لنز چشم و صدمات آن
لنزها طور کلی، عدسی بسیار نازکی هستند که بر روی قرنیه چشم قرار داده می شوند و به دلیل تبادل اکسیژن مستقیم قرنیه چشم ضروری است که لنزهای طبی مناسب توانایی عبور اکسیژن از خود را داشته باشند.
لنز ها اولین بار در سال ۱۹۴۹ توسط یک دکتر آلمانی به نام دکتر اویگن فیک تولید شد و در کمتر از ۱۰ سال محبوبیت و کاربردی جهانی پیدا کرد.
لنزها به راحتی بر روی چشم قرار می گیرند و شما قادر به انجام کارهای بسیاری می شوید که تا کنون با عینک نمی توانستید به راحتی انجام دهید. در کنار تمام مزایایی که لنز تماسی طبی دارد، باید از عوارض و خطرات آن نیز آگاه باشید.
عوارض چشمی که در نتیجه استفاده از لنز به وجود می آیند می تواند مستقیم باشد مثلا اینکه کاملا واضح متوجه شویم که چشمانمان دچار تغییرات یا مشکلاتی شده، همچنین اینکه می تواند عوارضی غیر مستقیم داشته باشد مثلا دچار سردرد شویم که منشا آن استفاده طولانی مدت از لنز چشم باشد.
18 مورد از مضرات استفاده از لنز
1. مسدود شدن مسیر تامین اکسیژن چشم
از آنجایی که لنز طبی یا رنگی مستقیماً روی چشم قرار گرفته و تمام سطح قرنیه را می‌پوشانند، میزان اکسیژنی که به چشم شما می‌رسد، با پوشیدن لنزهای تماسی کاهش خواهد یافت. رسیدن اکسیژن کافی به چشم برای سلامت چشم و بینایی مناسب بسیار حیاتی است. از آنجایی که لنزهای هیدروژل سیلیکونی و لنزهای نرم اکسیژن بیشتری به چشم منتقل می‌کنند، در مقایسه با لنزهای معمولی گزینه‌های بهتری هستند. استفاده از این لنزها در درازمدت نیز برای چشم شما بهتر خواهد بود. از پوشیدن لنزهای تماسی برای ساعات و روزهای طولانی متوالی خودداری کنید.
2. خشکی چشم ها
لنز تماسی مقدار اشک در قرنیه را کاهش می دهد و برای نرم نگه داشتن خود ،بیشتر اشک ما را جذب می کند. این کمبود اشک باعث ایجاد سندروم خشکی چشم می شود، که منجر به احساس سوزش، تحریک پذیری و قرمزی چشم ها می شود. اگر چشم ها بیش از حد خشک شوند، قرنیه زخم می شود که می تواند بسیار دردناک باشد.
3. تروما
تروما در واقع به معنی آسیب وارده به بدن است. لنزهای چشمی میتوانند در صورت ناسازگاری به هر علت و منشایی از عفونت گرفته تا ایراد داشتن در سایز باعث ایجاد تروما در چشم شوند.
4. عدم رسیدن رطوبت لازم به قرنیه و ملتحمه
همانطور که می دانید چشم ما مدام توسط رطوبت و مایعی که در ساختار چشم وجود دارد مرطوب می شود. به این علت که چشم دارای سطح اصطکاک وسیعی با هوای بیرون و پلک ها دارد که در صورت نبود این رطوبت دچار خشکی چشم می شدیم و هرگز نمی توانستیم دیدی به اندازه ی چشم مرطوب داشته باشیم زیرا اصطکاک به ما این اجازه را نمی داد. حال اگر از لنزهای طبی چشمی به مقدار زیاد استفاده کنیم به این علت که مانند جسم خارجی عمل می کنند که جلوی قرنیه را گرفته و منبعی برای رطوبتشان به اندازه ی خود چشم وجود ندارد و از طرفی اصطکاکشان با هوا و پلک ما بیشتر می شود باعث ایجاد خشکی چشم می شوند. به این دلیل که اجازه نمی دهند رطوبت لازم به قرنیه و ملتحمه برسد.
