معماری فولدینگ یکی از سبک های مطرح در دهه ی پایانی قرن بیستم بود. فلسفه ی فولدینگ Folding اولین بار بار توسط فیلسوف و معمار فقید فرانسوی، ژیل دلوز مطرح شد.
معماری فولدینگ
ژیل دلوز همچون دریدا از جمله فلاسفه مکتب پسا ساختارگرایی محسوب می شود. دلوز نیز مانند دریدا اساس اندیشه ی خود را بر زیر سوال بردن بینش مدرن و مکتب ساختارگرایی قرار داد.
فلسفه ی دلوز ، یک فلسفه افلاطون ستیز و دکارت ستیز است. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که فو لدینگ یک طرح ضد دکارتی است. از نظر دلوز ، هستی از زیر بنا های عقل ریاضی استخراج نشده است. وی در کتاب معروف خود ، ضد ادیپ سر مایه داری و اسکیزوفرنی ( ۱۹۷۲ ) خرد مدرن را مورد پرسش قرار می دهد. از نظر دلوز ، خرد هرجایی است.
فلسفه فولدینگ منطق ارسطویی را نیز زیر سوال می برد. از نظر این فلسفه ، هیچ ارجحیتی در جهان وجود ندارد .زیر بنا و روبنا وجود ندارد. معماری فولدینگ به دنبال تعداد است و می خواهد سلسله مراتب را از بین ببرد. این فلسفه در پی از بین بردن دوگانگی هاست. فولد یعنی چین و لایه یعنی لایه های هزار تو، یعنی هر لایه در کنار لایه ی دیگر ، همه چیز در کنار هم است، هیچ اندیشه ی بر دیگری ارجحیت ندارد ، تفسیری بالاتر از دیگری نیست، همه چیز افقی است.
فولدینگ ،عمود گرایی، طبقه بندی و سلسله مراتب را مردود می داند. و به جای آن افقی گرایی را مطرح میکند. از نظر فولدینگ همه چیز همسطح است . دلوز در کتاب خود به نام فولد ،لا یبنیتز و باروک ( ۱۹۸۲)جهان را چنین تبیین می کند :
جهان به عنوان کالبدی از فولد ها و سطوح بی نهایت که از طریق فضا ، زمان فشرده شده ، در هم پیچ و تاب خورده و پیچیده شده است. دلوز هستی و اجزائ آن را همواره در حال شدن می بیند. یکی از موارد کلیدی در مباحث مطرح شده توسط دلوز ، افقی گرایی است.
ویژگی های فلسفه فولدینگ Folding
- هیچ ارجحیتی در جهان وجود ندارد. (در تقابل ها)
- معانی متون متکثراند (از دیدگاه مفسران مختلف)
- سلسله مراتب وجود ندارد.
فولد یعنی چین، لایه، لایه های هزارتو. در این نوع معماری هر لایه در کنار لایه دیگر است، همه چیز در کنار هم است بدون این که لایه ها در هم فرو روند، ماهیت هر لایه به تنهایی حفظ می شود و همه چیز افقی است، از نظر فولدینگ همه چیز هم سطح یکدیگرند. به عبارت دیگر در ایـن نـوع معماری با مرکز مداری مخالفت می شود و مرکزمداری جای خودرابه گسترش درجهت طول (و نه ارتفاع) می دهد.
لغت فولد Fold تاکیدی بر روابط دشواری است که بین معماری و فلسفه وجود دارد.
دلوز به همراه یار همفکر خود ،فیلیکس گاناری ، مقاله ای با نام ریزوم در سال ۱۹۷۶ در پاریس منتشر کرد.این موضوع در کتاب هزار سطح صاف ( ۱۹۸۰ ) به صورت کامل تر توسط این دو مطرح گردید.ریزوم گیا هی است بر خلاف سایر گیا هان ، سا قه ی آن به صورت افقی و در زیر خاک رشد می کند. برگ های آن خارج از خاک است.با قطع بخشی از سا قه آن ، این گیاه از بین نمی رود ، بلکه از همانجا در زیر خاک گسترش می یابد و جوا نه های تازه ایجاد می کند.این دو متفکر با مطرح نمودن بحث ریزوم ، سعی در بنیان فکنی اندیشه غرب کردند و اصول اولیه آن را زیر سوال بردند. از نظر آن ها ، عقلا نیت غرب به صورت سلسله مراتب عمود وار ، درخت گونه و مرکز مدار است.
کارهای سبک فولدینگ، معمولاً متشکل از لایههایی است که بصورت هم ارتفاع در کنار یکدیگر قرار میگیرند و هیچ یک نسبت به دیگری دارای وجه تمایزی نیستند. این سبک را به دلیل استفاده از فرمهای نرم و منحنی با لقب معماری نئوباروک نیز میشناسند.
ویژگی های معماری فولدینگ Folding
- کثرت گرایی
- افقی گرایی
- ریزوم
- ضددوگانگی
- ضدمرکزگرایی
- ضد سلسله مراتب
- ضد خردگرایی
- ضد فراروایت
- انعطاف پذیری
- انتقال فرم
- فرم ضعیف
معماران سبک معماری فولدینگ Folding
- ژیل دلوز
- فیلیکس گاتاری
- پیتر آیزنمن
- فرانک گری
- چارلز جنکز
- زاها حدید
- بهرام شیردل
- جفری کیپنیز
- گرگ لین
- فیلیپ جانسون
دیدگاه