اوتیسم در کودکان
بیش از این در بخش بیماری و پیشگیری حقوق نیوز بیماری اوتیسم مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطلب به اوتیسم در کودکان و نشانه های آن پرداخته می شود.
اوتیسم ناتوانی پیشروی کننده است که برای تمام عمر ادامه دارد و بر شناخت کودکان از محیط و نحوه ارتباط با دیگران تأثیر میگذارد.
کودکان اوتیسمی جهان را نسبت به سایرین متفاوت میبینند، میشنوند و احساس میکنند. اگر فرد مبتلا به اوتیسم باشد او در تمام عمر این اختلال را خواهد داشت. اوتیسم بیماری نیست و نمیتواند درمان شود. اغلب کودکان اوتیسمی دچار خیالپردازی و توهم هستند و این ویژگی اساسی هویت آنهاست.
اوتیسم اختلال طیفی است. به عبارت دیگر، علائم و ویژگیهای آن میتوانند در طیف گستردهای از ترکیبات یعنی از خفیف تا شدید نمایان شوند. همه کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات خاصی را متحمل میشوند اما اوتیسم آنها را به روشهای مختلف تحت تأثیر قرار میدهد. برخی افراد مبتلا به اوتیسم دارای مشکل یادگیری،مسائل مربوط به سلامت روانی یا سایر اختلالات هستند و این به این معنی است که بچهها نیاز به حمایتهای مختلف دارند. همه بچههای مبتلا به اوتیسم یاد میگیرند و رشد میکنند. باحمایتهای مناسب و درست،همه آنها میتوانند زندگی پربار را با انتخاب خود داشته باشند.
تشخیص اوتیسم در کودکان
دستورالعملهایی وجود دارد که پزشک برای تشخیص علائم اوتیسم فرزند شما مورد استفاده قرار میدهد. دستورالعملها علائم را دستهبندی میکنند مانند:
تعاملات اجتماعی و روابط: بهعنوان مثال کودک ممکن است مشکل ایجاد تماس چشمی داشته باشد. درک احساسات دیگران، مانند درد و ناراحتی، برای افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است دشوار باشد.
ارتباطات کلامی و غیرکلامی: کودک ممکن است هرگز صحبت نکند یا اغلب یک جمله خاص را دائماً تکرار کند.
علایق محدود به فعالیتها و بازی: بچههای جوانتر اغلب بر روی بخشی از اسباببازی و نه بازی با کل اسباببازی تمرکز میکنند. کودکان و بزرگسالان ممکن است جذب موضوعات خاصی مانند کارت بازیهای معاملاتی یا مشاغل شوند.
کودک شما همچنین ممکن است یک آزمون شنوایی و برخی آزمایشهای دیگر داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که مشکلات ایجاد شده ناشی از اختلالات دیگری نیست.
علائم اتیسم در کودکان
علائم مشترک اتیسم در کودکان
برخی علائم متداول اتیسم که فرد ممکن است از خود نشان دهد به شرح زیر است:
- عدم تماس چشمی
- مهارتهای گفتاری و ارتباطی تاخیری
- وابستگی شدید به روتین های زندگی
- ناراحتی شدید از تغییرات نسبتا جزئی
- واکنش های غیر منتظره به صداها،بو ها،مناظر ولمس
- عدم درک احساسات و حالات عاطفی دیگران
- تمرکز وسواسی بر روی اشیاء و علایق
- رفتار های تکراری و کلیشه ای
- عدم واکنش به نام تا 12 ماهگی
- عدم اشاره به اشیا دور تا 14 ماهگی
علائم اتیسم در نوزادی
- به چهره های جدید توجه نمی کند
- لبخند نمی زند
- از حرکاتی مانند تکان دادن مداوم بدن استفاده می کند
- خندیدن
- اشیا را با چشم دنبال نمی کند
- کلمات زشت
- سرشان را به سمت چیزهای جذاب بر نمی گردانند
- به روی چهار دست و پا نمی خزد
علائم و نشانه های اولیه اوتیسم زیر 1 سال
- کودک تا 4 ماهگی غان و غون نکند.
