اپیزیوتومی
اپیزیوتومی بریدگی جراحی در ناحیه میان دوراه (ناحیه بین واژن و مقعد) است تا مدخل واژن را بزرگتر کند. این کار زایمان نوزاد را آسان تر می کند.
در قرن هجدهم اولین بار اپیزیوتومی در اروپا گسترش یافت. وقتی که دسترسی به تسکین موضعی و ابزار بخیه فراگیر شد، اپیزیوتومی نیز بسیار معمول شد و برخی از دستاندرکاران حتی مدعی شدند که به طور "معمول" اپیزیوتومی برای همه مادران استفاده شود. "معمول" یعنی صرفنظر از وضعیت آنها، برای همه اجرا شود. همان طور که مادران درباره زایمان بیشتر آگاهی یافتند و در مورد مراقبت از خود اطلاعات بیشتری بدست آوردند، بیشتر در تصمیم گیری ها شرکت کردند و ضرورت اپیزیوتومی "معمول" زیر سوال رفت. امروزه مطالعات نشان میهد که اغلب اپیزیوتومی ها غیرضروری اند. طبق پژوهشها اپیزیوتومی ها برای اکثر زایمانها نیز ضروری نیست.
موارد استفاده از جراحی اپیزیوتومی
خطر برای جنین یا مادر
اگر جنین یا مادر دچار مشکل جدی شده باشند و نیاز به تسریع در زایمان طبیعی باشد.
وزن بالای نوزاد یا بزرگ بودن سر او
در این شرایط نیز، نیاز به جراحی اپیزیوتومی است.
زایمان زودرس و بچه نارس
در این موارد احتمال اینکه جنین نتواند فشار زایمان را تحمل کند، وجود دارد؛ به همین خاطر از روش اپیزیوتومی استفاده می شود.
انواع اپیزیوتومی
انواع اپیزیوتومی بر حسب نوع برش تعریف می گردد:
• برش میانه: برش میانه به صورت عمودی انجام می گیرد. برش میانه به راحتی ترمیم می گردد اما ریسک اتساع به نواحی مقعد وجود دارد (اپیزیوتومی میانی).
• برش مدیولترال (Mediolateral): این نوع برش با زاویه انجام می گیرد. این نوع برش بهترین محافظت را در برابر اتساع پارگی فراهم می کند پارگی که می تواند نواحی مقعد را در برگیرد. اما این نوع برش اپیزیوتومی اغلب دردناک است و به سختی ترمیم صورت می گیرد.
نقش کمپرس های گرم و ماساژ بافت
در طول فاز دوم وضع حمل زمانی که مادر در حال زور زدن و فشار است، پزشک ممکن است از کمپرس های گرم یا روغن مینرال ملایم روی بافت در ناحیه بین دهانه واژن و مقعد استفاده کند. به این ترتیب بافت نرم شده و مانع از پارگی پوست خواهد شد.
اگرچه شواهد در مورد کمپرس های گرم قوی تر است اما برخی پزشکان ماساژ ناحیه بین دهانه واژن و مقعد را در حین پیشرفت وضع حمل توصیه می کنند. به این ماساژ، ماساژ پرینه گفته می شود.
پزشک متخصص زنان و زایمان می تواند حتی انجام ماساژ پرینه را بعد از هفته 34 بارداری توصیه کند. برای شروع ابتدا باید دست های خود را بشویید و سپس لوبریکانت را روی انگشت شست خود بمالید. شست را داخل واژن قرار دهید و آن را به سمت رکتوم (مقعد) فشار دهید. سپس آن را به مدت یک تا دو دقیقه نگاه دارید و بعد به آرامی نیمه پایینی واژن را ماساژ دهید. این ماساژ را یک بار در روز به مدت چند دقیقه تا زمان زایمان تکرار کنید.
فرایند بهبود و مراقبت از اپیزیوتومی
اگر اپیزیوتومی انجام داده اید و یا در طول زایمان دچار پارگی واژن شده اید، زخم ها ممکن است به مدت چند هفته به شما صدمه بزنند مخصوصا زمانی که در حال راه رفتن یا نشستن هستید. اگر پارگی گسترده باشد حساسیت به لمس ممکن است به مدت بیشتری ادامه داشته باشد. بخیه اپیزیوتومی خود به خود جذب خواهد شد.
در عین حال شما نیز می توانید در تسریع بهبود اپیزیوتومی نقش داشته باشید. اصول مراقبت از اپیزیوتومی بدین شرح است:
• زخم ها را تسکین دهید: شما می توانید کیسه یخ را درون پارچه قرار داده و روی زخم قرار دهید.
• به هنگام ادرار کردن از آب گرم روی ولوو استفاده کنید.
• به هنگام مدفوع کردن از کشیدگی و درد اجتناب کنید. به هنگام مدفوع پد تمیزی را روی زخم فشار دهید.
• به دقت بنشینید. سعی کنید به هنگام نشستن روی بالش یا پد حلقه ای قرار بگیرید.
