توکسوپلاسموز: بیماری که می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد

توکسوپلاسموز چیست؟

توکسوپلاسموز یک بیماری ناشی از عفونت با انگل توکسوپلاسما گوندی (T. gondii) است. این انگل در مجرای روده گربه ها تولید مثل می کند. انسان از تماس مستقیم یا غیرمستقیم با مدفوع گربه یا با خوردن گوشت نیم پز آلوده می شود.

اکثر افراد وقتی آلوده می شوند علائمی ندارند. اما ممکن است همانطور که سیستم ایمنی شما به انگل حمله می کند، کیست در بدن شما ایجاد شود. این انگل می‌تواند در این کیست‌ها به صورت غیرفعال (خفته) زندگی کند و مجددا فعال شود.

در حالی که انگل توکسوپلاسما می تواند هر کسی را آلوده کند، اکثر افراد علائمی ندارند. بدن شما معمولاً بدون اینکه بدانید دچار انگل توکسوپلاسما شده اید، با آن مبارزه می کند. توکسوپلاسموز در بارداری و برای کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افرادی که مبتلا به HIV یا سرطان هستند، بسیار خطرناک است.

در حالی که انگل توکسوپلاسما به گربه ها برای تولید مثل نیاز دارد، به نظر نمی رسد که داشتن گربه به خودی خود خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.

در سراسر جهان، تخمین زده می شود که از هر 3 نفر، 1 نفر به توکسوپلاسما گوندی، انگلی که باعث توکسوپلاسموز می شود، آلوده می شود. اکثر افرادی که آلوده می شوند هیچ علامتی ندارند.

توکسوپلاسموز در بارداری

اگر در دوران بارداری یا کمی قبل از بارداری به توکسوپلاسموز مبتلا شوید، می توانید انگل را از طریق جفت به جنین منتقل کنید. این امر خطر سقط جنین، مرده زایی یا مشکلات جدی سلامتی را برای فرزند آینده شما افزایش می دهد. عوارض تولد با توکسوپلاسموز شامل مشکلات بینایی، نابینایی، تاخیر در رشد و تفاوت های یادگیری است.

توکسوپلاسموز زمانی که دچار نقص ایمنی هستید

اگر با HIV یا سرطان زندگی می کنید یا از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنید، سیستم ایمنی شما نمی تواند با عفونت هایی مانند توکسوپلاسما مقابله کند. این بدان معنی است که شما یک سیستم ایمنی ضعیف دارید. در حالی که اکثر مردم می توانند بدون علائم با توکسوپلاسموز مبارزه کنند.

اگر در گذشته توکسوپلاسموز داشته اید، توکسوپلاسما در کیست های بدن شما زندگی می کند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما ضعیف می شود، می تواند دوباره فعال شود و باعث ایجاد بیماری شود.

در صورت عدم درمان، توکسوپلاسموز می تواند باعث آسیب اندام ها در فردی با سیستم ایمنی ضعیف شود و در نهایت منجر به مرگ شود.

علت توکسوپلاسموز چیست؟

توکسوپلاسموز در اثر عفونت توسط انگل توکسوپلاسما ایجاد می شود. انسان پس از خوردن تصادفی چیزی که به انگل آلوده شده است، به توکسوپلاسموز مبتلا می شود.

هنگامی که انگل در ابتدا وارد بدن شما می شود، برخی افراد علائمی شبیه آنفولانزا پیدا می کنند. اما در بیشتر موارد، سیستم ایمنی بدن شما می تواند بدون ایجاد هیچ علامتی از شر عفونت اولیه خلاص شود.

در حالی که سلول های ایمنی شما در حال مبارزه با آن هستند، انگل توکسوپلاسما کیسه های کوچک (کیست) در بدن شما ایجاد می کند. می تواند در این کیست ها به صورت غیر فعال (خفته) برای مدت طولانی زندگی کند. تحقیقات نشان می دهد که کیست ها به صورت دوره ای باز می شوند و بدن شما مجدد با عفونت مبارزه می کند. مانند عفونت اولیه، معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند.

با این حال، اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد، این کیست های پاره شده می توانند یک مورد جدید توکسوپلاسموز (فعال شدن مجدد) ایجاد کنند.

علائم توکسوپلاسموز در انسان چیست؟

علائم توکسوپلاسموز به موارد مختلفی بستگی دارد. بسته به اینکه عفونت به صورت اولیه (حاد)، عود مجدد یا وجود آن در بدو تولد (مادرزادی) باشد، این علائم متفاوت است.

