سوزش ادرار | چرا در موقع ادرار سوزش و درد دارید؟

سوزش ادرار چیست؟

وقتی در حین دفع ادرار احساس درد، ناراحتی یا هر حس ناخوشایندی را تجربه می کنید ممکن است شما دچار سوزش ادرار شده باشید.

سوزش ادرار (ادرار دردناک) ناراحتی یا احساس درد هنگام ادرار است، که معمولاً در مجرای خارج کننده ادرار از مثانه (مجرای ادراری) یا اطراف دستگاه تناسلی (فاصله میان مقعد و دستگاه تناسلی)، حس می‌شود.

دلایل ایجاد سوزش ادرار

سوزش ادرار به دو دلیل عمده ایجاد می شود.

- عفونت ها

- التهاب و تحریک

برای هر کدام از این دو مورد دلایل زیادی وجود دارد. شایع ترین دلایلی که باعث سوزش ادرار می شوند؛ شامل موارد زیر می شود:

۱: عفونت ها

شایع ترین علت سوزش ادرار در خانم ها، عفونت دستگاه ادراری است. و در مردان، عفونت میزراه و مشکلات پروستات. عفونت دستگاه ادراری یکی از علل اصلی سوزش ادرار است. بهتر است بدانید که عفونت ادراری علاوه بر سوزش ادرار علایم دیگری نیز به همراه دارد، سایر علائم عبارتند از:

- تب
- ادرار( چرکی) یا بوی بد شدید ادرار
- ادرار کف آلود یا خونی
- تکرر ادرار
- درد پهلو

همچنین به این مساله توجه داشته باشید که عفونت در هر قسمت از دستگاه ادراری می تواند رخ می دهد، از جمله :

کلیه ها: میزنای یا حالب (مجراهایی که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند)

مثانه: میزراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند)

عفونت های دستگاه ادراری اغلب به علت باکتری هایی است که از طریق میز راه وارد سیستم ادراری و کلیه ها می شوند.

عوامل خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری

عواملی که شانس ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش می دهند، عبارتند از:

زنان: کوتاه بودن مجرای خروج ادرار در زنان و همچنین نزدیکی آن به واژن و مقعد شرایط مساعدی برای ورود میکروب های بیماری زا به دستگاه ادراری و ایجاد عفونت فراهم کرده است.

دیابت: در افراد دیابتی به دلیل بالا بودن قند سیستم ایمنی به درستی عمل نمی کند، که همین امر موجب افزایش شانس عفونت می شود.

افزایش سن: با افزایش سن سیستم ایمنی ضعیف تر می شود و بدن در معرض پاتوژن ها و عوامل بیماری زای مختلفی قرار می گیرد، به همین علت احتمال عفونت افزایش می یابد.

بزرگی پروستات: بزرگ شدن پروستات باعث می شود که مثانه به طور کامل تخلیه نشود و شانس عفونت افزایش یابد.

سنگ کلیه: هر عاملی که باعث کاهش دفع ادرار شود مانند سنگ ها که انسداد ایجاد می کنند، شانس عفونت را افزایش می دهند.

بارداری: تاثیر هورمون پروژسترون و فشار مکانیکی ایجاد شده توسط رحم (به دلیل فضایی که جنین اشغال می کند) موجب تخلیه ی نا کامل مثانه حین ادرار کردن شود. همچنین تغییرات فیلتراسیون گلومرولی باعث افزایش قند موجود در ادرار و قلیایی شدن ادرار می شود،

در مجموع تمامی این تغییرات باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت ادراری در دوران بارداری می شود.

داشتن کاتتر ادراری در محل: کاتتر یا سوند، جسم خارجی محسوب می شوند که اگر به صورت طولانی مدت استفاده شوند ممکن است باعث عفونت شوند.

عفونت واژن: گاهی اوقات عفونت واژن مانند عفونت قارچی می تواند باعث سوزش ادرار شود. هنگام عفونت واژن، ممکن است تغییراتی در ترشحات واژن و بوی آن مشاهده شود.

عفونت های منتقله از راه جنسی

عفونت های منتقله از راه جنسی نیز می تواند باعث سوزش ادرار شود، که عبارتند از:

تبخال ناحیه ی تناسلی: عفونت ویروسی که علامت آن وجود وزیکولهای ریز و دردناک در محل ابتلا است و انتقال از طریق مقاربت با شرکای جنسی آلوده و متعدد است. و یا همچنین هنگام زایمان از طریق کانال زایمان به نوزاد منتقل می شود.

کلامیدیا: شایع ترین عفونت باکتریایی منتقله از راه تماس جنسی است.

سوزاک: یکی از بیماری های شایع آمیزشی است. علایم سوزاک در مردان شامل سوزش ادرار و خروج ترشحات چرکی از آلت است. اما در زنان معمولاً بی‌علامت است یا علائمی شامل ترشحات واژنی یا دردهای لگنی را نشان می دهد.

بیماری های مقاربتی علاوه بر سوزش ادرار علائم دیگری نیز دارند که شامل موارد زیر است:

- خارش

- سوزش

- تبخال یا زخم های تناسلی ناشی از هرپس (ویروس بیماری زای انسانی عامل ایجاد تب خال)

- و ترشحات غیر طبیعی.

