تولد
هربرت مارشال مک‌لوهان در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۱ در شهر ادمونتون، آلبرتا، کانادا به دنیا آمد. او پسر الساندرو هال و هربرت ارنست مک‌لوهان بود. پدرش بیمه‌گزار و مادرش بازیگر و معلم بود. مک‌لوهان در خانواده‌ای فرهنگی و تحصیل‌کرده بزرگ شد که از همان دوران کودکی به او اهمیت آموزش و پرورش را یادآوری کردند.
کودکی و نوجوانی
مارشال مک‌لوهان دوران کودکی خود را در وینیپگ، مانیتوبا گذراند. او در محیطی فرهنگی و تحصیلی بزرگ شد و از همان سنین کودکی علاقه‌مند به مطالعه و دانش بود. مک‌لوهان از نوجوانی به ادبیات و زبان‌شناسی علاقه‌مند بود و این علاقه در طول زندگی‌اش به شکوفایی رسید. او به خاطر استعدادهای خود در مدرسه به سرعت توجه معلمان را جلب کرد و به دلیل علاقه‌مندی به مطالعات گوناگون، به عنوان یک دانش‌آموز برجسته شناخته شد.
تحصیلات
مک‌لوهان در دبیرستان کلیسای جامع وینیپگ تحصیل کرد و سپس به دانشگاه مانیتوبا رفت. در دانشگاه، او مدرک کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات انگلیسی گرفت. بعد از آن به انگلستان رفت و در دانشگاه کمبریج به تحصیلات خود ادامه داد. در کمبریج، او تحت تأثیر استادان برجسته‌ای مانند I.A. Richards و F.R. Leavis قرار گرفت و به مطالعه نقد ادبی و نظریه ارتباطات پرداخت. مک‌لوهان همچنین در رشته‌های تاریخ و فلسفه نیز مطالعه کرد و این مطالعات عمیق تأثیر زیادی بر تفکرات و نظریات او داشتند.
فلسفه و کتاب‌های او
مارشال مک‌لوهان یکی از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان ارتباطات در قرن بیستم بود. او با تأکید بر تأثیر رسانه‌ها بر جوامع و فرهنگ‌ها، نظریه‌های نوآورانه‌ای ارائه داد که همچنان مورد توجه و بررسی هستند. از مهم‌ترین کتاب‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• “عروس مکانیکی” (The Mechanical Bride: Folklore of Industrial Man) – 1951: این کتاب به تحلیل فرهنگ عامه و تأثیرات تبلیغات و رسانه‌های صنعتی بر جامعه می‌پردازد. مک‌لوهان در این کتاب نشان می‌دهد که چگونه رسانه‌های جمعی و تبلیغات می‌توانند افکار و رفتارهای مردم را شکل دهند.
• “کهکشان گوتنبرگ” (The Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man) – 1962: مک‌لوهان در این کتاب به تأثیر اختراع چاپ توسط یوهانس گوتنبرگ بر تغییرات فرهنگی و اجتماعی می‌پردازد. او معتقد است که اختراع چاپ باعث تغییرات عمیقی در نحوه تفکر و ارتباطات انسانی شده است.
• “درک رسانه‌ها: گسترش انسان” (Understanding Media: The Extensions of Man) – 1964: این کتاب مهم‌ترین اثر مک‌لوهان است و در آن او نظریه معروف “رسانه پیام است” (The medium is the message) را مطرح می‌کند. او معتقد است که رسانه‌ها نه تنها پیام‌هایی را منتقل می‌کنند، بلکه خود رسانه‌ها نیز تأثیرات عمیقی بر جامعه و ادراک ما دارند.
• “جنگ و صلح در دهکده جهانی” (War and Peace in the Global Village) – 1968: در این کتاب، مک‌لوهان به بررسی تأثیرات رسانه‌های الکترونیکی بر جنگ و صلح و به ویژه تأثیرات رسانه‌های جدید بر ایجاد دهکده جهانی می‌پردازد. او معتقد است که رسانه‌های الکترونیکی جهان را به یک دهکده کوچک تبدیل کرده‌اند که در آن اطلاعات به سرعت منتشر می‌شود و فاصله‌ها از بین می‌روند.
• “مردِ رسانه‌ای” (The Medium is the Massage) – 1967: این کتاب به همراه کوئنتین فیوره طراحی و نوشته شده و به شکل تصویری به بررسی تأثیرات رسانه‌ها می‌پردازد. عنوان کتاب یک بازی واژگانی با عنوان کتاب اصلی “رسانه پیام است” است و به شکل تصویری و جذاب، تأثیرات رسانه‌ها بر جامعه را به تصویر می‌کشد.