- کودک تا 5 ماهگی لبخند اجتماعی نزند.
- کودک تا 6 ماهگی نخندد(خندیدن نشانه لذت بردن است و خنده نشانه اشتراک گذاری لذتی است که کودک در حال تجربه ان است پس به صورت طبیعی می خواهد که احساس خود را با شما به اشتراک گذارد و واکنش ما به این کار موجب تکرار و ادامه یافتن این لبخند می گردد و در - پس آن کودک مهارت های فراوان ارتباطی را به دست می اورد).
- کودک هیچ علاقه ای به بازی هایی مانند دالی موشه که با او می کنند ندارد و به ان واکنشی نشان نمی دهد.
- کودک تا 12 ماهگی به نام خود واکنشی نشان نمی دهد.
- کودک به اشیاء اشاره شده توسط دیگران تا 12 ماهگی نگاه نمی کند.
- کودک از صداهای بلند ناراحت می گردد.
- کودک برای ارام شدن به دنبال پدر و مادر خود نیست.
- کودک از تنهایی بازی کردن راضی است.
- کودک تماس و ارتباط چشمی برقرار نمی کند(کودکان به صورت عادی به چهره ها نگاه می کنند و بر روی چشمان دیگر افراد متمرکز می شوند).
علائم و نشانه های اوتیسم در کودک نوپا بین 1 تا 2 سال
- عدم رشد مهارتهای زبانی مانند گفتن ماما یا دادا یا بابا در یک سالگی یا عدم توانایی بیان جملات ساده در دو سالگی.
- گفتن برخی کلمات فقط یکبار برای نمونه یکبار بشنوید که کودکتان بگویید بابا.
- تکرار کلمات بارها و بارها.
- عدم علاقه به بازی های اجتماعی یا عدم تمایل به نزدیک شدن به دیگر کودکان.
- عدم ارتباط چشمی.
- وجود رفتارهای تکراری و حرکت های کلیشه ای مانند ضربه زدن با دست یا تکان دادن ها و یا چرخاندن ها با محوریت بدن خود و یا اشیاء.
- عدم تقلید از دیگران وعدم انجام بازی های وانمودی یا کپی کردن رفتار بزرگسالان یا دیگران در بازی ها و متفاوت بازی کردن نسبت به دیگر کودکان.
برای نمونه، به طور نمایشی قاشقی را به دهان ببرند ویا یک فنجان را برای خوردن چایی به دهان ببرند . تمایل به تنهایی بازی کردن و تقلید کم از دیگران(کودکان تا 13 ماهگی مقدماتی از تقلید از محیط پیرامون که نشانه های موفق یادگیری در انها است را نشان می دهند. انها یادمی گیرند که در دنیایی ساختگی و دربازی تظاهر و وانمود کنند. روی خرس خود را با پتو می پوشانند به او دارو می دهندو یا نمایشی اشپزی می کنند).
- نشان ندادن علایق به دیگران و عدم توانایی در اینکه به شما بفهمانند با ژست ها یا صدا ها یا حرکات چیزی را دوست دارند یا ندارند. به صورتی که والدین ممکن است ندانند کودکشان به چه چیزی علاقه مند است .نوزادان تا این سن( 12 تا 14 ماهگی) علایق خود را به والدین نشان می دهند به این صورت که به انچه علاقه دارند اشاره می کنند ویا نام انها را بیان می کنند. اگر کودکتان این کار را انجام نداد این میتواند یک پرچم قرمز باشد در تشخیص اتیسم(کودکان به طور تقریبی از 9 تا16 ماهگی از حرکات و صداها استفاده می کنند تا به شما اطلاع دهند که چه می خواهند یا نمی خواهند )
- عدم نگاه کردن به جایی که والدین به ان اشاره می کنند و در عوض نگاه کردن به دست در حال اشاره والدین(توجه مشترک).
