زیره گیاهی است دوساله که ارتفاع آن به 30 تا 80 سانتیمتر می رسد، ریشه اش راست و دوکی شکل و گوشت دار و ساقه اش بی کرک و شفاف است و برگ هایش به رنگ سبز و در قسمت فوقانی ساقه دارای دمبرگ کوتاهی است که انتهای آن به صورت غلافی ساقه را فرامی گیرد، گل آذین آن چتر مرکب و گل هایش کوچک و سفید رنگ است و میوه اش بیضی شکل به رنگ قهوه ای تیره یا مایل به زرد و شفاف است .
زیره سوغاتی کرمان است و در کتب قدیم به آن «کمون» گفته می شد. زادگاه اولیه آن کرمان است که نوع سیاه آن در آنجا پرورش پیدا کرده است. بیشتر در سواحل رودخانه ها می روید و زراعت آن به آب زیادی احتیاج ندارد.
انواع زیره
زیره، دارای رنگ های مختلفی از جمله سیاه، سفید، سبز، صورتی، زرد، قهوه ای و خاکستری است. بذر آن به دو شکل بیضی و دراز است. به طور کلی انواع زیره دارای یک اسانس روغنی فرار است که ترکیبی از چند ماده دارویی و موثر مثل تانن، رزین. صمع، نوعی الکل و کمی ترکیبات نیتروژن است.
خواص زیره سیاه
طبع زيره سياه خيلی گرم و خشک است. زيره سياه داراي خواص مدر، بادشکن، مقوي، زيادکننده شير، قاعده‌آور، نيرودهنده، ضد کرم، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوي معده، قاطع اسپرم است.
زيره سياه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهيل هضم غذا، دل پيچه کودکان، انگل معده و روده، دفع بادهاي کليه و مثانه، تنگي نفس، خفقان سرد، سکسکه نفخي، استسقاء به‌کار مي‌رود.
زيره يک داروي سنتي براي رفع سوءهاضمه خصوصاً نفخ شکم است. خوردن زیره يا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهاي کودکان مفيد است. زيره داراي خاصيت ضدگرفتگي دارد و براي رفع گرفتگي‌هاي دوران قاعدگي‌مفيد است.
مقوي بدن و بسته به طریقه مصرف آن چاق کننده است. معده را گرم و تقويت مي‌کند و کرم تنيا را دفع‌مي‌کند. و اثر قابل ملاحظه‌ای در جلوگيريی از ايجاد بادهای اضافي در روده و درمان اسهال دارد.
دم کرده يک قاشق مرباخوري ميوه له شده زيره سياه در نيم ليتر آب جوش‌براي تنبلي اعمال گوارشي، بي‌اشتهايي، باد يا درد روده مصرف مي‌شود و دانه زيره را يا مي‌جوند و يا از گرد گياه مخلوطي در آب ميل مي‌نمايند. مصرف دم کرده زيره سياه و يا جويدن آن در رفع و کاهش دردهاي ناشي از قاعدگي، دردهاي روده وبي اشتهايی بسيار مؤثر است.
خواص و اثرات دارويی زیره سیاه
زیره افزودنی بسیار خوبی است که با کاهش تجمع سلول های چربی باعث کاهش وزن می شود. این ماده نه تنها باعث ثابت ماندن وزن می شود بلکه باعث کاهش آن نیز می شود.زیره هم به صورت دانه و هم پودر مناسب است. خانمی که زیره به رژیم غذایی خود می افزاید با کاهش چهارده درصدی چربی مواجه است. در حالی که با روش سالم فقط می توان پنج درصد کاهش مشاهده کرد.
مصرف زيره سياه يا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهاي کودکان و تنگي نفس نيز، کاربرد فراواني دارد، دم کرده زيره سياه همراه با گياه ” اوجي ” در رفع اسهال، نفخ و سندرم تحريک پذيري روده مفيد است. اين گياه داراي خواص ضد عفوني کنندگي، ضد کرم، ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوي و نيروبخش است؛ بنابراين مصرف آن به افراد داراي مشکلات مذکور توصيه مي شود.
1) قابض و خشک کننده است
2)ضد تشنج است
3)برای برطرف کردن بیماری صرع مفید است
4)در دفع گاز معده موثر است
5)قاعده آور است
6)عرق آور است
7)برای رفع برونشیت از دم کرده زیره استفاده کنید
8)برای برطرف کردن سوءهاضمه مفید است
9)ترشحات زنانگی را برطرف می کند
10)برای تحریک اشتها زیره سبزه را با سرکه و آب مخلوط کرده و قبل از غذا بخورید
11)برای برطرف کردن قطره قطره ادرار کردن زیره را تفت داده و سرخ کنید سپس با آب بخورید .
