هیپرهیدروزی تعریق شدید و غیرطبیعی است که لزوما مربوط به گرما یا ورزش نیست. ممکن است خیلی زیاد عرق کنید به طوری که لباس‌هایتان خیس شود یا از دست‌هایتان عرق بچکد. علاوه بر اختلال در فعالیت‌های روزمره‌ی طبیعی، این نوع تعرق می‌تواند باعث اضطراب در اجتماع و خجالت شود.
تعریق زیاد یا هیپرهیدروز چیست؟
اختلال هیپرهیدروز شرایطی است که منجر به تعریق بیش از حد می‌شود. این تعریق می‌تواند در شرایط غیرمعمول، مانند آب و هوای خنک‌تر یا اصلاً بدون هیچ گونه محرک رخ دهد. همچنین می‌تواند ناشی از سایر شرایط پزشکی مانند یائسگی یا پرکاری تیروئید باشد.
پس از بررسی سابقه‌ی پزشکی و علائم بیمار، برای ارزیابی بیشتر علت بیماری ممکن است به یک سری آزمایش نیاز داشته باشید. تعدادی از تست‌ها برای مشخص کردن مناطق عرق کردن و تخمین میزان شدت بیماری در دسترس هستند. انجام آزمایش خون، ادرار یا سایر آزمایشات برای بررسی اینکه علت عرق کردن شما به دلیل بیماری دیگری مانند پرکاری تیروئید یا قند خون پایین است، توصیه می‌شود.
انواع هیپرهیدروز
هیپرهیدروز کانونی اولیه
عرق کردن عمدتا در پاها، دست‌ها، صورت، سر و زیر بغل اتفاق می‌افتد. معمولاً از کودکی شروع می‌شود. ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به این نوع، سابقه خانوادگی تعریق بیش از حد دارند.
هیپرهیدروز کانونی ثانویه
هیپرهیدروز ثانویه تعریق ناشی از یک وضعیت پزشکی یا به عنوان یک عارضه جانبی برخی از داروهای خاص است. عموماً در بزرگسالی شروع می‌شود. با این نوع، شما ممکن است در تمام بدن یا فقط در یک منطقه عرق کنید. ممکن است هنگام خواب نیز عرق کنید.
شرایطی که می‌تواند باعث این نوع شود شامل موارد زیر است:
- بیماری قلبی
- سرطان
- اختلالات غده آدرنال
- سکته مغزی
- پرکاری تیروئید
- یائسگی
- آسیب‌های نخاعی
- بیماری ریه
- بیماری پارکینسون
- بیماری‌های عفونی مانند سل یا HIV
علائم تعریق زیاد یا هیپرهیدروز
اکثر مردم هنگام ورزش کردن، یا وقتی در محیط گرم هستند، یا وقتی در معرض اضطراب و یا تحت فشار قرار دارند عرق میکنند. عرق بیش از حد که به هیپریدروئید شناخته می‌شود، بسیار بیشتر از یک تعرق طبیعی است. نوعی از هیپرهیدروز که معمولا بر روی دست‌ها، پاها، زیر بغل یا صورت تاثیر می‌گذارد حداقل یک بار در هفته در طول ساعات بیداری اتفاق می‌افتد. تعریق معمولا در هر دو طرف بدن اتفاق می افتد.
دلایل تعریق زیاد یا هیپرهیدروز
عرق کردن یک مکانیسم بدن است تا خود را سرد کند. هنگامی که درجه‌ی حرارت بدن شما افزایش می‌یابد، سیستم عصبی غده‌های عرق را به طور خودکار تحریک می‌کند. عرق کردن (به خصوص در کف دست‌هایتان) وقتی عصبی می‌شوید، کاملا طبیعی است. شایع ترین نوع تعریق شدید، هیپرهیدروز کانونی اولیه (ضروری) است.
در این نوع، اعصابی که مسئول فرستادن سیگنال به غدد عرق هستند بیش از حد فعال می‌شوند، حتی اگر فعالیت بدنی و یا افزایش درجه حرارت آنها را تحریک نکرده باشد. با استرس یا عصبانیت، مشکل حتی بدتر می‌شود. این نوع معمولا روی کف دست و پاها و گاه صورت تاثیر می‌گذارد. هیچ علت پزشکی برای این نوع هیپریدروز وجود ندارد. علت آن ممکن است ارثی باشد. هیپرهیدروز ثانویه زمانی رخ می‌دهد که تعریق شدید ناشی از یک مشکل پزشکی است. این نوع کمتر رایج است که بیشتر باعث تعریق در سراسر بدن می‌شود. شرایطی که ممکن است منجر به تعریق شدید شود عبارتند از:
- دیابت
- گرگرفتگی یائسگی
- مشکلات تیروئید
- قند خون پایین
- برخی از انواع سرطان
- حمله‌ی قلبی
- اختلالات سیستم عصبی
- عفونت‌ها
- بعضی از داروها
- ترک اعتیاد نیز می‌تواند منجر به تعریق شدید شود.
