درمان سنتی کبد چرب
اما بر اساس آموزه‌های طب سنتی، اکثر بیماری‌ها حتی برخی از بیماری‌های صعب‌العلاج، درمان‌های بسیار ساده و بر اساس اصلاح تغذیه و رعایت برخی از پرهیز‌ها دارند؛ به طور مثال امروزه کبد چرب بیماری است که بسیاری از مردم به آن گرفتار هستند و در طب نوین برای درمان این بیماری، انواع و اقسام داروهای شیمیایی با عوارض بسیار تجویز می‌شوند و در بسیاری از موارد، این داروهای شیمیایی نتیجه چندانی در درمان کبد چرب ندارند!
جالب اینکه همین بیماری کبد چرب در انواع و اقسام خود حتی در موارد حاد و توسعه یافته آن که گاهی منجر به سیروز کبدی می‌شود، پروسه درمان ساده و بدون عارضه‌ای بر اساس دستورات طب سنتی دارد و در اکثر موارد در صورت رعایت برخی تدابیر ساده و پرهیزات ارائه شده از سوی طبیب، به راحتی درمان می‌شود.
ویژگی های درمان کبد چرب در طب سنتی
از آنجایی که تغییر سبک زندگی در خط مقدم درمان بیماری کبد چرب قرار دارد لذا توصیه‌ها و راهکارهای طب سنتی و طب مکمل می‌تواند در این مورد مفید باشد.
در مطالعه موردی که در مورد تغییر سبک زندگی مبنی بر توصیه‌های طب سنتی ایرانی برای درمان کبد چرب در سال ۲۰۱۹ انجام شده است، ۵۷ زن مبتلا به کبد چرب غیر الکلی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس این مطالعه تنها طی سه ماه نتایج بسیار چشمگیری در کاهش علائم ناشی از کبد چرب گزارش شده است.
در این مطالعه دو راهکار برای درمان کبد چرب بکار گرفته شد. راهکار اول شامل آموزش و توصیه‌هایی برای تغییر سبک زندگی و تغذیه بوده که از تعالیم طب سنتی استخراج شده بودند، و راهکار دوم شامل مصرف لیستی از مواد غذایی مشخص بوده است.
کبد چرب و تغییر سبک زندگی
آموزش‌های اولیه ارائه شده در این مطالعه عبارت بودند از:
• خوردن غذا تنها زمانی که فرد واقعا احساس گرسنگی می‌کند
• جویدن کافی غذا
• داشتن فعالیت فیزیکی منظم
• اصلاح زمان خواب
• مصرف نوشیدنی یا آب ۱-۲ ساعت پس از صرف غذا و نه حین خوردن غذا
• پرهیز از تحمل تشنگی طولانی مدت
• پرهیز از خوردن مواد بسیار شیرین پس از صرف غذا
• پرهیز از خوردن غذا حین خشم، استرس و اضطراب
• پرهیز از خواب طولانی حین روز
• پرهیز از فعالیت فیزیکی شدید، آمیزش جنسی و خواب بلافاصله بعد از صرف غذا
مواد غذایی برای درمان کبد چرب
مواد غذایی مفیدی که در این مطالعه به مصرف آنها توصیه شده بود نیز عبارت بودند از:
هوموس نخود، کرفس، فندق، به، انجیر، زعفران، اسفناج، زردچوبه، انار، گل سرخ، دارچین، زیره، زنجبیل و خرفه. نه فقط در طب سنتی ایرانی بلکه در طب سنتی چینی، هندی، ژاپنی و عربی نیز گیاهان دارویی نقش چشمگیری در درمان انواع بیماری‌ها از جمله کبد چرب دارند. در بسیاری از موارد دستورالعمل‌های طب سنتی هنوز تاییدیه‌های مدرن مانند FDA را کسب نکرده‌اند.
از این رو در عصر حاضر گذراندن مراحل مختلف کارآزمایی بالینی در ایجاد اعتماد عمومی نسبت به اثرات مفید این گیاهان دارویی بسیار حائز اهمیت است. مثلا در مورد کبد چرب، جستجو در سایت کارآزمایی بالینی به حدود ۷۴۰ داروی مختلف منتهی خواهد شد که تاکنون برای درمان این بیماری بر روی آنها مطالعه و بررسی کلینیکی انجام شده و یا در حال انجام است.
بیست و پنج مورد از این داروها جزو گیاهان دارویی محسوب می‌شوند که در طب سنتی خصوصا طب سنتی چینی شناخته شده هستند.
هفت مورد از این داروها حاوی ترکیبی به نام سیلمارین هستند که از گیاه خار مریم استخراج می‌شود.
پنج مورد از این داروها حاوی ترکیبی به نام رسوراترول هستند که از گیاهانی مانند انگور، بلوبری، تمشک، توت درختی و بادام زمینی منشاء می‌گیرد.
