاص (مانند سالاد و چربی ها) مرتبط می کنند. اگرچه غذاهای خاص ممکن است علائم سوء هاضمه را بدتر کنند اما معمولا علت سوء هاضمه نیستند. عدم تحمل غذاهای خاص به عنوان مثال عدم تحمل لاکتوز [شیر] و حساسیت به گندم، تخم مرغ، سویا و پروتئین شیر، بیماریهای عملکردی مانند سوء هاضمه محسوب نمی شوند.

فیبر غذایی اغلب برای بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر توصیه می شود اما فیبر در درمان سوء هاضمه مورد مطالعه قرار نگرفته است. با این وجود درمان بیماران مبتلا به سوء هاضمه با فیبر در صورتی که یبوست داشته باشند احتمالاً منطقی است.

عدم تحمل لاکتوز (قند موجود در شیر) اغلب علت سوء هاضمه است. از آنجا که سوء هاضمه و عدم تحمل لاکتوز هر دو شایع هستند، ممکن است این دو بیماری در کنار هم وجود داشته باشند. در این شرایط محدود کردن لاکتوز علائم عدم تحمل لاکتوز را بهبود می بخشد اما بر علائم سوء هاضمه تأثیر نمی گذارد.

عدم تحمل لاکتوز به راحتی با تست شیر در آزمایش اثرات لاکتوز (آزمایش تنفس هیدروژن) تعیین می شود یا سعی کنید رژیم غذایی دقیق حذف لاکتوز را امتحان کنید.

متأسفانه ، بسیاری از بیماران نوشیدن شیر یا خوردن غذاهای حاوی شیر را بدون داشتن شواهدی خوب مبنی بر بهبود علائم آنها متوقف می کنند. این اغلب برای دریافت کلسیم آنها مضر است و ممکن است باعث پوکی استخوان شود.

یکی از مواد غذایی که بیشتر با علائم سوء هاضمه همراه است چربی است. شواهد علمی مبنی بر اینکه چربی باعث سوء هاضمه می شود ضعیف است. با این وجود چربی یکی از قوی ترین تأثیرات بر عملکرد دستگاه گوارش است. چربی باعث کند شدن ماهیچه های دستگاه گوارش می شود در حالی که ماهیچه های کیسه صفرا را منقبض می کند.

بنابراین ممکن است چربی سوء هاضمه را تشدید کند هر چند که باعث ایجاد آن نشود. علاوه بر این کاهش مصرف چربی ممکن است علائم را تسکین دهد. رژیم سخت کم چربی را می توان به راحتی انجام داد و ارزش امتحان کردن را دارد. علاوه بر این دلایل دیگری نیز برای کاهش چربی در رژیم غذایی وجود دارد.

سایر عوامل  رژیم غذایی، فروکتوز و سایر غذاهای مرتبط با قند به عنوان علت سوء هاضمه مطرح شده است زیرا بسیاری از مردم قبل از رسیدن به روده آنها را به طور کامل هضم و جذب نمی کنند.

عدم تحمل فروکتوز و شاید عدم تحمل بعضی کربوهیدرات ها را می توان با آزمایش تنفسی هیدروژن با استفاده از فروکتوز تشخیص داد و با حذف فروکتوز و/یا غذاهای حاوی این کربوهیدرات ها از رژیم غذایی درمان کرد.

متأسفانه فروکتوز و کربوهیدرات ها در بین میوه ها و سبزیجات فراوان هستند و فروکتوز در غلظت های زیاد در بسیاری از محصولات غذایی شیرین شده با شربت ذرت یافت می شود. بنابراین حفظ رژیم حذف می تواند دشوار باشد.

برای درمان سوء هاضمه (سوء هاضمه) از چه داروهای طبیعی یا خانگی استفاده می شود؟

مطالعات درمانهای طبیعی و خانگی برای سوء هاضمه معدود است. اکثر توصیه ها برای درمان های طبیعی و خانگی شواهد کمی برای حمایت از استفاده از آنها دارند. با این حال ، چندین داروی بالقوه شایسته ذکر است از جمله:

داروهای سرکوب کننده اسید: شایع ترین علت سوء هاضمه احتمالاً بیماری رفلاکس معده (رفلاکس اسید یا GERD) است. استفاده از آنتی اسیدها به صورت مایع یا قرص برای این منظور موثرتر و احتمالاً ایمن تر است.

زنجبیل: ثابت شده است که زنجبیل حالت تهوع را از بین می برد. یک مطالعه کوچک نشان داد که این دارو در تسکین سوء هاضمه بی تاثیر است، اما اگر تهوع جزء اختلالات سوء هاضمه باشد، زنجبیل بی ضرر است و ارزش امتحان دارد.

نعناع: اثبات شده است که نعناع بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر می گذارد. این یکی از قوی ترین مهار کننده های عضلات روده است. این دارو در بیماریهای عملکردی دیگر، سندرم روده تحریک پذیر موثر است، اما حداقل شواهدی وجود دارد که در سوءهاضمه تاثیر داشته باشد. با این وجود مانند زنجبیل بی ضرر است و ارزش امتحان کردن را دارد.

وعده های غذایی: خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر

تغییر در شیوه زندگی: اگر علائم را تحریک می کنند از غذاها و نوشیدنی های خاص، سیگار کشیدن و الکل دوری کنید.

عوارض سوءهاضمه چیست؟

به طور معمول سوءهاضمه آسایش و فعالیت های روزانه بیماران را مختل می کند. افرادی که بعد از خوردن غذا دچار حالت تهوع یا درد می شوند ممکن است به دلیل علائمی که دارند صبحانه یا ناهار را حذف کنند.

بیماران معمولاً علائم را با غذاهای خاص (به عنوان مثال شیر، چربی، سبزیجات) مرتبط می کنند. چه این ارتباطات واقعی باشد یا نه این بیماران رژیم های غذایی خود را بر این اساس محدود می کنند.

شیر رایج ترین ماده غذایی است که اغلب بدون نیاز از بین می رود و این می تواند منجر به دریافت ناکافی کلسیم و پوکی استخوان شود. تداخل با فعالیت های روزمره نیز می تواند منجر به مشکلات روابط بین فردی، به ویژه با همسران شود.

اکثر بیماران مبتلا به سوءهاضمه با علائم خود زندگی می کنند و به ندرت برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه می کنند.