تشخیص هیپرهیدروز
در حین ملاقات، پزشک در مورد تاریخچه و علائم پزشکی شما سؤالاتی خواهد پرسید. البته علاوه بر سؤالات پرسیده شده ممکن است برای ارزیابی بیشتر و یافتن علت بروز این وضعیت به معاینه یا آزمایش فیزیکی نیاز داشته باشید.
آزمایش
پزشک ممکن است آزمایش خون، ادرار یا آزمایشهای دیگری را برای تشخیص هیپر هیدروز تجویز کند. این آزمایشات به تشخیص علت اصلی تعریق کمک می کند تا ببینید تعریق شما به دلیل شرایط پزشکی دیگری مانند تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) یا قند خون پایین (هیپوگلیسمی) ایجاد شده یا خیر.
آزمایش تعریق
آزمایش های مختلفی برای مشخص کردن نقاط تعریق و تخمین شدت تعریق وجود دارد. این آزمایشات شامل آزمایش ید، نشانه و تست تعریق ترموگولاتوری (Thermoregulatory) می شود.
عوارض جانبی تعریق زیاد هیپرهیدروز
- عفونت: افرادی که غالبا عرق میکنند بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های پوست هستند.
- اثرات اجتماعی و عاطفی: دست‌های پوشیده از عرق و لباس‌های خیس می‌توانند شرم آور باشند. چنین شرایطی شما ممکن است بر ادامه اهداف کاری و آموزشی تاثیر بگذارد.
درمان هیپرهیدروز
درمان هیپرهیدروز معمولاً با شروع ضد تجویز کننده مقاومت به دارو کمک می کند. اگر داروهای ضد عرق کمک نمی کنند ، ممکن است لازم باشد داروهای مختلف و روش های درمانی را امتحان کنید. در موارد شدید ، پزشک ممکن است برای از بین بردن غدد عرق یا جدا کردن اعصاب مسئول تولید بیش از حد عرق ، جراحی را پیشنهاد کند. درمان هیپر هیدروز که با تجویز ضد تعریق ها و دئودورانت های قوی آغاز می شود معمولاً به کاهش علائم و درمان آن کمک خواهد کرد. اما در صورتی که داروهای ضد عرق تأثیری نداشته و کمکی نکرد ،ممکن است نیاز باشد تا داروهای مختلف و روش های درمانی دیگری را برای گرفتن بهترین نتیجه امتحان کنید. در موارد شدید ، پزشک ممکن است برای از بین بردن غدد عرق یا برداشتن عصب مسئول ترشح عرق، انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند.
گاهی اوقات این تعریق ممکن است به علت مشکل یا بیماری دیگری باشد که در صورت یافتن آن می توان به کلی این بیماری را درمان کرد. اگر یک بیماری یا وضعیت پزشکی خاصی باعث بروز این مشکل شده باشد، ابتدا باید به سراغ درمان این بیماری زمینه ای رفت. اما در صورتی که علت مشخصی برای تعریق بیش از حد پیدا نشود، درمان بر کنترل عرق بیش از حد متمرکز خواهد بود. گاهی اوقات ممکن است فرد نیاز به ترکیب درمان ها داشته باشد. حتی در بعضی از موارد بعد از درمان کامل تعریق، احتمال بازگشت مجدد آن وجود خواهد داشت.
داروها
داروهایی که برای درمان هیپر هیدروز مورد استفاده قرار می گیرد، عبارتند از:
تجویز ضد تعریق و دئودورانت، پزشک ممکن است داروی ضد تعریق حاوی کلرید آلومینیوم (Drysol ،Xerac Ac) تجویز کند. البته باید این محصول را با احتیاط مصرف کرد زیرا می تواند باعث تحریک پوست و چشم فرد مصرف کننده شود. ضد تعریق معمولاً قبل از خوابیدن روی پوست آسیب دیده اعمال خواهد شد. سپس فرد بعد از بیدار شدن از خواب، باید داروی ضد تعریق را به خوبی شسته و از سطح پوست پاک کند. البته مواظب باشید که هیچ چیزی وارد چشم های تان نشود. اگر پوست فرد نسبت به این شیوه درمانی واکنش نشان داد، استفاده از کرم های هیدرو کورتیزون می تواند گزینه مناسبی برای کاهش تعریق باشد.