- عدم استفاده از دستها به عنوان ابزار(کودکان از 9 تا 16 ماهگی یاد می گیرند که از دستان خود به عنوان ابزاری در محیط پیرامون استفاده کنند مانند گرفتن ،دادن،تکان دادن، فشار دادن، اشاره کردن، چنگ زدن و….اما کودک دارای اتیسم در استفاده به موقع از دستهای خود دچار محدودیتهایی است و ممکن است از دستان بزرگسالان برای کارهای خود استفاده کند به جای انکه خود از مهارتهای دست ورزی استفاده کند).
- بیشتر به اشیاء علاقه مند است تا به افراد.
- حرکات غیر معمول با انگشتان یا با دستها و یا بدن نشان دادن.
- علاقه فراوان به اشیاء یا فعالیتهایی خاص به صورتی که کودک اصلا نتواند تمرکز خود را از یک شی به شی دیگر منتقل کند و یا فعالیتی را پایان و فعالیتی دیگر را اغاز کند. این رفتار کودک به مرور منجر به این می گردد که مهارتهایی را نیز که پیش از این بدست اورده مانند بازی با بلوکها یا یادگیری اشکال و اعدادرا نیز ازدست بدهد.در این مورد میتوان به وابستگی شدید به اشیایی که برای سن انها معمول نیست هم اشاره نمود (کودکان به طور عادی به راحتی می توانند توجه و تمرکز خود را بین اشیا و افراد جابجا کنند )
- واکنشهای غیر معمول نسبت به صداها ،بو ها ،بافتها و نور.
- تمایل به تجربیات حسی غیر معمول(برای نمونه لیسیدن بلوک های خانه سازی یا مالیدن دست خود به بافتی خاص بطور مکرر)
- در هنگام پریشانی و گریه دیگران در ارام کردنشان نا موفق هستند(برای نمونه اگر مادر او را به اغوش بگیرد باز هم گریه می کند)
نکته:در حدود 25 تا 30 درصد کودکان دارای اتیسم تا 18 ماهگی مهارتهای زبانی را تجربه می کنند اما پس از این شروع به از دست دادن ان می کنند .برخی دیگر از این کودکان نیز بازی یا مهارتهای اجتماعی که تا کنون برای انها شکل گرفته و در انها دیده شده است را از دست می دهند.
علائم و نشانه های اتیسم(اوتیسم) در کودک خرد سال بین 2 تا 5 سال
- عدم بیان احساسات و عواطف و یا نمایش این عواطف به شکلی کاملا محدود.
- وجود مشکلاتی در تفسیر احساسات دیگران.
- به نظر نمی رسد وابستگی به والدین خود داشته باشند.
- عدم علاقه به بازی با دیگر کودکان و یا ورود به بازی های اجتماعی.
- علاقه به بازی با اسباب بازی یا شی خاص.
- تکرار کلمات یا جملات دیگران(اکولالیا).
- تکرار کلمات خود برای بارها و بارها.
- جمله سازی(تا4 سالگی).
- استفاده از ضمایر به شکل اشتباه برای نمونه بجای گفتن من می گوید “تو آب می خوای”.
- عدم توانایی در درست پاسخ دادن به سوالات. سوالات پرسیده شده را با تکرار همان پرسش پاسخ می دهند.
- عدم استفاده از زبان بدن (تا3 سالگی)
- عدم استفاده از بازی های وانمودی (برای نمونه نشان دهد که مادر است و دارد به عروسک خود غذا می دهد) (تا3سالگی)
- استفاده غیر معمول از اسباب بازی ها برای نمونه ردیف کردن انها به دنبال هم و یا چرخاندن چرخ ماشین به جای استفاده از خود ماشین. یا دوست داشتن قسمتهای خاصی از اسباب بازی ها و بازی کردن تنها با ان قسمت خاص برای مثال همان چرخ ماشین یا ماشه تفنگ.(تا 3 سالگی)
- توجه کوتاه مدت و بیش فعال بودن(تا3 سالگی)
- عدم وجود احساس خطر و رفتار پر خطر داشتن (تا 3 سالگی)
- در هر بار بازی با اسباب بازی ها به شکل یکسان به مانند قبل بازی می کند بدون هیچ تغییری.(تا3 سالگی)
- استفاده از زبان و اصطلاحات رسمی به جای زبان عامیانه.