5. التهاب همراه با برخی داروها مانند داروهای ضدبارداری
استفاده همزمان از قرص‌های ضدبارداری و لنزهای تماسی به خشکی مزمن و التهاب چشم منتهی خواهد شد. در این صورت تغییراتی در بافت اشک که به طور کلی از سه لایه اصلی برای حفاظت، مرطوب کرده و تغذیه سطح چشم تشکیل شده را متوجه خواهید شد. ترکیب قرص‌های ضدبارداری و لنزهای تماسی باعث از بین رفتن توازن در لایه تولید اشک شده که تولید بیش از حد اشک را در پی دارد.
سوزش چشم و احساس یک جسم خارجی جامد و شبیه ریگ در داخل آن از همین موضوع ناشی می‌شود. کاهش جریان اکسیژن به چشم نیز این شرایط را بدتر خواهد کرد. بدین ترتیب اگر از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنید بهتر است که همزمان از استفاده از لنزهای تماسی خودداری کنید.
6. تحریک پاسخ های آلرژیک
آلرژی یا همان حساسیت در هر فردی به دلایل بسیار متنوعی می تواند بوجود آید. بدن ما در حالت عادی دارای یک سیستم ایمنی بسیار قوی است که با هرگونه عوامل خارجی می تواند مبارزه کند. به عنوان مثال اگر یک دانه ی گرده وارد بینی ما شود، بدن ما آن را به عنوان یک عامل خارجی حمله کننده در نظر گرفته و به آن واکنش نشان می دهد. استفاده از لنز هم به همین صورت است. ما لنز را در تماس مستقیم به بافت بسیار حساس و زنده قرار می دهیم و ممکن است بدن ما در برابر این عامل که آنرا عامل خارجی حمله کننده تلقی کرده واکنش نشان دهد.
البته ممکن است در بعضی از افراد این اتفاق نیافتد و سیستم ایمنی بدنشان به این صورت حساسیت نشان ندهد. اما در افرادی که دچار حساسیت به لنز می شوند علایم شایعی همچون قرمزی چشم، خارش، التهاب و گاها عفونت می بینیم. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید.
7. تحریک پاسخ های عفونی
عوامل عفونت زا میکروارگانیسم ها هستند. این میکروارگانیسم ها شامل باکتری، ویروس و قارچ می شوند. چشم ما یک محیط کاملا استریل است. این فضای استریل را اشک چشم و آنزیم هایی که در آن وجود دارد فراهم می کند. همانطور که می دانید محیط استریل با ورود ذره ای جسم خارجی و میکروب می تواند آلوده شود و دیگر محیط استریل تلقی نشود.
با اینکه برای نگهداری لنز طبی خیلی از جوانب رعایت می شود از جمله نگهداری در مایع لنز و استفاده از لنز با دستان کاملا تمیز اما بازهم در این پروسه درصد خطا وجود دارد و احتمال آن بسیار زیاد است که میکروارگانیسم ها وارد چشم ما شوند و آسیب های بعدی را به بار آورند. حضور باکتری یا قارچ در چشم و عدم رسیدگی و متوجه شدن حضورشان در چشم باعث پیشرفت در عرض چند ساعت تا چند روز شده و عفونت هایی را به دنبال دارد که هر کدام با علائم خاص خود بروز می کند.
8. تغییر ماهیت در عکس العمل قرنیه
استفاده از لنزهای تماسی ممکن است باعث کاهش بازتاب در چشم شود.
واکنش قرنیه یک مکانیزم محافظت از چشم است که در آن مغز برای حفاظت از چشمان ما در هر زمانی که کم ترین فشار وارد قرنیه می شود، با پلک زدن از چشم هایمان محافظت می کند. مثلا یک شی در حال پرواز به سوی چشم ها و یا آسیب رساندن توسط فرد دیگر.
زمانی که از لنزهای تماسی استفاده می کنید، به بدن خود یاد می دهید که واکنش قرنیه طبیعی را نادیده بگیرید. در این شرایط واکنش قرنیه به مرور ضعیف می شود، در نتیجه شما نمی توانید چشم های خود را به اندازه کافی سریع ببندید و پلک بزنید که می تواند منجر به آسیب چشم شود. بنابراین استفاده از لنزها را به حداقل برسانید. وقتی در خانه هستید از عینک استفاده کنید.
