اختلال شخصیت اسکیزوئید یک الگوی فراگیر از نقایص اجتماعی و بینفردی که با ناراحتی شدید، کاهش توانایی برای ایجاد روابط صمیمانه، بروز تحریف های شناختی یا ادراکی، و رفتارهای عجیبی که از اوایل بزرگسالی و در زمینه های مختلفی بروز می کند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید در بیمارانی مطرح میشود که الگوی همیشگی زندگیشان انزوای اجتماعی بوده است. آنچه در آنها بسیار مشهود است، این است که از تعاملهای انسانی حتی گاهی با اعضای نزدیک و خانوادهشان هم ناراحت میشوند. درونگرا هستند و حالت عاطفیشان کند و محدود است، بهطوری که ممکن است افراد غیرمتخصص و عادی آنها را خشک و بیاحساس تلقی کنند. دیگران معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید را نامتعارف، عجیب و غریب، منزوی و تکرو میدانند. آنها ممکن است شیفته اشیای بیجان یا مفاهیم ماورای طبیعی باشند. این اختلال اواخر نوجوانی و اوایل جوانی خود را نشان می دهد. و مثل همه اختلالات شخصیت دیرپاست، اما الزاماً مادامالعمر نیست.
افراد مبتلا به اسکیزوئید قادر به ایجاد ارتباط روزمره هستند، اما روابط معنا داری با دیگران نمیتوانند برقرار کنند و مستعد دلبستگی به حیوانات اند. این افراد جذب مدهای غذایی و بهداشتی (مانند خام خواری و گیاه خواری) میشوند. چنین افرادی ممکن است در کارهای انفرادی که از نظر آدمهای معمولی میتوانند غیرقابل انجام باشند، به خوبی عمل کنند. شواهد نشان میدهد این اختلال با اسکیزوفرنی اشتراکاتی دارد، اما باید توجه داشت که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید بر خلاف افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتاتیک با واقعیت در ارتباط هستند.
افرادی مبتلا به این اختلال هستند کمتر به فکر درمان میافتند و به همین دلیل نمیشود آمار و ارزیابی درستی در این زمینه داشت ولی با توجه به اطلاعات موجود کمتر از 1 درصد افراد جامعه به این اختلال مبتلا هستند.
در صد ابتلای مردان بیشتر از زنان است و در افرادی که بین خویشاوندان خود مبتلا به اسکیزوفرنی داشته باشند شیوع بیشتری دارد. در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود.
علائم اختلال اسکیزوئید
علائم اختلال شخصیت اسکیزوئیدی موارد زیر را شامل میشود:
1. میل به روابط نزدیک ندارند و یا از آن لذت نمیبرند.
2. کناره گیر هستند.
3. از فعالیتهای اجتماعی که نیازمند روابط زیاد با افراد دیگر است، خودداری میکنند.
4. تقریبا همیشه فعالیتهای انفرادی را انتخاب میکنند.
5. کم و بیش علاقهای به تجربههای جنسی ندارند.
6. میل به ایجاد روابط نزدیک (به غیر از درجه یک) را ندارند.
7. نسبت به تمجید یا انتقاد بیتفاوت هستند.
8. در روابط سرد هستند.
شیوع شخصیت اسکیزوئید کمتر از 1درصد افراد جامعه و در مردان شایعتر از زنان است. مانند سایر اختلالات شخصیتی علت خاصی برای آن شناخته نشده، ولی هر دو عامل ژنتیکی (سابقه خانوادگی) و محیطی (خانواده ناامن و بدون گرمی و صمیمیت و محبت) در آن نقش ایفا میکنند. این افراد از زندگی خود راضی هستند و کمتر به مشاور مراجعه میکنند بنابراین این کار باید از طرف خانواده فرد انجام گیرد. اختلال معمولا اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز میشود.
وجه تمایز اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی
اختلال شخصیت اسکیزوئید بهراحتی با تشخیص اسکیزوفرنی اشتباه گرفته میشود. اسکیزوفرنی بیماری روانی شدیدی است که در آن فرد مبتلا ارتباط خود را با واقعیت از دست میدهد و نوعی جنون محسوب میشود، در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید نیز ممکن است دچار دورههای کوتاهی از جنون همراه با توهمات و پندار غلط شوند که طول مدت زیاد یا شدت زیاد مانند آنچه در اسکیزوفرنی دیده میشود را ندارند.
