شاخص UV پیش بینی روزانه شدت مورد انتظار تابش اشعه فرابنفش (Ultraviolet) از خورشید را ارائه می دهد. مقداری قرار گرفتن در معرض نور خورشید لذت بخش است، با این حال، مواجهه بیش از حد با نور خورشید می تواند خطرناک باشد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید می تواند باعث آسیب های فوری مانند آفتاب سوختگی و مشکلات طولانی مدت مانند سرطان پوست و آب مروارید شود.
شاخص UV معیاری برای اندازه گیری سطح تابش اشعه ماوراء بنفش است. مقادیر این شاخص از صفر به بالا متغیر است. هر چه عدد شاخص UV بالاتر باشد، احتمال آسیب به پوست و چشم بیشتر شده و زمان کمتری برای آسیب رساندن به آنها طول می کشد.
لازم به یادآوری است که افراد با هر نوع پوستی باید از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید پرهیز کرده یا در صورت لزوم از راهکار های مراقبتی و محافظتی استفاده نمایند.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش، خطر مشکلات جدی سلامتی را برای همه افراد به همراه دارد، اما همه افراد به یک اندازه در معرض خطر نیستند. به عنوان مثال، اگر پوست شما همیشه می سوزد، اگر مو های بور یا قرمز و چشم آبی، سبز یا خاکستری دارید ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پوست قرار داشته باشید.
عوامل دیگری که نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست هستند عبارتند از: سابقه تاول های آفتاب سوختگی در اوایل دوران کودکی، وجود خال های زیاد، یا سابقه خانوادگی سرطان پوست. با این حال، بهتر است به یاد داشته باشید که همه افراد، صرف نظر از نوع پوست، به یک اندازه در معرض خطر آسیب های چشمی قرار دارند.
شاخص UV چیست؟
شاخص اشعه فرابنفش (UV) شامل اعدادی در بازه 0 تا +11 است که به شما شدت اشعه ماوراء بنفش خورشید در یک زمان و مکان خاص را نشان می دهد. این شاخص بسیار مفید است زیرا، در حالی که ممکن است در یک روز خوب و آفتابی وسوسه شوید که آفتاب بگیرید، شما را از خطرات احتمالی این اشعه های گرم به نام اشعه ماوراء بنفش که از خورشید منتشر می شوند، آگاه سازد.
اشعه ماوراء بنفش بیش از حد می تواند در کوتاه مدت پوست شما را سوزانده و خطر ابتلا به سرطان پوست را در دراز مدت افزایش دهد. شاخص UV یک مقیاس رنگی است که به شما آگاهی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش می دهد.
شاخص UV به صورت زیر عمل می کند:
• میزان خطر کم (سبز): بازه 1 تا 2
• میزان خطر متوسط (زرد): بازه 3 تا 5
• میزان خطر زیاد (نارنجی): بازه 6 تا 7
• میزان خطر خیلی زیاد (قرمز): بازه 8 تا 10
• میزان خطر به شدت زیاد (بنفش): بازه +11
این شاخص فقط سطوح تشعشعات فرابنفش را پیش بینی می کند، نه اینکه هوا در بیرون چقدر گرم است. این شاخص به شما امکان پیش بینی سطح UV را در هنگام ظهر می دهد، زمانی که خورشید تمایل به بالاترین سطح در آسمان دارد. همانطور که گفته شد، سطح اشعه ماوراء بنفش با گذشت روز افزایش و کاهش می یابد.
چه سازمانی شاخص UV را ایجاد کرده است؟
خدمات هواشناسی ملی ایالات متحده آمریکا (NWS) و آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) این شاخص را در سال 1994 ایجاد کرده و توسعه دادند. آژانس ها این شاخص را به عنوان راهی برای برنامه ریزی قبلی و محافظت از پوست خود در برابر نور خورشید ایجاد کردند. سرویس ملی هواشناسی هر روز شاخص UV را محاسبه می کند.
شاخص UV چگونه محاسبه می شود؟
سرویس ملی هواشناسی از یک مدل کامپیوتری برای تعیین شاخص UV استفاده می کند. این مدل بر اساس مقدار ازن پیش بینی شده در استراتوسفر زمین، میزان UV را محاسبه می کند. همچنین میزان ابری بودن آسمان و ارتفاع در نقاط مختلف را در نظر می گیرد.
ازن یک گاز است. شما نه می توانید آن را ببینید و نه آن را بو کنید. اما از سه مولکول اکسیژن ساخته شده است. ممکن است آن را به صورت O3 که نوشته شده است ببینید. ازن در سراسر جو یافت می شود. اما بیشتر آن در استراتوسفر وجود دارد. استراتوسفر از 6 تا 10 مایل بالاتر از زمین شروع شده و تا حدود 31 مایل بالاتر ادامه پیدا می کند.