۲: التهاب و تحریک

طیف وسیعی از مشکلات می تواند منجر به التهاب و یا تحریک دستگاه ادراری و تناسلی شوند، که باعث سوزش ادرار می شود. علاوه بر عفونت، دلایل دیگری که ممکن است باعث تحریک یا التهاب شود، عبارتند از:

- وجود سنگ در دستگاه ادراری

- تحریک میزراه ناشی از فعالیت جنسی

- التهاب بینابینی مثانه، بیماری ناشی از التهاب مثانه است.

- تغییرات و خشکی واژن ناشی از یائسگی

- فعالیت هایی مانند اسب سواری یا دوچرخه سواری

- حساسیت و یا تحریک واژن که در اثر استفاده از صابون های معطر یا حمام در وان، کاغذ توالت یا سایر محصولات مانند دوش های زنانگی یا اسپرم کش ها است.

- عوارض جانبی ناشی از داروهای خاص، مکمل ها و درمان

- تومورهای دستگاه ادراری

- تنگی میزراه

تشخیص سوزش ادرار

در ابتدا، پزشک سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند. این کار شامل پرسیدن چند سوال از فرد در ارتباط با سلامت عمومی و دفعات قبلی سوزش ادرار می شود. اطلاعات در ارتباط با تعداد دفعات ادرار، رابطه جنسی و سابقه اجتماعی فرد نیز در این سوالات پرسیده خواهند شد.

گستردگی معاینه جسمانی به وسعت برخی موارد در اطلاعات موجود در سابقه فرد بستگی خواهد داشت. معاینه معمولا شامل یک معاینه شکمی، اغلب یک معاینه قسمت های خارجی دستگاه تناسلی و معاینه مخصوص به زنان خواهد شد.

یک نمونه ادرار از فرد گرفته می شود و  بر روی آن یک آزمایش به روش دیپ استیک (dipstick) در مطب انجام شده و اطلاعات بیشتری در ارتباط با علت سوزش ادرار به دست خواهد آمد.

برای بررسی علت سوزش ادراری مردانه نیاز به معاینه آلت توسط پزشک است.

این قبیل آزمایش ها که به روش dipstick انجام می شوند می توانند بیانگر حضور باکتری و خون (دو مورد شایع در بیماران مبتلا به عفونت مجاری ادرار) در ادرار باشند.

سپس نمونه ادرار به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد تا در زیر میکروسکوپ آزمایش شده و حضور خون یا گلبول های سفید در ادرار تایید شود. یک آزمایش کشت ادرار نیز جهت اطلاع از رشد باکتری انجام می شود. این آزمایش هم می تواند وجود باکتری را تایید کرده و هم قادر به شناسایی نوع دقیق باکتری ایجاد کننده عفونت باشد.

درمان سوزش ادرار

شایع ترین علت سوزش ادرار عفونت مجاری ادرار است. این عفونت ها با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شوند. آنتی بیوتیک ها عفونت ادراری، پروستاتیت باکتریایی و برخی عفونت های مقاربتی را درمان می کنند همچنین  پزشک بسته به الگوی حاضر عفونت مجاری ادرار در جامعه، داروی بهینه را تجویز خواهد کرد.

ادرار دردناک ناشی از عفونت باکتریایی، معمولاً بعد از شروع مصرف دارو، خیلی سریع بهبود می یابد، فراموش نکنید که همیشه داروها را دقیقاً مطابق تجویز پزشک برای رسیدن به بهترین نتیجه مصرف کنید.

در صورتی که کشت ادرار بیانگر وجود باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک های اولیه باشد، پزشک ممکن است پس از دیدن نتایج آزمایش کشت ادرار داروهای تجویز شده را تغییر دهد. در صورتی که علت سوزش ادرار عفونی نباشد، پزشک می تواند آزمایش ها و درمان های بیشتری را درخواست دهد. سپس بر اساس صلاحدید پزشک، قرص برای درمان سوزش ادرار یا روش های دیگر برای درمان تجویز خواهد شد.

پیشگیری از سوزش ادرار

نوشیدن مقدار زیاد مایعات، ادرار کردن قبل از خواب و بعد از رابطه جنسی، عدم نگه داشتن ادرار به مدت طولانی و بهداشت خوب می توانند احتمال ایجاد عفونت مجاری ادرار را کاهش دهند.

باید توجه داشت که این موارد تنها راهنمایی هایی مفید هستند و پیشگیری از ابتلا به سوزش مجرای ادار مردان را تضمین نخواهند کرد. در صورتی که فرد به دیزوری ابتلا داشته باشد باید از اعمال هرگونه مواد محرک بر روی قسمت خارجی ناحیه تناسلی خود اجتناب کند.

- برای کمک به تسکین درد یا سوزش ادرار، تغییراتی وجود دارد که می توانید در سبک زندگی خود ایجاد کنید.

- از کاندوم در طی فعالیت‌های جنسی استفاده کنید تا خود را از بیماری های جنسی ایمن نگاه دارید.

- رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و غذا و نوشیدنی‌ هایی که مثانه را تحریک می‌کنند، را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

برخی غذاها مثانه شما را تحریک می کنند، بعضی از این مواد تحریک کننده شامل:

- الکل
- کافئین
- غذاهای پرادویه
- مرکبات و آب میوه ها
- محصولات گوجه فرنگی
- شیرین کننده های مصنوعی

هستند که باید از مصرف آن ها جلوگیری کرد، همچنین باید از مصرف غذاهای بسیار اسیدی جلوگیری کنید تا مثانه شما بهبود یابد. سعی کنید چند هفته در حالی که معالجه پزشکی دریافت می کنید، با رژیم غذایی سالم همراه باشید.