12)برای رفع نفخ روده و معده می توانید دم کرده زیره را تنقیه کنید
13)برای التیام زخم چشم ، دانه های له شده زیره سبز را در آب برنج خام خیس کرده و سپس مایع بدست آمده را قطره قطره روی زخم چشم بریزید.
14)هنگامیکه اطفال شیر خوار دل درد دارند و نفخ در شکم شان پیچیده چند قطره اسانس زیره را با روغن بادام مخلوط کرده و با آن شکم آنها را ماساژ دهید .
15)و بالاخره زیره را در غذاهایی که نفاخ هستند مخصوصا حبوبات استفاده کنید .
خواص عرق زیره سیاه
- هضم‌کننده غذا و از بین برنده
- رطوبت معده، لاغرکننده
- ادرار آور، مفید جهت اسهال
- رطوبتی و محلل بادهای مضر
- در بدن، چربی سوز، شیرافزا
خواص زیره سبز
زیره ی سبز جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی – تجاری متنوعی به کار می رود. روغن این گیاه از طریق تقطیر با بخار آب، برای مزه دار کردن نوشیدنی ها، دسرها و چاشنی ها مصرف می شود و همچنین جزء معطر کرم ها، لوسیون ها و عطریات است.
زیره ی سبز همیشه یک ادویه ی غیرسمی و خوراکی بوده است. در عین حال ممکن است بعضی افراد به آن حساسیت داشته باشند.
سقط کننده، ضد درد، بی حس کننده، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد باکتری، ضد سم، ضد صفرا، ضد باروری، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده ی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، ضد احتقان، معرق، هضم کننده ی غذا، ادرار آور، شیرافزا، دارای خاصیت استروژنی، قارچ کش، لاروکش، فتودرماتیتیک، محرک، تقویت کننده ی معده، تقویت کننده ی رحم و التیام دهنده ی زخم.
جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه زیره ی سبز با زیره ی سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آن ها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف زیره ی سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف می شود، می تواند ده برابر زیره ی سبز باشد.
خواص عرق گیاهی زیره سبز
- هضم کننده غذا و از بین
- برنده رطوبت معده، لاغرکننده
- ادرار آور ، مفید جهت اسهال
- رطوبتی و محلل بادهای مضر
- در بدن، رفع ناراحتی روده
خواص متضاد زیره!
زیره خواص متضادی دارد، هم یبوست را درمان می‌کند، هم اسهال را. هم عادت ماهیانه را قطع می‌کند و هم آن را زیاد می‌کند.هم چاق می کند و هم لاغر. می‌تواند میل جنسی را کم یا زیاد کند، اما برای اینکه خاصیت دوتایی داشته باشد باید با ماده دیگری ترکیب شود که آن خاصیت را تقویت کند. به عنوان مثال:
- اگر زیره را در سرکه خیس کنید و سرکه را بنوشید، تنگی نفس و احساس خفگی از بین می‌رود.
- اگر با آرد باقلا پودر و خمیر شود و روی ورم‌ها گذاشته شود، التهاب‌ها ورم‌ها را از بین می‌برد.
- مخلوط زیره با عسل باعث افزایش شهوت و انرژی می‌شود.
- اگر با غذای گوشتی پخته شود، مضرات گوشت را کم می‌کند و غذا را خوشمزه‌تر می‌کند.
- مخلوط کردن آن با برنج و غذاهای دیگر باعث لاغری می‌شود، چون بسیار گرم است، هر نوع ورم و چاقی را از بین می‌برد.
در مصرف زیره زیره زیاده روی نکنید
زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات می‌شود. بنابراین برای افرادی که از بیماری کم‌کاری تیروئید رنج می‌برند بسیار مفید است. اما افرادی که لاغر هستند و تیروئید دارند نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند، زیرا دچار پرکاری تیروئید می‌شوند. به طور کل زیره به هضم غذا کمک می‌کند و تشنج و لرزش‌ها را از بین می‌برد، اما باید به مقدار مناسب مصرف شود.
باز هم تاکید می کنیم که زیره دارای خواص درمانی بی نظیری است. اما همه مواد طبیعی موجود در طبیعت مانند زیره در صورت مصرف مداوم و بی رویه عوارض جانبی به دنبال خواهند داشت. بنابراین نگران نباشید و فقط کافی است که اعتدال را رعایت کنید تا بدون هیچ مشکلی از خواص این ماده بی نظیر بهره مند شوید.
دیدگاه