قارچ کچلی
قارچ کچلی (ring worm یا tinea) نوعی عفونت قارچی مسری پوست است که بر خلاف نامش (ring worm به معنی کرم گرد) در اثر کرم ایجاد نمی شود.
قارچ کچلی به سادگی انتشار می یابد. این بیماری همچنین در میان حیوانات اهلی، به ویژه گاو و گربه شایع است و انسان ممکن است در اثر تماس با سگ، گربه و گاو به آن آلوده شود.
قارچ کچلی انواع مختلفی دارد و بر حسب نوع، باعث ابتلای بازو، ساق، تنه، پوست سر، نشیمن، پوست صورت، موی صورت، پاها، ناخن دست و پا، دست و کف دست می شود.
کچلی قارچی سر یک عفونت رایج پوست سر است(قارچ پوستی) که توسط نوعی قارچ مشابه با قارچ کپک ایجاد می‌شود که درماتوفیت نام دارد.
بدن ما به طور عادی می‌تواند میزبان بسیاری از میکرو ارگانیزم‌های مختلف از جمله باکتری‌ها، قارچ‌های کپک مانند (درماتوفیت‌ها) و قارچ‌های مخمر مانند (مانند قارچ کاندیدا) باشد. برخی از این میکروارگانیزم‌ها برای بدن مفید هستند، اما برخی دیگر ممکن است با سرعت بسیار زیادی تکثیر شوند و منجر به بروز علائمی‌در بدن ما شوند. کچلی قارچی سر یک اختلال پوستی است که به طور تقریبا انحصاری در کودکان ایجاد می‌شود. عامل این بیماری ممکن است در بدن شخص باقی بماند. این بیماری مسری است. بروز این بیماری بعد از سن بلوغ زیاد شایع نیست.
علائم قارچ کچلی سر
کچلی قارچی سر بین سنین ۳ تا ۷ سال بیشترین شیوع را دارد. این بیماری تا حدودی در پسران بیشتر از دختران شایع است. سرایت قارچ تریکوفایتون تونسورانس (T. tonsurans) می‌تواند موجب کچلی قارچی در بزرگسالان شود.
• خارش سر (ممکن است خفیف باشد یا در مواردی نیز شخص خارش نداشته باشد)
• تشکیل ضایعاتی روی پوست سر
• برآمده شدن و پوسته‌پوسته شدن پوست سر
• قرمز یا خاکستری شدن پوست سر
• ایجاد لکه‌هایی از طاسی در سر (در این نواحی موها به شدت آسیب دیده و شکسته هستند یا کلا این ناحیه خالی از مو شده است)
• احتمالا برخی خال‌های سیاه‌رنگ روی پوست سر
• در موارد خاصی ممکن است پوست ملتهب شود و یا ضایعات پوستی خام یا عفونی روی سر شکل بگیرد.
کچلی قارچی ممکن است به شکل‌های مختلفی ایجاد شود:
• پوسته‌پوسته‌های خشک روی سر: این حالت شبیه به شوره‌ی سر است و همراه با ریزش موهایی است که حالت موخوره دارند.
• نقاط سیاه روی پوست سر: بافت مو از هم می‌پاشد و روی پوست سر که حالت پوسته پوسته دارد می‌ریزد و موجب تشکیل نفاط سیاه روی پوست سر می‌شود.
• وجود نواحی در سر که موهای آن کاملا ریزش داشته است.
• کریون: تشکیل ضایعات پوستی بسیار ملتهب روی سر که شبیه به آبسه (چرک) می‌باشد.
فاووس: پوسته‌های زرد رنگ روی سر و موهایی کرک شده و درهم گره خورده
در مواردی بیمار هیچ علائم خاصی ندارد و تنها دچار پوسته‌پوسته شدن خفیف پوست سر است.
کچلی قارچی می‌تواند باعث متورم شدن غدد لنفاوی در پشت گردن شود.
در صورتی که کچلی قارچی به شکل کریون و فاووس باشد و برای درمان آن اقدام نشود، می‌تواند موجب تشکیل جای زخم روی پوست شود و در این نواحی (جای زخم‌ها) مو رویش نخواهد کرد و در نتیجه برخی از نواحی سر دچار طاسی دائمی می‌شود. کچلی قارچی (خصوصا بلافاصله بعد از شروع درمان با داروی ضدقارچ) می‌تواند موجب بروز واکنش پوستی حاد شود.