تئوری‌ها و ایده‌های اصلی
• رسانه پیام است (The medium is the message): مک‌لوهان معتقد بود که خود رسانه‌ها، صرف‌نظر از محتوایی که منتقل می‌کنند، تأثیرات عمیقی بر جامعه و ادراک ما دارند. به عبارت دیگر، نحوه انتقال اطلاعات به اندازه خود اطلاعات اهمیت دارد و رسانه‌ها به شکلی بنیادین می‌توانند فرهنگ و تفکر جامعه را تغییر دهند.
• دهکده جهانی (Global Village): او پیش‌بینی کرد که رسانه‌های الکترونیکی مانند تلویزیون و اینترنت جهان را به یک دهکده کوچک تبدیل خواهند کرد. در این دهکده جهانی، اطلاعات به سرعت منتقل می‌شود و مردم از سراسر جهان می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مفهوم به بررسی تأثیرات جهانی‌شدن و ارتباطات سریع بر جامعه‌های محلی و جهانی می‌پردازد.
• گسترش انسان (Extensions of Man): مک‌لوهان رسانه‌ها را به عنوان گسترش‌هایی از حواس و توانایی‌های انسانی می‌دانست. به عنوان مثال، او معتقد بود که چاپ یک گسترش از توانایی انسان در نوشتن و تفکر است و رسانه‌های الکترونیکی گسترش‌هایی از حس شنیدن و دیدن هستند.
• رسانه‌های گرم و سرد (Hot and Cool Media): مک‌لوهان رسانه‌ها را به دو دسته گرم و سرد تقسیم می‌کرد. رسانه‌های گرم، مانند رادیو و سینما، اطلاعات زیادی را به شکلی دقیق و واضح ارائه می‌دهند و نیاز به مشارکت کم مخاطب دارند. در مقابل، رسانه‌های سرد، مانند تلویزیون و تلفن، اطلاعات کمتری را به شکلی مبهم‌تر ارائه می‌دهند و نیاز به مشارکت فعال‌تر مخاطب دارند.
تحولات در اندیشه ما
مک‌لوهان با نظریات خود تأثیرات عمیقی بر فهم ما از رسانه‌ها و ارتباطات گذاشت. او معتقد بود که هر نوع رسانه‌ای (چاپ، تلویزیون، رادیو و اینترنت) به شیوه‌ای منحصر به فرد بر جامعه و ادراک ما تأثیر می‌گذارد. نظریه‌های او به ویژه در زمینه‌های ارتباطات، فرهنگ و جامعه‌شناسی بسیار تأثیرگذار بودند. او با معرفی مفهوم “دهکده جهانی” پیش‌بینی کرد که رسانه‌های الکترونیکی، جهان را به یک دهکده کوچک تبدیل خواهند کرد که در آن اطلاعات به سرعت منتشر می‌شود و فاصله‌ها از بین می‌روند.
جایگاه او
مارشال مک‌لوهان به عنوان یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان ارتباطات در قرن بیستم شناخته می‌شود. او با ارائه نظریات نوآورانه و تأثیرگذار، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ تفکر و نظریه‌پردازی رسانه‌ها دارد. دانشگاه‌های مختلفی در سراسر جهان به بررسی و تحلیل نظریات او پرداخته‌اند و کتاب‌های او همچنان مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرند. مک‌لوهان همچنین به عنوان یک استاد برجسته در دانشگاه تورنتو، نقش مهمی در آموزش و تربیت نسل‌های جدیدی از دانشمندان ارتباطات داشت.
فوت
مارشال مک‌لوهان در تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۸۰ در تورنتو، کانادا درگذشت. او در طول زندگی‌اش نه تنها تأثیرات عمیقی بر فهم ما از رسانه‌ها و ارتباطات گذاشت، بلکه با ارائه نظریات جدید و نگاهی نو به رسانه‌ها، افق‌های جدیدی را برای پژوهش و تفکر در این زمینه باز کرد. مارشال مک‌لوهان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان ارتباطات و رسانه‌ها در تاریخ باقی مانده است.
مارشال مک‌لوهان به عنوان یکی از مهم‌ترین متفکران قرن بیستم، با ارائه نظریات پیچیده و در عین حال روشنگرانه، توانست توجه بسیاری از دانشمندان و پژوهشگران را به خود جلب کند. آثار او همچنان مورد مطالعه قرار می‌گیرد و به عنوان مبنای بسیاری از پژوهش‌ها و تحلیل‌های جدید در زمینه ارتباطات و رسانه‌ها استفاده می‌شود. میراث مک‌لوهان به ما یادآوری می‌کند که چگونه رسانه‌ها می‌توانند جهان‌بینی ما را شکل دهند و تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و جامعه داشته باشند.
دیدگاه