سه دارو حاوی ترکیبی به نام کورکومین هستند که عمدتا از زردچوبه استخراج می‌شود و دو دارو نیز حاوی بربرین هستند که عمدتا از گیاه زرشک استخراج می‌شود.
گیاهان دارویی مناسب، برای درمان کبد چرب
به‌طور کلی موادغذایی و گیاهانی که سطوح بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها را دارند، اولین و بهترین درمانگرها برای این بیماری هستند. مواد غذایی مثل قهوه، ماهی، گردو و حتی لبنیات نیز می‌توانند در درمان این بیماری مؤثر باشند، اما هدف این مقاله معرفی گیاهان دارویی است که بر کنترل و درمان گیاهی این بیماری اثرگذارند.
چند مورد از موثرترین گیاهان دارویی در درمان کبد چرب شامل موارد زیر می‌باشند:
1. چای سبز
چای سبز تا حدودی می‌تواند مقدار چربی سوزی بدن را بالا ببرد. این اثر در کاهش میزان چربی کبد و همچنین کاهش سطح کلسترول خون بسیار مفید است.
علاوه بر این، چای سبز خواص آنتی‌اکسیدانی بسیار زیادی نیز دارد. البته از زیاده‌روی در مصرف این نوع از چای نیز باید پرهیز شود، چرا که اثرات ناخوشایندی بر قلب و همچنین فشارخون خواهد داشت.
2. خارمریم
امروزه برخی از متخصصین از عصارهٔ این گیاه به عنوان اولین خط درمان گیاهی کبد چرب استفاده می‌کنند.
توانایی این گیاه در بهبود کبد چرب و به‌طور کلی عملکرد کبد، به دلیل محتوای خاص آنتی اکسیدانی آن است.
البته هنوز به طور قطع اثر گیاه خارمریم بر درمان گیاهی کبد چرب توسط جوامع علمی دنیا، تأیید نشده است، اما مداخلات تجربی، اثربخشی آن را نشان داده‌اند.
3. زالزالک کوهی
این گیاه از جمله گیاهان پر استفاده در طب سنتی چین است. به دلیل سطح بالای آنتی‌اکسیدانی آن، تأثیر بسیار زیادی در کاهش چربی کبد و همچنین کمک به سلول‌های کبدی برای بازیابی و ترمیم خود دارد.
4. زردچوبه
این همان ادویهٔ خوش طعم و رنگی است که تقریباً در تمام غذاهای ایرانی به‌کار می‌رود.
زردچوبه دارای یک آنتی‌اکسیدان خاص به نام کورکومین است که تقریباً تمام اثرات مفید این گیاه به دلیل داشتن این ماده می‌باشد.
البته بهتر است برای اثر بخشی بیشتر، دم کردهٔ زردچوبهٔ پودر نشده، مورد استفاده قرار گیرد. حالت پودر نشدهٔ آن به صورت تکه‌های چوبی کوچک است که معمولاً در عطاری‌ها موجود هستند.
5. دارچین
مطالعات بسیاری بر اثر دم‌کرده و همچنین مکمل دارچین بر روی کبد چرب انجام شده است و تقریباً اکثر آنها تأثیر مثبت این ادویه خوراکی بر کبد چرب را تأیید کرده‌اند. دارچین نیز مشابه زردچوبه بهتر است به صورت آسیاب نشده استفاده شود.
6. کاسنی
کاسنی از جمله گیاهانی است که از صدها سال قبل در کتب طب سنتی به اثر مفید آن بر کبد اشاره شده است. البته مصرف عرق و عصارهٔ آن در بین مردم ایران مرسوم است.
در کتب طب سنتی از کاسنی به عنوان یک ماده غذایی سرد و تصفیه کنندهٔ کبد یاد شده است، اما در علم جدید، نیز خواص بسیاری را برای آن ذکر کرده‌اند. از جمله خاصیت پروبیوتیکی و تنظیم کنندگی دستگاه گوارش که در برخی از مطالعات اثر آن بر کبد نیز تأیید شده است.
7. رزماری
مصرف این گیاه معطر، در کشور ما مرسوم نیست، هرچند با توجه به ورود فرهنگ‌های آشپزی کشورهای مختلف اروپایی و شرقی به تازگی استفاده از آن رواج یافته است، اما هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
رزماری خاصیت ضدالتهابی قوی دارد به طوری که از پماد موضعی آن برای کاهش دردهای مفصلی و کوفتگی‌ها استفاده می‌کنند.
اخیراً در برخی از مطالعات اثر آن را بر کبد چرب نیز بررسی کرده‌اند. اکثر این مطالعات تأثیر این گیاه را بر کاهش چربی کبد و همچنین بهبود وضعیت التهابی کبد تأیید کرده‌اند.
دیدگاه