9. تغییر اپیتلیوم چشم
لنزهای تماسی فیزیولوژی و مورفولوژی اپیتلیوم را تغییر داده و می توانند بر یکپارچگی قرنیه تأثیر بگذارند. علائم این عارضه شامل موارد زیر است: سوراخ کراتوپاتی اپیتلیال، ساییدگی اپیتلیال، دلن، میکروسیست، واکوئل، توپ های مخاطی.
وجود نقایص اپیتلیال باید از نزدیک مورد بررسی قرار گیرد، و ممکن است نیاز به قطع موقتی استفده از لنزهای چشمی و همچنین درمان با آنتی بیوتیک های احتمالی، اصلاح لنزهای چشمی و آموزش بیمار باشد.
10. ورم قرنیه
این عارضه ممکن است در اثر شرایط حاد یا مزمن قرنیه، هیپوکسیک قرنیه، نامناسب بودن مایع لنز و نیز خود لنزهای تماسی که به اندازه کافی مناسب نیستند ناشی شود. برای درمان این وضعیت باید یک عدسی با نفوذپذیری اکسیژن بالاتر را انتخاب کنید، زمان استفاده از لنزهای داخل چشمی را کاهش داده و از باکیفیت بودن لنز چشمی اطمینان حاصل کنید.
11. خراشیدگی و ساییدگی قرنیه
این احتمال نیز وجود دارد که لنزهای تماسی باعث خراشیدگی قرنیه شوند، در صورتی که مناسب چشم نبوده، یا در جای مناسب قرار نگرفته و یا چشم‌های شما بیش از حد خشک باشند. سعی کنید هیچگاه با لنز نخوابید تا خطر ساییدگی و خراشیدگی قرنیه را کاهش دهید. لنزهای تماسی باعث می‌شوند که ذراتی مانند آلودگی‌ها، ذرات شن و هر ذره جامد خارجی بین لنز و قرنیه گرفتار شوند.
این خراشیدگی‌ها باعث باز شدن راه برای باکتریها و ویروس‌ها و ایجاد عفونت در چشم شوند که می‌تواند عواقب خطرناکی مانند کوری را در پی داشته باشد. حتی هنگام وارد کردن یا خارج کردن لنزها از چشم نیز با کمی بی‌احتیاطی به قرنیه آسیب زده و آن را دچار خراشیدگی نمایید. به همین دلیل بهتر است که از قرارگیری مناسب و با احتیاط کامل لنزها در درون چشم اطمینان حاصل کرده و تا جایی که امکان دارد با لنز نخوابید.
12. قرمزی یا ورم ملتحمه چشم
از دیگر عوارض لنز ورم ملتحمه است. خطر ورم ملتحمه یا گل مژه چشم بسیار بالا خواهد بود اگر برای مدت طولانی به شکل متوالی لنزهای نامناسبی در چشم داشته باشید، به خصوص در طول شب. این التهابات محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند ویروس‌ها و باکتریها ایجاد خواهند کرد. علاوه بر این، از آنجا که با پوشیدن لنزهای تماسی اکسیژن کمتری به چشم می‌رسد، در این صورت بدن در مقابله با عفونتی که توسط باکتری و ویروس ایجاد شده، آنطور که باید عمل نمی‌کند.
پاپیلا ملتحمه (Giant papillary conjunctivitis) معمول‌ترین نوع التهابی است که افراد استفاده کننده از لنزهای تماسی به دلیل پوشیدن متوالی و مکرر لنزهای تماسی با آن دست به گریبان می‌شوند. بدین ترتیب بار دیگر توصیه می‌کنیم که قبل از خوابیدن لنزهای تماسی را از چشم خارج کنید.
13. افتادگی پلک
پتوزیس یا افتادگی پلک (Ptosis) حالتی است که در آن پلک‌ها شروع به افتادگی کرده و فرد دیگر توانایی بازی کردن کامل چشم‌هایشان را ندارند. اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، ممکن است لنز وارد بافت پلک شده و باعث زخم شدن و انقباض شده که افتادگی بیشتر پلک را در پی خواهد داشت. این موضوع به طور ویژه برای کسانی که از لنزهای تماسی خشک استفاده می‌کنند اتفاق می‌افتد زیرا پلک‌ها به طور مرتب در حین برداشتن لنزها کشیده می‌شوند. در این صورت رفتن به سمت لنزهای تماسی نرم گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.