ازن به عنوان یک سپر محافظ در برابر اشعه UV عمل می کند. تغییرات در مقدار ازن ناشی از فصول مختلف سال، آب و هوا، یا کاهش و تخلیه لایه ازن به این معنی است که مقادیر مختلفی از اشعه ماوراء بنفش در زمان های مختلف از آن عبور می کند.
محاسبه شاخص UV بستگی به اندازه گیری ازن از ماهواره های اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA) دارد. مدل UV همچنین زاویه تابش نور خورشید را بر اساس عرض جغرافیایی، روز سال و زمان در نظر می گیرد.
این محاسبه همچنین قدرت UV را در نظر می گیرد که به طول موج بستگی دارد. طول موج های کوتاه تر از موج های بلندتر آسیب بیشتری وارد می کنند. سپس محاسبه، با میزان ارتفاع تنظیم می شود. این کار به این دلیل است که هر چه از سطح دریا بالاتر باشید، اشعه ماوراء بنفش شدیدتر می شود.
ابرها نیز اشعه ماوراء بنفش را جذب می کنند. وقتی آسمان صاف و آبی است، تقریباً تمام اشعه ماوراء بنفش از آن عبور می کند. بیشتر آن زمانی که ابر های پراکنده یا شکسته وجود داشته باشد از بین خواهد رفت. اگر آسمان کاملاً ابری باشد، تنها 31 درصد اشعه فرابنفش منتشر شده از آن عبور خواهد کرد.
پس از در نظر گرفتن همه این موارد تاثیر گذار گفته شده، عدد بدست آمده بر 25 تقسیم گشته و به نزدیکترین عدد کامل گرد می شود تا نتیجه ای بین عدد عدد 0 (تاریکی یا نور خورشید و UV بسیار ضعیف) تا حدود عدد 11 (خورشید و UV بسیار قوی) بدست آید.
اپلیکیشن های نشان دهنده شاخص UV
اگر می خواهید راهی برای بررسی شاخص اشعه فرابنفش در دستان خود داشته باشید، می توانید انواع اپلیکیشن های موجود برای گوشی های هوشمند را دانلود نمایید. برخی از آنها ممکن است دقیق تر از بقیه باشند. بنابراین بررسی کنید که آنها اطلاعات خود را از چه منبعی دریافت می کنند.
یکی از مورد اطمینان ترین و با دقت ترین پایگاه های نشان دهنده شاخص UV، از طریق مراجعه به وبسایت EPA (وبسایت رسمی آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا) و دانلود برنامه نشان دهنده شاخص فرابنفش برای گوشی هوشمند دارای سیستم عامل آی او اس یا اندرویدی شماست. شما می‌توانید کد پستی خود را وارد کرده یا از موقعیت مکانی خود استفاده نموده و از میزان خطر بیرون از خانه بدون محافظت در برابر نور خورشید آگاه شوید. این برنامه همچنین نقشه های روزانه و اطلاعات مربوط به شاخص UV را ارائه داده و به زبان انگلیسی و اسپانیایی موجود است.
چه چیزی بر شاخص UV تأثیر می گذارد؟
عوامل زیادی می توانند بر شاخص UV تأثیر بگذارند. برخی از موثر ترین آنها عبارتند از:
• اینکه در چه زمانی از روز قرار دارید: اشعه ماوراء بنفش در اواسط روز به اوج خود می رسد. در اوایل صبح و اواخر بعد از ظهر کاهش می یابد.
• میزان ابر در آسمان: اگر پوشش ابری سنگینی در آسمان وجود داشته باشد، می تواند بیشتر اشعه ماوراء بنفش را مسدود کند. اگر ابرها نازک یا شکسته باشند، بیشتر پرتو های فرابنفش از آنها عبور می کنند. ابرهای پف کرده در طول آب و هوای مناسب، اشعه های خورشید را منحرف کرده و می توانند میزان اشعه UV را که به زمین می رسد افزایش دهند.
• سطوح پوشش در زمین: چیزهایی مانند درختان می توانند میزان اشعه ماوراء بنفش را کاهش دهند.
• لایه ازن: این گاز موجود در اتمسفر فوقانی اشعه ماوراء بنفش را جذب می کند. هر چه ازن بیشتر باشد، اشعه خورشید کمتر به زمین می رسد. ازن موجود در سطح زمین عنصر اصلی مه دود یا اسماگ (نوعی آلودگی هوا) است و می تواند به سلامتی شما آسیب برساند. سطح ازن در هر روز و در طول سال متفاوت است.
