«دستکاری ذهنی» یا دستکاری روانشناختی و «الهامبخشی»، دو حوزه متفاوت هستند. آدمهای حقهباز سعی بر کنترل دیگران دارند و اغلب این کار را از طریق سوءاستفاده از نقاط آسیبپذیر آدمی انجام میدهند. فرد فریبکار در بازی غیرمنصفانه خود، نیت واقعیاش را نشان نمیدهد.
علم روانشناسی، راههایی برای برخورد با فریبکاری به ما معرفی میکند که حتی نیاز به استفاده از کلمات ندارند. در این مقاله، ۸ استراتژی را با هم مرور میکنیم که حقه بازها را از کارشان مأیوس میکنند.
1. آرامش خود را حفظ کنید
هرج و مرج ذهنی، خوراک آدمهای حقهباز است. علم روانشناسی، حفظ آرامش و خونسردی را بهعنوان یکی از موثرترین روشها برای برخورد با حقهبازها توصیه میکند. در برابر شگردهای حقهبازها، دست و پای خود را گم نکنید؛ آنگاه مشاهده خواهید کرد که او چطور به تقلا کردن میافتد.
کار آدمهای فریبکار، بازیکردن با عواطف دیگران است. پس وقتی از طرف مقابل بازخورد عاطفی دریافت نکنند، حس بیچارگی میکنند.
حفظ آرامش بهمعنای منفعلماندن نیست. بلکه به این معناست که کنترل احساسات خود را در دست بگیرید و به حقهبازها اجازه ندهید بر واکنشهای شما تسلط پیدا کنند.
سکوت گاهی میتواند قدرتمندتر از کلمات ظاهر شود. استقامت خاموش شما، پیامی محکم به حقهباز میفرستد: من عروسک خیمهشببازی تو نیستم و نمیتوانی مرا کنترل کنی.
2. حد و مرز مشخص کنید
عدم تعیین حد و مرزهای روشن، شما را هدفی جذاب برای حقهبازها میکند. برای مثال، تعریف همکلاسیتان از اخلاق خوب شما، ممکن است مجابتان کند که هر روز تکالیفش را انجام دهید. اما اگر در برخورد با این همکلاسی پرمدعا، حد و مرز واضح مشخص کنید و با وجود اصرارهایش، بر موضع خود بمانید، خیلی زود مأیوس خواهد شد.
تعیین حد و مرزهای شخصی، حیاتی است و پیامی مهم به فرد حقهباز منتقل میکند: من قدر زمان و انرژی خود را میدانم و از دیگران هم انتظار دارم که برای آن اهمیت قائل شوند. برخوردی آرام و در عین حال محکم، از مهمترین راهها برای مواجهه با فرد حقهباز محسوب میشود.
3. رها کنید و به نظاره بنشینید
حقهبازها مهارت خاصی دارند که پای دیگران را به ماجراهای پر سوز و گداز خود باز کنند. اما آیا از ظرفیت مغز انسان، در رها کردن هیاهوی درونی و نظارهگر شدن در اتفاقات خبر دارید؟
این تکنیک، ذهنآگاهی نام دارد. تمرینهای ذهنآگاهی، بهکرات در رواندرمانی شناختیرفتاری استفاده میشوند. ذهنآگاهی، آدمی را به عقب نشستن و تماشای موقعیت بدون دخالت احساسات تشویق میکند.
وقتی ذهنآگاهی به عادت تبدیل شود، دست آدمهای حقهباز برایتان رو میشود. رهایی ذهنی، حاصل از ذهنآگاهی، باعث میشود به بازی فرد حقهباز کشیده نشوید. در نتیجه، تاثیر شگردهای او کاهش مییابد.
4. قدرت زبان بدن را دستکم نگیرید
کلمات، تنها راه برقراری ارتباط نیستند. زبان بدن، حقایق زیادی درباره ما فاش میکند و میتواند ابزار موثری در مواجهه با حقهبازها باشد.
ژستهای بدنی پراعتماد به نفس، پیامی غیر لفظی به دیگران منتقل میکنند که حاکی از قدرت و استقامت شخصی است. صاف ایستادن، ایجاد ارتباط چشمی و چهره آرام، حالتهایی هستند که به دیگران میفهمانند تسلط بر شما راحت نیست و به این آسانی، فریب نمیخورید.
جالب است که توجه به زبان بدن آدمها، مرحلهای اساسی در بازی حقهبازها محسوب میشود. وقتی آنها نشانههایی در حالات بدنی طرف مقابل ببینند که نشان از اثرگذاری شگردهایشان دارد، خیالشان راحت میشود و کارشان را ادامه میدهند. اما وقتی رفتار شما، توأم با سکوت، سرشار از اعتماد به نفس باشد، نقشه آنها هم نقش بر آب میشود و خود را در نقطهای دشوار برای فریب شما میبینند.