14. زخم قرنیه
این بیماری زمانی اتفاق می افتد که زخم باز حاوی قارچ, باکتری, عفونت انگلی و یا ویروس در قرنیه چشم ایجاد شود. زخم قرنیه در صورت عدم درمان به موقع باعث کوری دائمی می شود. اگر زخم قرنیه منجر به نابینایی شود, پیوند قرنیه تنها راه بازگرداندن بینایی است.
15. نئووسکولاریزاسیون
نئووسکولاریزاسیون یا همان نوآوری عروق در مناطقی که قبلا فاقد رگ بوده اند در پاسخ به همان عوامل تحریک کننده که باعث ایجاد عروق در لنزهای غیر تماسی، هیپوکسی قرنیه و التهاب می شوند، ایجاد می شود. درمان این عارضه شامل از بین بردن محرکهای تحریک کننده است و بسته به شدت آن، استفاده از داروی موضعی ضد التهابی غیر استروئیدی یا کورتیکواستروئیدها به منظور کمک به رگرسیون رگ ها کمک می کند.
16. بر هم زدن محیط استریل
استریل بودن چشم یک واکنش ایمونولوژیک را نشان می دهند و بزرگترین معضل تشخیصی برای ابتلا به کراتیت اولیه هستند. این عارضه ممکن است ناشی از استفاده از لنزهای چشمی باشد یا از اندوتوکسینهای ایجاد شده توسط باکتریها یا از ترکیبی از هر دو. درمان این عارضه معمولاً شامل استفاده از قطره های چشمی موضعی استروئیدی همراه با استفاده از آنتی بیوتیک به منظور پیشگیری است. برای جلوگیری از درمان نامناسب یک کراتیت میکروبی زودرس و نظارت بر بهبود آن، باید مراقبت های دقیقی از نظر پیگیری انجام شود.
17. کراتیت میکروبی
این یکی از جدی ترین عوارض لنز بالقوه ناشی از استفاده از لنزهای تماسی است. شیوع آن کم است اما سایش لنزهای تماسی عامل اصلی خطر برای ایجاد کراتیت میکروبی است و خطر آن بر اساس نوع لنز و مدت زمان سایش متفاوت است..
18. اتیولوژی
سودوموناس آئروژینوزا رایج ترین پاتوژن است، همچنین استافیلوکوک، استرپتوکوک و سراتیا میکروارگانیسم های متداولی هستند که در بیماران که دچار عوارض چشمی ناشی از استفاده از لنز شده اند یافت می شود. یکی دیگر از عوامل بیماری زا که ارتباط نزدیکی با استفاده از لنزهای تماسی دارد آکانتاموئبا است. 88٪ از بیماران مبتلا به کراتیت دارای سابقه استفاده از لنزهای تماسی بودند. این ممکن است از طریق فرهنگ هر منطقه، بیوپسی اسمیر و میکروسکوپ کانفوکال تشخیص داده شود.
جلوگیری از عوارض لنز چشم
هیچ وقت بیش از حد از لنزهای تماسی استفاده نکرده و طبق تجویز پزشک آن‌ها را تعویض کنید یا دور بیندازید.
به یاد داشته باشید که جمع شدن زباله در اطراف لنزها در طول زمان افزایش خواهد یافت. هر چه مدت بیشتری لنز بدون تعویض شدن در چشمانتان باقی بمانند، شکل‌گیری توده ترکیبات آلوده در اطراف لنز بیشتر شده که به کاهش میزان اکسیژن در دسترس قرنیه و در نهایت آسیب به چشم و بینایی منتهی خواهد شد. هیچ وقت آزمایشات چشم و لنزهای تماسی مرتب خود را نادیده نگیرید.
چک کردن مرتب لنزهای تماسی به چشم پزشک شما کمک خواهد کرد عوارض لنز را در زودترین زمان ممکن شناسایی نموده و از بدتر شدن آن‌ها با درمان به موقع جلوگیری کند. اگر لنزهای تماسی کنونی‌تان برایتان ناخوشایند است، سعی کنید آن‌ها را تعویض کرده یا یک نسخه جدید دریافت کنید. این کار باعث کاهش التهاب و ناراحتی ناشی از پوشیدن لنزها شود. همچنین می‌توانید لیزیک را به عنوان یک درمان دائمی جایگزین برای ناراحتی پوشیدن لنزهای تماسی طبی در نظر بگیرید.
دیدگاه