دیگر کلید تشخیصی این اختلال و تفاوت آن با اسکیزوفرنی این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به تفاوت میان واقعیت و افکار تحریفشده آگاه هستند، ولی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب تحتتاثیر توهمات خود قرار میگیرند. با وجود این تفاوتها، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید میتوانند با درمانهایی که برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی گذاشته میشود، بهبود یابند و از آنها استفاده کنند.
مشکلات ناشی از اختلال اسکیزوئید
سکیزوئیدها در معرض چه بیماری و آسیبهای هستند
این اختلال در تمام جنبههای زندگی تاثیر میگذارد، در ادامه به برخی از این بیماری و عوارض اشاره میکنیم
• افسردگی
• اضطراب
• مشکل در محیط تحصیل یا کار
• مشکل در ارتباطات اجتماعی
• احتمال ابتلا به دیگر اختلالات شخصیتی
• اعتیاد به الکل یا دیگر مواد اعتیاد
• اقدام به خودکشی
دلایل اختلال اسکیزوئید
یکی از دلایل مهم این اختلال ممکن است از دست دادن رابط عاطفی با مادر در کودکی باشد. این فرد ممکن است اختلافات زیادی در زندگی مشترک با همسر خود داشته باشد اما برای رفع آن تلاشی نکند. در واقع این روند خود تبدیل به تلاشی برای از بین بردن روابط نزدیک میشود. علت اختلالات شخصیتی مشخص نیست، اما خانواده های مبتلایان به بیماری در طیف اسکیزوفرنی به دلیل حساسیت ژنتیکی بیشتر در معرض این اختلال هستند. اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً از کودکی شروع میشود اما حتما تا آخر عمر ادامهدار نیست، اما اگر ادامهدار باشد تبدیل به اسکیزوفرنی شود.
تشخیص و درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید
افراد مبتلا به اختلالات شخصیت به ندرت به درمانگر مراجعه می کنند، مگر اینکه توسط اطرافیان مجبور به این کار بشوند.
رواندرمانی
درمان پیشنهادی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، جلسات روان درمانی می باشد. آن ها ممکن است با درمانگر ارتباط هیجانی برقرار نکنند ولی در جریان درمان همکاری لازم را انجام می دهند.
درمان بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید شبیه درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید است. با این تفاوت که تمایل و استعداد بیماران اسکیزوئید برای درون نگری با انتظارات درمانگر همخوانی دارد و اینها گرچه ممکن است با درمانگر رابطهای صمیمی برقرار نکنند، اما در رواندرمانی فعالانه شرکت میکنند.
به تدریج که بیمار اسکیزوئید به درمانگر اعتماد پیدا میکند، با دلشوره و هیجان بسیار، ترس فراوان خود را از اینکه به نحو غیرقابل تحمل وابسته شود و حتی به تدریج با درمانگر یکی شود، و نیز خیالات و دوستان تصوری فراوان خود را بر ملا میکنند.
گروه درمانی
گروه درمانی هم گزینه درمانی خوبی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید می باشد. ممکن است ابتدای امر ورود فرد به گروه موفق به نظر نرسد ولی بعد از مدتی اعضای گروه برای فرد مهم می شوند. در گروه درمانی، اینگونه بیماران ممکن است تا مدتها ساکت بمانند، اما بالاخره مشارکت میکنند.
در برابر حملات پرخاشگرانه سایر اعضای گروه به این بیماران – که چرا این قدر ساکت ماندهاند – باید از بیمار دفاع کرد. به تدریج اعضای گروه برای بیمار اسکیزوئید اهمیت پیدا میکنند و او که در جاهای دیگر انزوا پیشه میکند، ممکن است تنها تماس اجتماعی خود را در همین گروه برقرار کند.
دارو درمانی
از دارو هم می توان برای درمان بهره برد ولی اثرات دارودرمانی برای بهبود آن ها چندان چشمگیر نمی باشد ولی ممکن است جریان درمان را تسهیل کند. درمان با مقادیر کمی داروهای ضدّ روان پریشی، ضد افسردگی و محرک روانی در برخی از بیماران مؤثر بودهاست. داروهای سروتونرژیک ممکن است از حساسیت بیمار به طرد کم کند. بنزودیازپینها میتوانند به کاهش اضطراب بین فردی کمک کنند.
دیدگاه