• میزان ارتفاع از سطح دریا: تشعشعات فرابنفش به دلیل رقیق تر شدن هوای کوهستانی، به ازای هر 1000 فوت افزایش ارتفاع، حدود 2 درصد افزایش می یابد.
• فصلی از سال که در آن قرار دارید: اشعه ماوراء بنفش در بهار و تابستان (از آوریل تا آگوست) به اوج خود می رسند. در پاییز افت می کرده و در زمستان کمترین مقدار را دارند.
• برخی عناصر بازتاب کننده: اشیاء روی سطح زمین می توانند پرتوهای فرابنفش را منعکس کرده یا پراکنده سازند. بر اساس گفته های EPA، وجود برف روز سطح زمین ممکن است تا 80٪ اشعه فرابنفش را بیشتر منعکس سازد. همچنین، شن (مانند شن روشن در ساحل) ممکن است تا 15٪ و آب 10٪ تا بیشتر این اشعه ها را تشدید کند.
• عرض جغرافیایی: این معیار، فاصله شمال یا جنوب استوا را اندازه گیری می کند. تابش فرابنفش در استوا در قوی ترین حالت خود بوده و هرچه به سمت قطب شمال و جنوب بروید، کاهش می یابد.
بیشترین شاخص UV متعلق به کجاست؟
شاخص UV در جایی که خورشید مستقیم تابیده، آسمان صاف بوده و ارتفاع زیاد است، در بالاترین میزان خود قرار خواهد داشت. صحرای آتاکاما در شیلی به عنوان نقطه ای از زمین شناخته می شود که بالاترین UV روی این سیاره ممکن است در آن رخ دهد. این امر به این دلیل اتفاق می افتد که این ناحیه، ارتفاع زیادی داشته و معمولاً بدون ابر و صاف بوده و نیز سطح ازن پایینی دارد. یک مطالعه انجام شده، سطوح اوج شاخص UV را در آنجا عدد 20 اندازه گیری کرد.
UV عموماً در مناطق استوایی که آفتاب زیاد و ازن کم وجود دارد باید در بالاترین میزان باشد. ارتفاعات بالا در نیمکره جنوبی به معنای اشعه ماوراء بنفش بیشتر است، به خصوص زمانی که خورشید درست بالای سر شما قرار داشته باشد.
درباره ارتباط رنگ پوست با جذب اشعه ماوراء بنفش چه چیزهایی باید بدانید؟
اگر پوستی متوسط تا تیره دارید، به طور کلی حساسیت کمتری به قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خواهید داشت. پوست تیره تر رنگدانه ای به نام ملانین داشته که به مسدود کردن اشعه های فرابنفش کمک می کند. اما نور خورشید همچنان می تواند به پوست شما آسیب رسانده و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. بنابراین همچنان مهم است که شاخص UV را زیر نظر داشته باشید و از کرم های ضد آفتاب با SPF +30 و عینک های آفتابی استاندارد و لباس های محافظ مانند کلاه لبه دار پهن و پیراهن آستین بلند استفاده کنید.
اگر پوست روشن تری دارید، بیشتر در معرض آفتاب سوختگی و سرطان پوست هستید. توصیه می شود تا همواره شاخص اشعه ماوراء بنفش را بررسی کرده و اگر موارد زیر را دارید بیشتر مراقب نور خورشید باشید:
• پوست رنگ پریده یا روشن
• مو های بلوند، قرمز یا قهوه ای روشن
• کک و مک یا خال
• سابقه آفتاب سوختگی
• پوستی که به راحتی می سوزد
• در گذشته به سرطان پوست مبتلا بوده اید
• یکی از اعضای خانواده شما سابقه سرطان پوست داشته است
در چه عدد از شاخص UV پوست بیشتر می سوزد؟
هر چه شاخص UV بالاتر باشد، سریعتر می سوزید. اما راهی وجود ندارد که به شما بگویم چقدر طول می کشد تا بسوزید. احتمال سوختگی شما بستگی به اقداماتی دارد که برای محافظت از پوست خود انجام می دهید، از جمله استفاده از روش های محافظتی در برابر نور خورشید و محدود کردن زمان بودن در بیرون از خانه. برخی افراد نیز راحت تر از دیگران می سوزند. شما ممکن است خیلی سریع بسوزید در حالی که شخص دیگری نمی سوزد.