علائم توکسوپلاسموز چشمی (توکسوپلاسموز چشم)

توکسوپلاسموز چشمی، عفونت انگل توکسوپلاسما گوندی در یک یا هر دو چشم است. این بیماری در نوجوانان یا بزرگسالان جوانی که با این عفونت متولد شده اند (مادرزادی) بیشتر شایع است. به ندرت، توکسوپلاسموز چشمی زمانی اتفاق می افتد که برای اولین بار فرد به این انگل مبتلا شود. علائم توکسوپلاسموز چشمی عبارتند از:

• چشم درد

• تاری دید

• کوری

علائم توکسوپلاسموز حاد (عفونت اولیه)

توکسوپلاسموز حاد پاسخ بدن شما به عفونت اولیه است. بیشتر افراد احساس بیماری نمی کنند، اما ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا از خود نشان دهند، از جمله:

• تب

• خستگی

• دردهای عضلانی

• غدد لنفاوی متورم و بدون درد در گردن یا زیر بغل

• گلو درد

• بزرگ شدن کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)

• توکسوپلاسموز چشمی (نادر)

علائم توکسوپلاسموز فعال شده (عود مجدد)

اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، ممکن است عفونت اولیه زمانی که بدن شما دیگر قادر به مبارزه با عفونت ها نیست دوباره فعال شود. این شامل افرادی است که مبتلا به ایدز یا سرطان هستند یا کسانی که داروهایی مصرف می کنند که سیستم ایمنی آن ها را سرکوب می کنند. توکسوپلاسموز فعال شده مجدد، معمولاً علائم مربوط به مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی یا CNS) را ایجاد می کند. علائم CNS می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد

• گیجی

• تشنج

• تب

• فلج صورت

• بینایی تغییر می کند

• بی حسی

• ضعف یا از دست دادن مهارت های حرکتی

• آنسفالیت توکسوپلاسمی

• کما

علائم توکسوپلاسموز مادرزادی

توکسوپلاسموز مادرزادی (که در بدو تولد وجود دارد) از یک فرد باردار به جنین منتقل می شود. برخی از نوزادان در بدو تولد هیچ علامتی نخواهند داشت، اما در معرض خطر بالایی در آینده هستند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زردی پوست و چشم (یرقان)

• کهیر

• بزرگ شدن کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)

• از دست دادن بینایی، درد چشم یا حساسیت به نور

• کلسیم در مغز آنها رسوب می کند

• مایع روی مغز (هیدروسفالی)

• اندازه سر کوچک (میکروسفالی)

• تشنج

• تاخیر در رشد مهارت های حرکتی

• تاخیر یا تفاوت یادگیری

• توکسوپلاسموز چشمی

افراد چگونه به توکسوپلاسموز مبتلا می شوند؟

افراد معمولاً از خوردن چیزی آلوده به این انگل، به توکسوپلاسموز مبتلا می شوند.

انگل توکسوپلاسما در روده گربه تولید مثل می کند و به مدفوع آنها ختم می شود. مدفوع گربه می تواند خاک، آب، مواد گیاهی و غذایی که می خوریم را آلوده کند.

شما ممکن است به طور تصادفی انگل توکسوپلاسما را پس از تماس با چیزی که به آن آلوده است، بخورید، مانند:

• تمیز کردن جعبه خاک گربه

• باغبانی در خاکی که گربه ها در آن زندگی می کنند و مدفوع کرده اند

• آب آشامیدنی که جوشانده یا تصفیه نشده باشد.

• خوردن میوه ها یا سبزیجات شسته نشده

• خوردن گوشت نیم پز یا گوشتی که به درستی در یخچال نگهداری نشده است.

توکسوپلاسموز مسری نیست، اما یک فرد باردار مبتلا می تواند آن را به جنین منتقل کند. همچنین ممکن است پس از پیوند عضو عفونی یا انتقال خون فرد به توکسوپلاسموز مبتلا شود، اگرچه این اتفاق نادر است.

توکسوپلاسموز چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص توکسوپلاسموز، پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و از فرد در مورد علائم می پرسد. آنها ممکن است آزمایش خون، بیوپسی، تصویربرداری (سی تی اسکن یا MRI)، پونکسیون کمری یا اگر باردار هستید، آمنیوسنتز یا سونوگرافی را درخواست کنند.

برای تشخیص توکسوپلاسموز چه آزمایشاتی انجام می شود؟

برای تشخیص توکسوپلاسموز، پزشک ممکن است برخی یا همه آزمایش‌های زیر را تجویز کند:

• آزمایش خون: آزمایش خون تقریباً همیشه برای تشخیص توکسوپلاسموز انجام می شود. پزشک از یک سوزن برای گرفتن خون از ورید شما استفاده می کند و سپس آن را به آزمایشگاه می فرستد تا آنتی بادی های توکسوپلاسما را جستجو کند. پزشک همچنین ممکن است به دنبال بخش هایی از انگل (DNA) باشد.