تشخیص کچلی قارچی سر
پزشک در صورتی به ابتلای بیماری به کچلی قارچی مشکوک می‌شود که نشانه‌هایی از پوسته‌پوسته شدن سر و ریزش مو به صورت ناحیه‌ای، در سر مشاهده کند.
استفاده از لامپ وود می‌تواند به تشخیص کچلی قارچی کمک کند، اما نمی‌تواند به طور قطع ابتلا به کچلی قارچی را نشان دهد، چرا که در مواردی ارگانیزم مورد نظر در برابر نور ماوراءبنفش به رنگ سبز دیده نمی‌شود و از طرفی در مواردی، رنگ سبز بر اثر عوامل دیگری (غیر از قارچ) دیده می‌شود. برای تشخیص قطعی کچلی قارچی لازم است یکی از موها از ریشه کنده شود و به آزمایشگاه فرستاده شود تا در زیر میکروسکوپ ارزیابی شود. گاهی اوقات نیز ، تشخیص کچلی قارچی، بر اساس ویژگی‌های هیستوپاتولوژی که در نمونه‌های پوسته‌های سر دیده می‌شود، انجام می‌شود.
درمان افراد حامل قارچ
در صورتی که کودکی در یک خانواده به کچلی قارچی که ناشی از قارچ انسان دوست است، مبتلا باشد، لازم است تمامی اعضای خانواده برای ارزیابی علائم و نشانه‌های عفونت قارچی، معاینه شوند. برای این منظور از پوسته‌های سر تمامی افراد نمونه‌برداری می‌شود و این نمونه‌ها با آزمایشات قارچ شناسی بررسی می‌شوند. در برخی موارد، بهترین کار این است که حتی اگر تشخیص ابتلا به عفونت قارچی در تمام اعضای خانواده قطعی نیست، با این حال تمامی افراد تحت درمان قرار بگیرند.
توصیه می‌شود که در صورتی که کودکی به کچلی قارچی مبتلا شده است، این موضوع به والدین همکلاسی‌ها یا همبازی‌های او اطلاع داده شود تا در صورت لزوم این کودکان نیز برای ارزیابی ابتلا به عفونت قارچی، مورد معاینه قرار بگیرند. در برخی از کشور‌ها، در صورتی که کودکی به کچلی سر مبتلا شود، اجازه‌ی رفتن به مدرسه را ندارد و در سایر کشور‌ها، کودک مبتلا به کچلی قارچی در صورتی می‌تواند به مدرسه برود که در حال درمان خود باشد.
افرادی که حامل قارچ هستند، ممکن است هیچ علائمی از خود بروز ندهند.
درمان قارچ سر از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که از این طریق می‌توان از گسترش قارچ و سرایت آن به افراد دیگر جلوگیری کرد.
استفاده از شامپوهای ضدقارچ، دو بار در هفته و به مدت چهار هفته، می‌تواند برای از بین بردن عفونت قارچی کافی باشد. اما در صورتی که بعد از این درمان، همچنان نتایج کشت قارچ مثبت باشد، ممکن است درمان با داروی خوراکی تجویز شود. برخی از شامپوهای مناسب عبارتند از:
• سلنیوم سولفید ۲٫۵ درصد
• پیریتیون روی ۱ درصد تا ۲ درصد
• پوویدون آیوداین (بتادین)
• کتوکونازول ۲ درصد
درمان کچلی قارچی نیاز به مصرف داروی خوراکی ضد قارچ دارد. گریزئوفولوین (Griseofulvin) احتمالا موثرترین دارو برای درمان میکروسپوروم کانیس است. عفونت‌های قارچی که بر اثر تریکوفایتون‌ها ایجاد شده باشد را احتمالا می‌توان به نحو موفقیت آمیزی با مصرف یکی از داروهای خوراکی تربینافین (terbinafine)، ایتراکونازول (itraconazole) یا فلوکونازول (fluconazole)، به مدت ۴ تا ۶ هفته درمان کرد. البته این داروها همیشه هم در درمان عفونت قارچی موفق نیستند و در مواردی لازم است از داروهای دیگری استفاده شود. در مواردی ممکن است برخی داروهای مکمل به صورت ادواری (مثلا هفته‌ای یکبار) برای بیمار تجویز شود.
دیدگاه