قانون سایه برای اندازه گیری تقریبی اشعه ماوراء بنفش
قانون سایه راهی برای اندازه گیری اشعه ماوراء بنفش بدون نگاه کردن به شاخص آن یا بررسی برنامه های موجود برای گوشی های هوشمند است. با استفاده از این قانون، با نگاه کردن به سایه خود می توانید متوجه میزان تقریبی اشعه ماورا بنفش بشوید. اگر سایه شما کوتاه تر از خود شماست، اشعه خورشید قوی است. این حالت معمولا در حوالی ظهر اتفاق می افتد. به احتمال زیاد در این بخش از روز دچار آفتاب سوختگی خواهید شد.
آیا شاخص UV در محدوده 1 یا 2 بی خطر است؟
وقتی شاخص UV در محدود 1 یا 2 قرار دارد، لازم نیست خیلی نگران محافظت در برابر نور خورشید باشید. در این حالت شما باید بتوانید زمان زیادی را در خارج از منزل سپری کنید بدون اینکه اقدامات احتیاطی زیادی انجام دهید. اما اگر پوست روشن و حساسی دارید، ممکن است همچنان در یک روز با شاخص فرابنفش 1 یا 2 هم دچار سوختگی شوید، به خصوص اگر ساعت ها بدون هیچ گونه محافظت در برابر نور خورشید بیرون بمانید.
مقدار اشعه ماوراء بنفش که در معرض آن قرار می گیرید به چیز هایی بیش از صرفا قدرت اشعه خورشید بستگی دارد. همچنین مهم است که پوست شما چه مدت در معرض نور خورشید قرار داشته و اینکه آیا لباس محافظ پوشیده و از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید یا نه.
بهترین عدد شاخص UV برای برنزه شدن
بهترین عدد شاخص UV برای برنزه شدن وجود ندارد، زیرا اصولا هیچ راه مطمئن یا سالمی برای برنزه شدن وجود ندارد. دریافت بیش از حد اشعه فرابنفش می تواند منجر به آفتاب سوختگی و پیری زودرس شود. همچنین می تواند منجر به سرطان پوست، از جمله ملانوما یعنی جدی ترین نوع آن گردد.
سخن پایانی
شاخص UV راهی برای برنامه ریزی برای میزان مورد نیاز محافظت در برابر نور خورشید در مکان ها و زمان های خاص است. این شاخص به عوامل زیادی از جمله آب و هوا، میزان ازن، فصلی از سال که در آن قرار دارید، میزان ارتفاع از سطح دریا و غیره بستگی دارد. در حالی که بررسی و آگاهی از این شاخص چیز خوبی است، اما همیشه ایده خوبی است که اقداماتی را برای محافظت از پوست خود در برابر نور خورشید انجام دهید، به خصوص اگر مستعد سوزش بیشتر در برابر آفتاب هستید.
سوالات متداول درباره شاخص UV
آیا اشعه فرابنفش در سایه هم وجود دارد؟
سایه می تواند به شما در محدود کردن میزان قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش کمک کند. اما وقتی UV از سطوحی مانند شن، آب یا برف بازتاب می کند، همچنان می توانید با قرار گرفتن در سایه هم بسوزید. استفاده از چتر ساحلی می تواند به شما کمک کند کمتر آفتاب بگیرید، اما ممکن است آنطور که انتظار دارید موثر واقع نشود.
شاخص UV عدد 13 به چه معناست؟
شاخص UV در محدوده 11 یا بالاتر مثل 13 بسیار بالاست. هر چیزی بیش از عدد 11 برای شاخص فرابنفش، قرار گرفتن در معرض UV بسیار بسیار شدید در نظر گرفته می شود. اگر با شاخص UV تا این حد بالا در بیرون از خانه هستید، باید از پوست خود محافظت کنید. اگر مجبورید بیرون باشید، از پیراهن آستین بند، کلاه لبه دار، عینک آفتابی استاندارد و کرم ضد آفتاب با SPF بالا استفاده نمایید. همچنین توصیه می شود تا به دنبال سایه بوده سعی کنید زیر سایه قرار بگیرید، اما به یاد داشته باشید که UV می تواند از سطوح منعکس شود. حتی در سایه نیز ممکن است به پوست خود آسیب وارد کنید.
شاخص UV بالا چه عوارضی را به دنبال دارد؟
شاخص UV بالا (6 یا بالاتر) می تواند خطرناک بوده و درصورتی که برای مدتی در معرض آن قرار بگیرید، می تواند باعث عوارض خطرناکی همچون افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، سایر مشکلات پوستی نظیر پیری زودرس، مشکلات بینایی مانند آب مروارید، آفتاب سوختگی شدید و سرکوب سیستم ایمنی بدن شود.
دیدگاه