5. خودمراقبتی را جدی بگیرید
ما اغلب اهمیت خودمراقبتی را دستکم میگیریم. خودمراقبتی فقط به معنای دوش آب گرم و مطالعه کتابهای انگیزشی نیست. رسیدگی به ذهن، بدن و روح است که خودمراقبتی را معنا میکند.
مراقبت از سلامت روان، ورزش مرتب، تغذیه مناسب و استراحت بهاندازه، اشکالی از خودمراقبتی هستند که استقامت شما را در برابر دستکاری ذهنی افزایش میدهند. وقتی بیرمق باشیم، بیشتر مستعد فریب خوردن هستیم. اما وقتی به خودمان برسیم و خوب استراحت کنیم، برای ایستادگی بر موضع خود استوارتر هستیم.
6. از افراد معتمد کمک بگیرید
هیچوقت در تنهایی، با احساسات ناخوشایند دست و پنجه نرم نکنید. تظاهر به خوب بودن، درحالیکه قلبتان فشرده شده است، سودی برایتان ندارد. با شخصی مورد اعتماد، درباره دغدغههای فکری خود صحبت کنید. حتی صحبت با یک دوست کمک میکند تا دیدگاه بهتری در قبال افکار خود پیدا کنید و احساسات شکستخوردهتان را به رسمیت بشناسید. با تقویت روح و عواطف، میتوانید موضع قدرتمندانهتری در مواجهه با فرد حقهباز پیدا کنید.
قدرت شبکه حمایتی نزدیک به خود را دستکم نگیرید. دوستان، اعضای خانواده یا مشاوران حرفهای میتوانند در کنار شما، به حل مشکلات کمک کنند.
7. قاطعیت را تمرین کنید
قاطعیت چیزی جز بیان محکم افکار و احساسات، با لحنی محترمانه نیست. قاطعیت یعنی ایستادگی بر موضع خود، بدون پرخاشگری یا انفعال. قاطعیت یعنی تعیین حد و مرز و بیان واضح نیازهای شخصی.
تسلط بر عکسالعملهای افراد قاطع، برای حقهبازها دشوار است. سکوت آدمهای قاطع، بهمعنای انفعال نیست. بلکه پیامی رسا از قدرت و عزتنفس را منتقل میکند. شما و نیازهای شخصیتان، بااهمیت هستید. قاطعیت، مهارتی است که با تمرین به دست میآید و میتواند مانند سپری مستحکم در برابر فریبکاری ذهنی عمل کند.
8. به حس درونی خود اعتماد کنید
حس درونی آدمها، مانند دوستی صمیمی است که خیر آنها را میخواهد. اگر چیزی یا کسی ناراحتتان کرد، حتماً به ندای قلب خود گوش دهید. فریبکارها سعی میکنند آدم را گیج کنند تا به برداشت خودتان شک کنید؛ یا ممکن است نگرانیهایتان را بیاهمیت نشان دهند. اما حس درونی آدمی، معمولاً در این مواقع متوجه مشکل میشود.
اگر حس درونی شما به مسئلهای مثبت نیست، به خود اعتماد کنید. قطبنمای درونی آدمها میتواند در زمان مواجهه با حقهبازها، مفید واقع شود و حفاظتی خاموش در برابر تهدیدهای نامرئی ایجاد کند.
قدرت سکوت در مواجهه با حقهبازها
هیاهو و جنجال زیادی در دنیا حکمفرماست. در این میان، قدرت سکوت مانند اسلحهای در برابر کنترل ذهن، ظاهر میشود. سکوت تنها به نبود صدا یا کلمات تعبیر نمیشود. سکوت، ابزار ارتباطی قدرتمند، وضعیتی ذهنی و نشانی از قدرت و عزت نفس آدمیست. با آرامش، تعیین حد و مرزهای شخصی، تمرین ذهنآگاهی، استفاده از قدرت زبان بدن، مراقبت از خود، دریافت حمایت دیگران، قاطعبودن و اعتماد به ندای قلب خود، قادر خواهید بود تا سکوتتان را به ابزاری قدرتمند برای مأیوسکردن افراد حقهباز تبدیل کنید.
به خاطر داشته باشید که هر انسانی حق دارد بر زندگی و تصمیمات شخصیاش کنترل داشته باشد. هیچ شخص دیگری نباید چنین تسلطی بر شما پیدا کند. پس دفعه بعدی که با آدمی حقهباز مواجه شدید، استراتژیهای مطرحشده در این مقاله را به کار بگیرید. آنگاه ممکن است متوجه شوید که سکوت، صدایی بلندتر از کلمات دارد.
دیدگاه