کرم های تجویزی، تجویز کرم های حاوی گلیکوپیرولات می تواند به کاهش تعریق هیپر هیدروز دست ها و سر فرد کمک کند.
تزریق سم بوتولینوم
(بوتاکس ، میوبلوک و دیگر موارد) به طور موقت عصب های ایجاد کننده عرق را مسدود کرده و مانع از پیام رسانی آنها خواهد شد. در ابتدا بعد از تزریق بوتاکس ممکن است پوست تان حالت یخ زده داشته یا کاملاً بی حس شود. در بعضی موارد هر قسمت از بدن به چندین تزریق نیاز خواهد داشت. اثرات این تزریق شش تا 12 ماه بوده و پس از آن نیاز به تکرار درمان و تزریق مجدد بوتاکس خواهید داشت. این شیوه درمانی ممکن است در بعضی دردناک و آزار دهنده باشد. علاوه بر آن در بعضی از موارد فرد در ناحیه تزریق شده، دچار ضعف موقت عضلات خواهد شد.
داروهای مسدود کننده اعصاب
برخی از داروهای خوراکی، جلوی ترشح مواد شیمیایی که باعث ارتباط اعصاب خاص با یکدیگر می شود را گرفته و در نتیجه میزان تعریق فرد در طول روز کمتر خواهد شد. البته این شیوه درمانی ممکن است با عوارض جانبی مثل خشکی دهان، تاری دید و مشکلات مثانه همراه باشد.
داروهای ضد افسردگی
مصرف برخی از داروهای مورد استفاده برای بهبود افسردگی نیز می تواند تا حد زیادی میزان تعریق در فرد مصرف کننده را کاهش دهد. علاوه بر این مصرف چنین داروهایی به کاهش اضطراب کمک کرده و مانع از شدت گرفتن هیپر هیدروز خواهد شد.
جراحی و دیگر شیوه های درمانی
شیوه های دیگر درمانی هیپر هیدروز شامل موارد زیر خواهد شد:
مایکروویو تراپی (Microwave therapy)
در این روش درمانی، از دستگاهی که انرژی مایکروویو را فراهم می کند، برای از بین بردن غدد عرق استفاده خواهد شد. درمان شامل دو جلسه 20 تا 30 دقیقه ای است که هر جلسه درمانی باید با فواصل سه ماه انجام شود. عوارض جانبی احتمالی مایکرویو تراپی شامل تغییر میزان حساسیت پوستی یا بروز ناراحتی های پوستی می شود. این روش درمانی ممکن است گران بوده و در دسترس نباشد.
برداشتن غده تعریق
اگر تعریق بیش از حد در زیر بغل فرد اتفاق بیفتد، از بین بردن غدد تعریق در ناحیه زیر بغل می تواند به کاهش تعریق کمک کند. اگر شیوه های درمانی دیگر مؤثر نبود، تکنیک نیمه تهاجمی کورتاژ ساکشن نیز می تواند گزینه درمان مناسبی برای فرد مبتلا باشد.
جراحی عصب (سمپاتکتومی)
در طی این روش ، جراح، اعصاب نخاعی را که کنترل تعریق در دستان شما را به عهده دارند، بریده، سوزانده یا برای همیشه مسیر آن را مسدود خواهد کرد. در بعضی موارد، این روش باعث تعریق بیش از حد در مناطق دیگر بدن فرد (تعریق جبرانی) خواهد شد.
برای تعریق بیش از حد سر و گردن گزینه جراحی توصیه نمی شود.
تغییر شیوه‌ی زندگی
- از ضد عرق استفاده کنید.
- روزانه دوش بگیرید.
- کفش‌ها و جوراب‌های ساخته شده از مواد طبیعی را استفاده کنید.
- جوراب‌های خود را با فاصله زمانی کم عوض کنید.
- لباس و نوع پوششتان را با توجه به فعالیت خود انتخاب کنید.
- از تکنیک‌های آرامش بخش استفاده کنید.
چه مواقعی برای درمان تعریق بیش از حد به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده‌ی هر کدام از علائم زیر باید به دکتر غدد مراجعه کنید:
- عرق کردن فعالیت‌های روزمره شما را مختل کرده باشد.
- عرق کردن باعث ناراحتی‌های احساسی یا دوری از اجتماعی می‌شود.
- شما ناگهان شروع به عرق کردن بیشتر از حد معمول کنید.
- شما بدون هیچ علتی دچار تعریق شبانه شوید.
- اگر عرق شدید شما با سرگیجه، درد قفسه سینه یا حالت تهوع همراه باشد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
- گاهی اوقات عرق بیش از حد نشانه‌ای از یک مشکل جدی است.
دیدگاه