امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276592
۱۳۵۰
۱
۰
نسخه چاپی

سیستوسکوپی: ابزاری قدرتمند برای تشخیص بیماری‌های مجاری ادراری

سیستوسکوپی نوعی اندوسکوپی است که به اورولوژیست (پزشک متخصص مجاری ادراری) اجازه می‌دهد تا مثانهٔ بیمار را از طریق پیشاب‌راه (مجرای خروج ادرار) مشاهده و بررسی کند.

سیستوسکوپی: ابزاری قدرتمند برای تشخیص بیماری‌های مجاری ادراری

سیستوسکوپی

سیستوسکوپی از جمله روش های مورد استفاده توسط متخصص اورولوژی و مجاری ادراری می باشد که توسط آن مثانه و لوله مجاری ادراری فرد مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفته و متخصص توسط آن می تواند به موارد بسیار کاربردی در رابطه با سلامت مثانه، مجاری ادراری و همچنین مشکلات احتمالی پروستات فرد دست پیدا کند.

اسم این فرآیند از ابزار مورد استفاده در آن یعنی سیستوسکوپ گرفته شده است که لوله ای همراه با لنز است که باریک بوده و از طریق مجاری ادراری در راستای مثانه قرار می گیرد.

سیستوسکوپی فرآیندی است که معمولا در یک زمان کوتاه حدود 15 تا 20 دقیقه انجام می گیرد. البته لازم به ذکر است که استفاده از بیهوشی توسط متخصص برای این فرآیند ممکن است زمان عمل سیستوسکوپی را تا حدود نیم ساعت افزایش دهد.

انواع سیستوسکوپی

دو نوع سیستوسکوپی وجود دارد:

سیستوسکوپی انعطاف پذیر

در سیستوسکوپی انعطاف پذیر از سیستوسکوپ نازک (حدود عرض یک مداد) و خمیده استفاده می شود، و در حین انجام آن نیازی به بیهوشی ندارد.

سیستوسکوپی سفت و سخت

در سیستوسکوپی سفت و سخت از سیستوسکوپ کمی پهن تر که خمیده نمی شود، استفاده می گردد، و تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام می شود. اگر هدف از انجام سیستوسکوپی معاینه و بررسی مثانه باشد، ممکن است سیستوسکوپی انعطاف پذیر انجام شود اما اگر هدف درمان و بررسی مشکلات مثانه باشد سیستوسکوپی سفت و سخت انجام می شود.

کاربرد سیستوسکوپی

سیستوسکوپی مثانه برای موارد مختلفی انجام می‌شود، از جمله:

• مشکلات کنترل مثانه مثل احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا بی‌اختیاری (ناتوانی در کنترل جریان ادرار)

• سنگ مثانه

• خون در ادرار

• عفونت‌های مکرر مجرای ادراری

• ادرار دردناک

1. سیستوسکوپی تشخیصی

سیستوسکوپی برای تشخیص بیماری‌های مختلف هم تجویز می‌شود، از جمله:

• سرطان مثانه یا سرطان مجرای ادراری

• سنگ مثانه

• مشکل کنترل مثانه

• پروستات بزرگ‌شده

• تنگی مجرای ادرار و فیستول مجراری ادراری

• عفونت مجرای ادراری

2. سیستوسکوپی درمانی

گاهی سیستوسکوپی برای درمان استفاده می‌شود، از جمله:

• گرفتن نمونه ادرار از مجرای ادراری

• تزریق رنگ برای عکس‌برداری پرتوی ایکس

• تزریق دارو برای توقف نشت ادرار

• خارج‌کردن استنت مجرای ادراری

• خارج‌کردن سنگ مثانه، بافت غیرطبیعی، پلیپ یا تومور

• برداشتن تکه کوچکی از بافت مثانه یا مجرای ادراری

• درمان تنگی یا فیستول مجرای ادراری

سیستوسکوپی: ابزاری قدرتمند برای تشخیص بیماری‌های مجاری ادراری

مراحل انجام سیستوسکوپی

گاهی اوقات سیستوسکوپی در اتاق معاینه و با استفاده از بی حس کننده های موضعی به انجام می رسد که یک عمل سرپایی محسوب می‌شود اما در حالت دیگر کلینیک ها این عمل را به انجام رسانیده و قبل از شروع پروسه نیز به بیماران آرام بخش تزریق می کنند. البته این عمل نیز سرپایی محسوب می شود. گاهی اوقات نیز افراد با بیهوشی عمومی در شرایط آماده به عمل قرار میگیرند. طی یک سیستوسکوپی سرپایی و ساده چند پروسه مختصر به انجام می رسد که حدود ۱۵ دقیقه این عملیات را به طول می انجامد، البته انجام این عمل به واسطه بیهوشی ممکن است تا ۳۰ دقیقه نیز طول بکشد.