- عدم رشد مهارهای کلامی و زبانی به میزان مورد انتظار.
- مشکلاتی در اموزش دستشویی رفتن.
- داشتن بدخلقی و افت شدید موود.
- مشاهده رفتار پرخاشگرانه جسمی.
- وجود محدودیت ها و عدم انعطاف حرکتی به شکلی که احساس می شود مانند یک ربات عمل می کنند.
- وجود رفتار های چالش برانگیز مانند هرزه خواری یا خود ازاری.
- وجود رفتار های تکراری و حرکت های کلیشه ای مانند بال بال زدن دور خود چرخیدن یا تکان دادن دستها .
- عدم توانایی تفسیر انچه دیگران فکر می کنند و عدم متوجه شدن نشانه های اجتماعی و قابل مشاهده ان. برای نمونه بیشتراین کودکان نمی توانند تفاوت بین تفکر یک بزرگسال که به انها می گوید بیا اینجا در حالی که خوشحال است و می خندد را با یک بزرگسال که می گوید بیا اینجا اما عصبانی و اخمو است را متوجه شوند چراکه این برای انها گیج کننده است و نمی توانند علت پشت این رفتار را متوجه شوند.
- صحبت کردن با صدا و لحن غیر عادی(برای نمونه هر جمله را طوری تمام می کنند که انگار سوالی پرسیده اند)
- به صورت نادرست از کلمات در جملات خود استفاده می کنند(خطاهای دستور زبانی یا گرامری دارند)
- عدم توانایی در نشان دادن محبت خود.این کودکان ممکن است نزدیکان خود را دوست داشته باشند اما نمی دانند که چگونه می توان این دوست داشتن را نشان و گسترش داد.
- قوانین فعالیتهای نوبتی را رعایت نمی کنند و متاسفانه به همین خاطر ممکن است دیگر کودکان انها را در بازی های خودکنار بزنند.
نکته: اکولالیا بخشی طبیعی از روند رشد کلامی کودکان است و عموما در حدود 3 سالگی از بین می رود در حالی که این علامت در کودک دارای اتیسم با بزرگتر شدن هم ادامه می یابد.
علائم و نشانه های اوتیسم در کودکان بزرگتر و نوجوان
اگرچه می توان اختلال اتیسم را تا سن دو سالگی با قطعیت تشخیص داد اما بسیاری از کودکان تا سنین مدرسه تشخیص دریافت نمی کنند به خصوص کودکانی که دارای اتیسم عملکرد بالا یا اتیسم خفیف هستند.پس کودکانی که در این سن تشخیص اتیسم را دریافت می کنند یا دارای اتیسم خفیف هستند و یا به اشتباه در گذشته تشخیص دریافت ننموده اند یا به اشتباه با اختلالی دیگر تشخیص داده شده اند که ممکن است همراه با اتیسم رخ دهد.
- وجود علایق وسواسی به شی یا موضوعاتی خاص
- درگیر بودن با طیف وسیعی از رفتار های تکراری مانند شکستن قولنج دست ،تکان دادن دست،چرخیدن
- عدم تماس چشمی
- وجود مشکلاتی در تعامل اجتماعی
- عدم درک احساسات دیگران و یا احساس خود به دیگران
- ترجیح بر تنها بودن
- خودداری کردن از تماس جسمی با دیگران
- داشتن الگوهای خواب غیر معمول
- استفاده از کلامی رسمی در ارتباط با دیگران بجای گفتاری عامیانه.
- تاکید بر روالها و اصول در زندگی.
- ترجیح دادن برخی لباسها ،غذا ها و اشیاء خاص بر دیگری.