• بیوپسی: به ندرت، پزشک ممکن است مقدار کمی از بافت را بگیرد و به آزمایشگاه بفرستد تا نشانه‌های توکسوپلاسما را جستجو کند.

• تصویربرداری: اگر پزشک شما مشکوک به ابتلا به توکسوپلاسموز در مغز باشد، ممکن است سی تی اسکن یا MRI انجام دهد. پزشک تصاویر را بررسی می کند تا ببیند آیا تغییراتی وجود دارد که نشان دهنده توکسوپلاسموز باشد.

• پونکسیون کمری: اگر پزشک مشکوک به توکسوپلاسموز در مغز یا نخاع باشد، ممکن است پونکسیون کمری را انجام دهد. در این روش، پزشک از یک سوزن برای کشیدن مایع مغزی نخاعی (CSF) از ناحیه کمر استفاده می کند. برای جستجوی علائم توکسوپلاسموز به آزمایشگاه فرستاده می شود.

• آمنیوسنتز: اگر باردار هستید و توکسوپلاسموز برای شما تشخیص داده شده است، پزشک ممکن است آمنیوسنتز را توصیه کند. پزشک از یک سوزن کوچک برای جمع آوری سلول ها از مایع اطراف جنین استفاده می کند. برای جستجوی علائم انگل توکسوپلاسما به آزمایشگاه فرستاده می شود.

• سونوگرافی: اگر باردار هستید و توکسوپلاسموز برای شما تشخیص داده شده است، پزشک ممکن است سونوگرافی را توصیه کند. در طول سونوگرافی، پزشک دستگاه را روی شکم شما می گذراند تا تصاویری از جنین دریافت کند. این نمی تواند توکسوپلاسموز را به تنهایی تشخیص دهد، اما می تواند تغییراتی را در مغز جنین نشان دهد که می تواند نشان دهنده عفونت باشد.

توکسوپلاسموز چگونه درمان می شود؟

توکسوپلاسموز با ترکیبی از داروهای ضد انگلی و آنتی بیوتیک ها درمان می شود. این داروها مانع از رشد و تولید مثل توکسوپلاسما در بدن فرد می شوند.

اسید فولینیک در طول درمان توکسوپلاسموز برای کاهش عوارض جانبی داروهای ضد انگلی تجویز می شود.

توکسوپلاسموز معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی ندارند و هیچ علامتی از خود نشان نمی دهند درمان نمی شود. درمان توکسوپلاسموز تنها زمانی می تواند موثر باشد که انگل ها فعال باشند.

داروهای موثر برای درمان توکسوپلاسموز

این داروها معمولاً برای درمان توکسوپلاسموز استفاده می شوند:

• پیریمتامین

• سولفادیازین

• اتواکون

• اسپیرامایسین (قبل از هفته 18 بارداری)

• تری متوپریم - سولفامتوکسازول

• کلیندامایسین

• لوکوورین

چگونه می توان از توکسوپلاسموز پیشگیری کرد؟

تهیه غذای ایمن و شستن دست ها مهمترین کارهایی است که می توانید برای جلوگیری از توکسوپلاسموز انجام دهید.

• قبل از خوردن گوشت، روش های ایمن انجماد و پخت را رعایت کنید.

• میوه ها و سبزیجات را پوست بگیرید یا قبل از خوردن کاملا بشویید.

• تخته های برش، پیشخوان ها، ظروف و ظروف را پس از استفاده با آب صابون بشویید.

• شیر غیر پاستوریزه نخورید.

• صدف خام یا نیم پز را نخورید.

• آب تصفیه نشده ننوشید

• هنگام باغبانی و هنگام کار با خاک یا ماسه از دستکش استفاده کنید. پس از آن دست ها را با آب و صابون بشویید.

• ماسه‌باکس‌های فضای باز را بپوشانید.

• به گربه ها گوشت خام یا نیم پز ندهید.

• روزانه بستر گربه را عوض کنید. دستکش بپوشید و بعد دستان خود را با آب و صابون بشویید.

• گربه ها را در داخل خانه نگه دارید.

اگر باردار هستید یا سیستم ایمنی ضعیفی دارید:

• در صورت امکان از تعویض بستر گربه خودداری کنید.

• اگر باید بستر گربه را عوض کنید، دستکش یکبار مصرف بپوشید و بعد از آن دست های خود را کاملا بشویید.

• گربه جدیدی را قبول نکنید یا گربه ولگرد را نپذیرید