تخلیه نمودن مثانه

اول از همه از شما درخواست تخلیه مثانه می شود و پس از آن باید بر روی میز مخصوصی به پشت دراز بکشید. در نتیجه به حالتی قرار میگیرید که پاهایتان به کمک طناب هایی رو به بالا قرار می گیرند طوری که زانو هایتان خم شوند.

انجام بیهوشی یا بی حسی موضعی

شاید نیاز به مسکن و بیهوشی باشد، شاید هم با یک بی هوشی عمومی بتوان کار را به انجام رسانید. اگر قرار به مسکن و بیهوشی باشد یک آرام بخش به شما داده می شود و سپس احساس خواب آلودگی و آرامش می کنید. در این شرایط، حین عمل سیستوسکوپی هوشیار خواهید بود اما اذیت نشده و دردی احساس نخواهید کرد. اما در شرایطی که از بیهوشی عمومی استفاده شود، به طور کامل هوشیاری شما از بین رفته و حین انجام سیستوسکوپی متوجه چیزی نخواهید شد.

ورود سیستوسکوپ به بدن

سیستوسکوپ لوله ای است که توسط پزشک معالج وارد بدن شما می شود. حین انجام این کار از ژل بی حس کننده استفاده شده و بدین ترتیب، درد کاهش پیدا می‌کند. از باریک ترین سیستوسکوپ ها برای وارد شدن به مجاری ادرار از طریق نوک آلت تناسلی استفاده می‌شود اما برای وارد کردن تجهیزات و ابزار های جراحی به داخل مثانه معمولاً سیستوسکوپ های بزرگتری مورد استفاده قرار می گیرند که قابلیت نمونه برداری از بافت های درونی بدن را نیز دارند.

معاینه به وسیله سیستوسکوپ

در این مرحله پزشک، مثانه و مجرای ادراری را معاینه می نماید. لنز موجود در سر ابتدایی سیستوسکوپ، بخش درونی مجاری و مثانه را بزرگ نموده و تصاویر لازم را بر روی صفحه نمایش نشان می دهد.

استریل کردن مثانه با محلول مخصوص

پس از معاینه، مثانه با محلول استریل مخصوصی پر می شود و در این شرایط پزشک می تواند به جزئیات داخلی این اندام نگاه دقیق تری بیندازد‌. به همین دلیل است که پس از انجام سیستوسکوپی معمولاً افراد احساس پر بودن مثانه داشته و اقدام به تخلیه آن می نمایند.

نمونه برداری کردن از بافت مثانه

در صورت نیاز، پزشک می تواند نمونه برداری از بافت داخلی مثانه را به انجام رسانیده و آزمایش‌های لازم را نیز در همین حین بگیرد.

مراقبت های قبل از عمل سيستوسكوپی

در صورت نیاز به سیستوسکوپی بهتر است بیمار از ۶ تا ۸ ساعت قبل از آن ناشتا بوده و در صورت مصرف داروهای رقیق کننده خون (اسپرین، وارفارین و یا پلاویکس) طبق صلاحدید پزشک معالج از ٣ روز قبل از انجام سیستوسکوپی آنها را قطع کند.

معمولا تک دوز آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت ادراری نیز قبل از انجام سیستوسکوپی تزریق می شود. حین سیستوکوپی بیمار با با پوشیدن لباس مخصوص و به صورت طاق باز روی تخت قرار می گیرد (مشابه وضعیت معاینه زنان).

مراقبت های بعد از عمل سیستوسکوپی

بعد از سیستوسکوپی، سوزش ادرار، خون در ادرار و درد خفیف، طبیعی است و با مصرف مایعات از بین خواهد رفت. بهتر است تا مدتی که سوزش ادرار ادامه دارد، فرد از مصرف غذاهای محرک مثانه خودداری کند.