- عدم مطابقت حالات هیجانی چهره انها با انچیزی که بیان می کنند( برای نمونه ممکن است مطلب ناراحت کننده را با شادی و لبخند بیان کنند).
اما کودکانی که در این مقطع سنی هستند و دارای علائم شدیدتر اتیسم هستند و عملکرد پایین محسوب می گردند این علائم را نشان می دهند:
- به هیچ وجه از گفتار استفاده نمی کنند.
- از تغییرات روز مره بسیار مضطرب می گردند.
- نمایش رفتار چالش برانگیز شدید مانند کوبیدن سر به دیوار یا پرخاشگری.
- در زندگی روزمره خود مانند حمام کردن و لباس پوشیدن هم به کمک احتیاج پیدا می کند.
- در گیر بودن با رفتار های تکراری و حرکت های کلیشه ای با مدت زمان و شدت بیشتر.
- تاکید بر قوانین و روالها در زندگی.
- ترجیح و تاکید سفت و سخت بر روی برخی غذاها ،لباسها و یا اشیاءخاص.
نکته:در حدود 40 تا 50 درصد از کودکان دارای اختلال طیف اتیسم مهارتهای کلامی را به دست نمی اورند و به دست اوردن این مهارت نیز تا بعد از پنج سالگی بسیار بسیار نادر است. بنابراین بخش قابل توجهی از کودکان دارای اتیسم در نوجوانی و بزرگسالی به کودکانی بدون کلام تبدیل می شوند.
رفتار خانواده با کودک مبتلا به اوتیسم
بخش مهمی از برنامه مراقبت از کودک شما این است که اطمینان حاصل کنید که سایر اعضای خانواده در مورد اوتیسم و نحوه مدیریت علائم آن آموزش میبینند. آموزش میتواند استرس خانواده را کاهش دهد و به بهبود عملکرد فرزند شما کمک کند. بعضی از خانوادهها نیاز به کمک بیشتری نسبت به دیگران دارند. از مزایای هر نوع کمکی که میتوانید پیدا کنید، استفاده کنید. با پزشک خود نیز در مورد امکانات محل زندگی صحبت کنید. خانواده، دوستان، سازمانهای دولتی و سازمانهای اوتیسم همه منابع در دسترس ممکن هستند.
این نکات را به یاد داشته باشید:
- زمان استراحت مشخص کنید. مراقبت روزانه از کودک مبتلا به اوتیسم میتواند باعث خستگی شود. وقفههای برنامهریزیشده به تمام خانواده کمک خواهد کرد.
- هنگامیکه فرزند شما بزرگتر میشود کمک اضافی دریافت کنید. سالهای نوجوانی میتواند برای کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار سخت باشد.
- با خانوادههای دیگر که فرزند مبتلا به اوتیسم دارند ارتباط برقرار کنید. شما میتوانید در مورد مشکلات خود صحبت کنید و با افرادی که درک خواهند کرد مشاوره کنید.
پرورش کودک مبتلا به اوتیسم کار سختی است. اما با پشتیبانی و آموزش، خانواده شما میتوانند یاد بگیرند که چگونه با آن روبرو شوند.
پیشگیری از داشتن کودک مبتلا به اوتیسم
اگرچه نمیتوانید از داشتن کودک مبتلا به اختلال اوتیسم جلوگیری کنید اما با ایجاد برخی تغییرات در شیوه زندگی میتوانید برخی خطرها را کاهش دهید:
زندگی سالم: معاینه منظم، خوردن وعدههای متعادل و ورزش منظم. اطمینان حاصل کنید که مراقبتهای زایمانی مناسب داشته باشید و همه توصیهها را رعایت کنید.
در دوران بارداری از داروها استفاده نکنید: قبل از مصرف هر دارو از پزشک خود مشورت بگیرید. این توصیه بهویژه برای برخی از داروهای ضد تشنج مهم است.
درمان برای بیماریهای پزشکی فعلی: اگر شما مبتلا به بیماری سلیاکو یا PKU هستید به دنبال مشاوره پزشک برای کنترل آن باشید.
دیدگاه