• در موارد لزوم می توانید از دارو استفاده کنید. پزشک متخصص زنان و زایمان ممکن است داروهای مسکن و یا ترکیبات نرم کننده مدفوع را برای شما تجویز کند. برای زخم های اپیزیوتومی هرگز نباید از کرم های ضد درد موضعی استفاده کنید.
• طب سنتی مکمل را می توانید در نظر داشته باشید. برخی تحقیقات نشان داده است اسطوخودوس می تواند درد بعد از پارگی یا اپیزیوتومی را تخفیف دهد. با تایید پزشک می توانید اسانس روغنی اسطوخودوس را در آب حمام بریزید و یا روغن را مستقیما روی بافت بین واژن و مقعد قرار دهید.
مادامی که در فرایند بهبود قرار دارید ناراحتی و درد بهتر خواهد شد. اگر درد شدید باشد یا اگر دچار تب شدید و یا زخم ها ترشحات چرکی را نشان داد فورا با پزشک متخصص زنان و زایمان تماس حاصل کنید. این علائم می تواند نشان دهنده بروز عفونت اپیزیوتومی باشد.
در مورد اپیزیوتومی نگرانی های خود را با پزشک متخصص زنان و زایمان در میان بگذارید. به خاطر داشته باشید قبل از زایمان باید به طور کامل توجیه شده باشید. کشیده شدن بافت واژن برای تولد نوزاد زمان بر خواهد بود. در برخی موارد لازم است قبل از آن که بافت واژن کشیدگی لازم را بیابد، نوزاد متولد شود.
عوارض برش اپیزیوتومی
اپیزیوتومی نیز همانند تمام روش های مداخله پزشکی دیگر آثار جانبی بالقوهای دارد، که از جمله عوارض اپیزیوتومی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• عفونت
• التهاب
• تورم
• خونریزی
• زمان بهبود طولانی
• جای زخم دردناک که شاید مدت ها آمیزش جنسی را ممنوع و دردناک سازد.
البته همین موارد را میتوان برای پارگی طبیعی نیز برشمرد، اما طبق پژوهشهای جدید، معمولاً پارگی های طبیعی به اندازه برش اپیزیوتومی عمیق نیست، سریعتر بهبود مییابند و ناراحتی کمتری به وجود میآورند.
چگونگی کاهش نیاز به برش اپیزیوتومی
• استفاده از وضعیتی که در آن ناحیه میان دوراه حمایت بیشتری شود.
• از فشار آوردن مداوم خودداری کنید و در حالت درازکشیده به پشت زایمان نکنید. وضعیت راست قامت تری داشته باشید (مثلاً به کمک بالش ها در وضعیت نیمه نشسته قرار گیرید) و به نیروی ثقل زمین اجازه دهید که واژن را باز کند.
• ماساژ دادن ناحیه میان دوراه با روغن طبیعی پنج هفته پیش از موعد زایمان قابلیت کششی پوست را بهبود میبخشد.
• قرار دادن پَد گرم و مرطوب روی ناحیه میان دوراه هنگام فشار آوردن، جریان خون آن ناحیه را بهبود میبخشد و هنگامیکه این بافت کشیده میشود حمایت بهتری را فراهم میآورد.
• برای فشار آوردن، نفس خود را به طور مداوم حبس نکنید. به جای آن از فشار آوردن خود به خودی، آرامتر، دفعی و بدون فشار زیاد استفاده کنید تا جنین را به سادگی از میان مجرای زایمان عبور دهید. در طول زمان فشار آوردن، سعی کنید فشارهای متعادلی بیاورید تا کف لگن بیش از حد کشیده نشود.
• اپیدورال ها اغلب ضرورت اپیزیوتومی را افزایش میدهد. احتمالاً با استفاده از اپیدورال ناحیه کف لگن بسیار آرام میشود و شاید سر جنین کاملاً به وضعیت زایمان نچرخد. گاهی مادر برای کمک به تولد بچه نمیتواند به شکل موثر فشار آورد، بنابراین پزشک برای خارج کردن جنین به تلاش بیشتری نیاز خواهد داشت. در این حالت اپیزیوتومی اجرا میشود تا جای کافی برای قرار دادن فوسپس فراهم آید. در مادرانی که از اپیدورال کمتری استفاده کردهاند، احتمال این رخداد کاهش مییابد.
در طی زایمان فیزیولوژیک، کمترین مداخله پزشکی برای خروج جنین به کار گرفته می شود. در طی آن به مادر پوزیشن هایی در مراحل اولیه زایمان داده می شود که به نزول درست و هرچه بیشتر جنین به درون لگن کمک خواهد کرد. بنابراین اگر تمایلی به استفاده از روش اپیزیوتومی ندارید، می توانید درمورد زایمان فیریولوژیک بیشتر اطلاعات کسب کنید و نیز درباره مناسب بودن و یا نبودن آن برای سلامت خود و جنین تان با پزشکتان مشورت کنید.
دیدگاه