آبسه مغزی یا عفونت مغزی
آبسه مغز با ورود قارچ‌ها، ویروس‌ها و یا باکتری‌ها به مغز از طریق یک زخم در سر یا عفونت در جایی دیگر از بدن ایجاد می‌شود. طبق تحقیقات، بالغ بر ۲۰ تا ۵۰ درصد از کل موارد آبسه مغزی، ناشی از عفونت بخش‌های دیگر بدن است. عفونت قلب و ریه در میان شایع‌ترین علل آبسه مغزی هستند. با این حال، آبسه مغزی ممکن است از عفونت گوش، سینوس و یا حتی آبسه یک دندان آغاز شود.
عفونت باکتریایی علت شایع آبسه در مغز افراد سالم است. آبسه‌های قارچی مغز معمولاً در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف رخ می‌دهد. در این بیماری عفونت باعث می‌شود مغز به دلیل تجمع سلول‌های چرکی و مرده، متورم گردد.
عوامل خطر آبسه مغزی
تقریباً هر کسی ممکن است به آبسه مغزی مبتلا شود، اما گروههای خاصی از افراد در معرض خطر بالاتری نسبت به دیگران قرار دارند. برخی از بیماری‌ها، اختلالات و عوارضی که خطر ابتلا به آبسه مغزی را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- سیستم ایمنی ضعیف به دلیل HIV یا ایدز
- سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن
- بیماری قلبی مادرزادی
- آسیب شدید به سر
- مننژیت
- داروهای سرکوب کننده ایمنی، مانند داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی
- عفونت مزمن سینوس یا گوش میانی
نقائص هنگام تولد خاص اجازه می‌دهد تا عفونت به راحتی از طریق دندان و روده به مغز برسد. یک نمونه از این نقائص، تترالوژی فالوت (یک نقص قلبی) است.
علائم و نشانه‌های آبسه مغزی
علائم این عارضه معمولاً به آرامی در طی چند هفته توسعه می‌یابد، اما گاهی اوقات ممکن است به طور ناگهانی بروز کند. نشانه‌هایی که باید مراقب آن باشید عبارتند از:
- تغییرات عملکرد ذهنی مانند گیجی، کاهش پاسخگویی و تحریک پذیری
- کاهش تکلم
- کاهش حواس
- کاهش حرکات با توجه به از دست دادن عملکرد عضلات
- تغییرات بینایی
- تغییرات در شخصیت و یا رفتار
- استفراغ
- تب
- لرز
در نوزادان و کودکان خردسال، بسیاری از علائم آبسه مغزی مشابه می‌باشد. با این حال، ممکن است فرزند شما علایم دیگر آبسه مغزی را نشان دهد. بخش نرم در بالای سر کودک (فونتانل) ممکن است متورم و یا برجسته شود. دیگر نشانه‌های آبسه مغزی در کودک عبارتند از:
- استفراغ جهنده
- گریه شدید و بلند
- اسپاسم در اندامهای دست و پا
درمان آبسه مغزی
آبسه مغزی يك اورژانس پزشكی است زيرا فشار بالا در مغز می تواند جان انسان را تهديد نمايد. بيمار بايد در بيمارستان بستری شود تا شرايط آن پايدارشود.
در موارد زير درمان دارويی بدون جراحی توصيه می شود:
1- آبسه های متعدد
2- آبسه كوچكتر از 2سانتيمتر
3- آبسه در عمق مغز
4- آبسه همراه با مننژيت
5- آبسه كه همراه با شنت مغزي باشد كه جهت درمان هيدروسفالي تعبيه گرديده است.
6- عفونت توكسوپلاسماگوندی در بيمار با ايدز
بايد از آنتی‌بیوتیک های وسيع الطيف استفاده نمود گاهی چند آنتی بيوتيك لازم است و در مواردی بايد از ضد قارچ ها نيز استفاده گردد.
در چه مواردی نياز به جراحی است:
1- آبسه بزرگ كه سبب فشار به مغز و بدتر شدن حال بيمار دارد.
2- پس از درمان دارويی آبسه مغز كوچكتر نشود.
3- وقتی در آبسه مغزی گاز ديده شود.
4- وقتی آبسه مغزی پاره شود.
بايد آبسه را باز نمود و ترشحات را خالی كرد و نمونه برای آزمايشگاه فرستاد. در آبسه عمقی مغز زير هدايت CT يا MRI از يك نيدل استفاده مي گردد.
اگر آبسه مغزی درمان نشود سبب مرگ می گردد. همراه با درمان احتمال مرگ 30-10 درصد می باشد. درمان سريع تر با بهبود بيشتری همراه است. بسياری از بيماران پس از جراحی دارای عوارض نرولوژيك هستند.
علل آبسه مغزی
منشأ اولیه عفونت باکتریایی که موجب بروز آبسه مغزی یا اپی‌دورال می‌شود را اغلب نمی‌توان پیدا کرد. اما سه منشأ زیر شایع‌ترین هستند:
1- عفونتی که از جمجمه به درون گسترش می‌یابد، مثلاً استئومیلیت (عفونت استخوان و مغز استخوان)، ماستوئیدیت (عفونت زایده ماستوئید در پشت گوش )، یا سینوزیت (عفونت سینوس‌ها)
2- عفونتی که به دنبال شکستگی جمجمه آغاز و گسترش می‌یابد.
3- عفونتی که از سایر بخش‌های بدن که دچار عفونت شدند، مثلاً ریه ها، پوست، یا دریچه‌های قلب، از راه خون گسترش می‌یابد.
روش های تشخیصی آبسه مغزی
بسیاری از علائم آبسه مغزی شبیه بیماری‌ها یا دیگر مشکلات سلامت است. اگر دچار هر یک از علائم آبسه مغزی هستید، بلافاصله به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. شما به احتمال زیاد نیاز به یک معاینه عصبی خواهید داشت. این آزمایشات می‌تواند هرگونه افزایش فشار داخل مغز ناشی از تورم را نشان دهد. همچنین سی‌تی اسکن و ام آر آی می‌تواند برای تشخیص آبسه مغز مورد استفاده قرار گیرد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است نیاز به انجام پونکسیون کمری یا کشیدن مایع نخاعی داشته باشد. این کار شامل برداشتن مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی برای آزمایش و تشخیص هرگونه مشکل به غیر از عفونت است. در صورت مشکوک بودن احتمال هرگونه تورم مغزی، پونکسیون کمری انجام نمی‌شود، زیرا خطر خونریزی مغزی و یا پاره شدن رگ خونی در مغز وجود دارد.
پیشگیری از آبسه مغزی
در صورت بروز هر گونه عفونت در بدن به پزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر عفونت در اطراف بینی یا صورت باشد (مثلاً عفونت گوش یا آبسه دندان). با مراجعه زود هنگام می توان از گسترش عفونت جلوگیری کرد.
در هر گونه فعالیتی که خطر صدمه رسیدن به سر وجود دارد، از کلاه ایمنی و سایر وسایل حفاظتی استفاده نمایید. معمولا پس از جراحی مغز، اين عضو حساس دچار عفونت می شود و برطرف كردن اين عفونت دردسر بزرگتری به همراه دارد و برای درمان آن گاهی لازم است كه مغز دوباره باز شود. يکی ديگر از روش های درمان عفونت مغز، استفاده از دوزهای بالای داروهای آنتی بيوتيك است كه عوارض جانبی جدی به دنبال دارد.
دیدگاه