استفاده از لگن آب گرم، گذاشتن حوله مرطوب گرم در روی مجرا و قسمت خارجی دستگاه تناسلی و گرفتن و نیز دوش آب گرم نیز در کاهش درد و عوارض بعدی سیستوسکوپی موثر است.

هم چنین به علت دستکاری سیستم ادراری و شلی عضلات ناشی از تزریق داروهای بی حسی ممکن است فرد دچار اختلال در دفع ادرار شده و یا حتی دچار احتباس ادراری شود.

معمولاً انجام این پروسه بدون نیاز به بیهوشی عمومی و با بی حسی موضعی بوده و بعد از پایان سیستوسکوپی که اصولا ١٠-٥  دقیقه طول می کشد بیمار از تخت بلند شده و لباس معمولی خود را پوشیده و پس از ٢-١ ساعت تحت نظر بودن مرخص است.

توصیه می شود یک نفر همراه داشته باشید. انجام سیستوسکوپی عادی معمولا عارضه خاصی نداشته و فرد می تواند زندگی عادی خود را (پس از طی کردن مدت زمان تاثیر گذاری داروهای بیهوشی و برگشت کامل هوشیاری) ادامه دهد.

در موارد نادر انجام سيستوسكوپی سبب عفونت مجاری ادراری و یا حتی عفونت بیضه ها نیز می شود. در صورت تب و لرز و یا ادامه مشکلات فوق و یا عدم رفع خونریزی و سوزش ادرار، پس از ۲ تا ۳ روز با پزشک خود تماس بگیرید.

خطرات سیستوسکوپی

عوارض و مشکلات سیستوسکوپی می توانند شامل موارد زیر باشند:

عفونت

به شکلی بسیار نادر، سیستوسکوپی می تواند جرم هایی را وارد مجرای ادرار شما کرده که منجر به عفونت می شوند. برای جلوگیری از بروز عفونت، پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند تا قبل و بعد از سیستوسکوپی مصرف کنید.

فاکتور های ریسکی برای ایجاد عفونت مجاری ادراری پس از سیستوسکوپی می تواند شامل سن بالا، سیگار کشیدن و آناتومی غیر نرمال مجرای ادراری شما باشد.

خون ریزی

سیستوسکوپی ممکن است منجر به وجود کمی خون در ادرار شما شود. خون ریزی شدید به ندرت در این حالت اتفاق می افتد.

درد

شما ممکن است در ناحیه شکم درد احساس کنید و یک حس سوزش در حین ادرار داشته باشید. این علائم عموما متعادل هستند و کم کم پس از پروسه درمانی ضعیف می شوند.

سیستوسکوپی: ابزاری قدرتمند برای تشخیص بیماری‌های مجاری ادراری

عوارض جانبی سیستوسکوپی

اگر هر کدام از موارد زیر را پس از انجام سیستوسکوپی تجربه کردید، خیلی سریع با پزشک خود تماس بگیرید و یا به نزدیک ترین مرکز اورژانس خود مراجعه کنید:

• ناتوانی در ادرار کردن پس از سیستوسکوپی

• خون قرمز روشن و یا لخته های خون سنگین در داخل ادرار شما

• درد شکم و حالت تهوع

• تب و لرز

• تب بیشتر از 38.5 درجه سانتی گراد

• درد و حس سوزش در حین ادرار کردن که تا بیش از 2 روز طول می کشد.

تسکین درد سیستوسکوپی

شما می توانید برخی از این موارد ناراحت کننده را تا حدی تسکین دهید:

• یک پارچه تمیز، مرطوب و گرم را بر روی ناحیه بیرونی مجرای ادرار نگه دارید تا درد را کم کند. این کار را تا جایی که نیاز بود تکرار کنید.

• یک دوش آب گرم بگیرید. با این حال ممکن است پزشک معالج به شما اجازه رفتن به حمام را ندهد. در این مورد حتما با وی مشورت کنید.

• آب بنوشید. تخلیه کردن مثانه می تواند درد و ناراحتی آن را کم کند. سعی کنید در دو ساعت پس از عمل؛ هر ساعت 500 میلی لیتر آب بنوشید.

• در صورت داشتن نگرانی و مشکلات خاص پس از پروسه سیستوسکوپی حتما با پزشک خود در تماس باشید.

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید