کم شنوایی در نوزادان | آزمون های شنوایی سنجی نوزادان

کم شنوایی در نوزادان

آیا می دانید کم شنوایی شایع ترین نقص مادرزادی در میان نقایص حسی است.

کم شنوایی متاسفانه بدون علایم ظاهری بروز می کند و از هر هزار کودک که متولد می شوند ۳ یا ۴ نفر آنان مبتلا به کم شنوایی یا نا شنوایی هستند که در صورت عدم شناسایی زودهنگام و انجام اقدامات لازم،قابل درمان نخواهند بود.

از آنجایی که مهمترین مرحله یادگیری زبان قبل از ۳ ماهگی است سن تشخیص کم شنوایی باید قبل از ۳ ماهگی باشد،که در اولین فرصت و همزمان با آزمایش کم کاری مادرزادی تیروئید ،فرزندمان را میبایستی به مراکز ارزیابی شنوایی ببریم که در صورتی که قبل از ترخیص از بیمارستان این تست انجام شده باشد حتی در صورت نرمال بودن تست اولیه به دلیل برخی موارد کم شنوایی های اکتسابی یا ژنتیکی که مدتی بعد از تولد بروز پیدا میکنند میبایست تست شنوایی در فواصل معین انجام شود. نوبت دوم تست شنوایی در پایان یک ماهگی صورت میگیرد که دو آزمون TEOAE و AABR  همزمان با هم برای نوزاد انجام می شوند.

در صورت نرمال یا غیر نرمال بودن جواب تست در یک ماهگی و نیز وجود زمینه عوامل خطر برای شیر خوار نظیر زردی بالا طی هفته اول بعد از تولد ، کمبود اکسیژن ، ازدواج فامیلی ، عفونت ها ی داخل رحمی مادر در دوران بارداری ، وجود سابقه کم شنوایی در بستگان و وزن کم و نارس بودن نوزاد که منجر به بستری شدن نوزاد بیش از ۴۸ ساعت در بخش مراقبت های ویژه نوزادان شود ، انجام  تست های شنوایی به فواصل ۳ ماهه ضروری است و قبل از ۶ ماهگی در صورت قطعی شدن وجود مشکل تداخلات درمانی باید آغاز شوند.

والدین گرامی انجام تست شنوایی تا قبل از ۵ سالگی در دوره های ۶ ماهه یا یک ساله برای کودک دلبندتان ضروری است تا طی مراحل رشد ازسلامت کامل شنوایی هر دو گوش مطمئن شویم. در شیر خواران با عوامل خطر این فواصل کوتاه تر می شود و مراجعه به مراکز شنوایی از اهمیت بالاتری برای انان برخوردار است .

پژوهشگران معتقدند در کودکانی که دچار اختلال شنوایی هستند و اقدامات درمانی در آن ها صورت می گیرد، مهارت های گویشی بهتر از کودکانی است که مداخله های درمانی در آن ها به عمل نمی آید. هر چه زودتر از ناشنوایی یا کاهش شنوایی کودک خود آگاه شوید، زودتر می توانید به برقراری ارتباط او با سایرین کمک کنید.

در مواردی که جواب سؤال های زیر «بله» است کودک را به پزشک معرفی کنید:

1- آیا سایر افراد خانواده شامل برادران یا خواهران دچار مشکل شنوایی هستند؟

2- آیا مادر، در دوران بارداری یا زایمان مشکلات پزشکی بیماری جدی یا آسیب دیدگی، یا مصرف دارو) داشته است؟

3- آیا نوزاد به صورت زودرس متولد شده است؟ وزن زمان تولد نوزاد چه قدر بوده است؟...

4- آیا نوزاد در هنگام تولد مشکلات جسمی داشته است؟

5- آیا کودک مبتلا به مخملک شده است؟

6- آیا کودک مبتلا به مننژیت شده است؟

7- آیا کودک در سال گذشته دچار عفونت گوش شده است؟ چند بار؟..........

8- آیا کودک ماهی یک بار، یا بیشتر دچار سرماخوردگی، آلرژی و عفونت گوش می شود؟

عوامل کم شنوایی در نوزادان و کودکان

عوامل ایجاد کم شنوایی بعد از تولد

عوامل دوران نوزادی ( از تولد تا یک ماهگی ) که خطر ابتلا به کم شنوایی را افزایش می دهند عبارتند از:

- سابقه خانوادگی در خصوص وجود کم شنوایی مادرزادی حسی یا عصبی
- عفونت های دوران نوزادی مانند سیفلیسو سرخجه
- وزن کمتر از ۵/١ کیلوگرم نوزاد هنگام تولد
- یرقان یا زردی شدید دوران نوزادی که نیاز به تعویض خون پیش می آید.
- مصرف داروهایی که اثر تخریبی روی شنوایی دارند، مانند آمینو گلیکوزیدها( جنتامایسین، توبرامایسین، کانامایسین و استرپتومایسین، هنگامی که به صورت دوره ای و طولانی مدت مصرف شود)
- مننژیت باکتریایی
- نگهداری نوزاد در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیش از ۵ روز

عوامل دوران کودکی ( یک ماهگی تا سه سالگی )

عوامل دوران کودکی ( یک ماهگی تا سه سالگی ) که خطر ابتلا به کم شنوایی را افزایش می دهند عبارتند از :

- نگرانی والدین نسبت به تأخیر زبان آموزی و تکلم ، با توجه به سن کودک
- مننژیتباکتریایی و عفونت های مرتبط با کاهش شنوایی
- ضربه به سرکه با کاهش هوشیاری کودک یا شکستگی جمجمه همراه باشد.
- مصرف داروهایی که اثر تخریبی بر روی شنوایی دارند مانند آمینو گلیکوزیدها به مدت طولانی
- عفونت های مزمن گوش میانی و تجمع مایع در گوش میانی بیش از ٣ ماه
- اختلالاتی مانند شکاف کامکه عملکرد شیپور استاش را مختل می کند.
- وجود سابقه کاهش شنوایی دائم یا پیشرونده در فامیل
- بیماری های دوران کودکی مانند اوریون، مننژیت ، مخملک
- آسیب های دوران کودکی به ویژه شکسستگی جمجمه، برخورد اجسام تیز با سر یا گوش، قرار گرفتن در معرض اصوات بلند و ...

اگر کودک شما دارای یکی از عوامل فوق باشد ، نسبت به ابتلای به کم شنوایی در معرض خطر بیشتری قرار دارد. شما در این رابطه باید با یک متخصص گوش و حلق بینی و یک کارشناس شنوایی سنجی (ادیولوژیست) مشورت نمایید و در صورت تشخیص، باید از کودک شما ارزیابی کامل شنوایی به عمل آید.

علائم کم شنوایی در نوزادان

به طور کلی هر گونه مشکل و اختلال در قسمت‌های مختلف گوش که در توانایی شنوایی فرد مشکل ایجاد کند، با نام کم شنوایی شناخته می‌شود. نوزادان ممکن است با کم شنوایی مادرزادی مبتلا باشند. همچنین ممکن است بعد از تولد و در هر سنی به کم شنوایی مبتلا شوند. کم شنوایی دارای سطوح مختلفی است. برخی از افراد تنها صداهای ضعیف را نمی‌شوند. بنابراین به کم شنوایی ملایم مبتلا هستند. این درجه مدام بیشتر می‌شود. تا جایی که برخی از نوزادان هیچ صدایی را نمی‌شوند و درگیر کم شنوایی شدید یا ناشنوایی هستند.

علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان متفاوت هستند. زمانی که نشانه‌های زیر در نوزاد وجود داشته باشد، باید به کم شنوایی او مشکوک شد.

- با صداهای بلند وحشت و گریه نمی‌کند.
- بعد از ۶ ماهگی سر و صدا ندارد و بسیار ساکت است.
- بعد از یک سالگی نمی‌تواند کلمات ساده‌ای چون مامان یا بابا را بگوید.
- زمانی که شما را می‌بیند، واکنش نشان می‌دهد. اما زمانی که صدایتان را می‌شنود، واکنشی ندارد. برخی از والدین تصور می‌کنند این عادت رفتاری فرزندشان است. اما ممکن است جزو علائم کم شنوایی در نوزاد باشد.
- نسبت به صدا کردن نامش واکنش نشان نمی‌دهد.
- به نظر می‌رسد برخی از صداها را می‌شوند. اما توانایی شنیدن صداهای دیگر را ندارد.

آزمون های شنوایی سنجی در نوزادان

آزمون گسیل‌های صوتی گوش- تست OAE

در تست OAE بخشی از پاسخ گوش داخلی به صدا ارزیابی می‌شود. این تست بیشتر برای نوزادان و کودکانی انجام می‌شود که به دلیل سن کم ممکن است نتوانند به تست شنوایی‌ رفتاری پاسخ دهند.

بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها از تست OAE یا AABR برای غربالگری شنوایی نوزادان استفاده می‌کنند.

تست OAE چیست؟

هنگامی که قسمت کوچکی از حلزون با صدای کلیک تحریک می‌شود، گسیل‌های صوتی گوش منتشر می‌شوند. هنگامی که صدا حلزون را تحریک می‌کند، سلول‌های موئی خارجی به ارتعاش در می‌آیند. این ارتعاش صدایی تقریباً غیرقابل‌شنیدن تولید می‌کند که به گوش میانی باز می‌گردد.

تست OAE چگونه انجام می‌شود؟

فوم نرم یا پروب‌ (probe) پلاستیکی  کوچکی در گوش کودک شما قرار می‌گیرد. کودک شما از طریق فوم نرم یا پروب پلاستیکی صداهای آهسته را خواهد شنید. سپس دستگاه انعکاس‌های صوتی با شدت کم را که توسط گوش داخلی در پاسخ به صداهای آهسته منتشر می‌شود را ثبت می‌کند.

چگونه باید نوزاد خود را برای آزمون آماده کنم؟

کودک شما در طول این آزمایش لازم نیست بخوابد. بااین‌حال، برای این تست، کودک شما و هر کس که در اتاق است ، باید ساکت باشد.

تست OAE  چقدر طول می‌کشد؟

طی چند دقیقه این تست انجام می‌شود.

نتیجه تست OAE

پاسخ به‌صورت قبول (pass) یا رد (fail) است.

پاسخ قبول (pass) تست OAE یا وجود گسیل‌های صوتی مطابق با شنوایی طبیعی تا نزدیک به طبیعی است. بدین معنی که سلول‌های موئی خارجی عملکرد مطلوبی دارند.

پاسخ رد (fail) یا عدم وجود گسیل‌های صوتی ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل باشد. آن می‌تواند کم شنوایی، جرم در گوش، وجود مایع یا عفونت در گوش میانی یا گوش داخلی ناهنجار باشد. این پاسخ نشان می‌دهد که تست‌های بیشتری

برای یافتن دلیل عدم وجود OAE و همچنین کم شنوایی احتمالی نیاز است.

اگر جواب تست غربالگری رد (fail) بود، تست معمولا دوباره انجام می‌شود. اگر نتیجه تست غربالگری دوباره رد (fail) بود، کودک برای ارزیابی کامل شنوایی به کلینیک شنوایی ارجاع داده می‌شود.

آزمون پاسخ شنوایی ساقه‌مغز- تست ABR

تست پاسخ شنوایی ساقه‌مغز بدون عوارض و درد است و برای بررسی نحوه پاسخ اعصاب شنوایی و مغز به صداها کاربرد دارد. این تست درباره کم شنوایی احتمالی اطلاعات مفیدی به شنوایی‌شناس می‌دهد.

چرا تست پاسخ شنوایی ساقه‌ مغز انجام می‌شود؟

تست ABR وقتی انجام می‌شود که:

- نتیجه تست غربالگری شنوایی (تست OAE) کودک منفی (fail) است.
- سن کودک برای انجام تست شنوایی‌سنجی در اتاقک اکوستیک خیلی کم است یا این‌که مشکل پزشکی یا رشدی دارد که باعث می‌شود نتواند آرام بنشیند و به صداها در تست شنوایی‌سنجی پاسخ دهد.

آماده‌سازی برای تست ABR

آماده‌سازی برای این تست بستگی به سن کودک شما دارد. بچه‌های بزرگتر برای این‌که هنگام تست آرام باشند یا بخوابند، ممکن است نیاز به خوردن داروی آرام‌بخش داشته باشند. در این صورت، شما قبل از تست دستورالعمل‌هایی درباره خوردن دارو و آنچه در خانه باید انجام دهید، دریافت خواهید کرد.

اگر سن کودک:

- کمتر از 6 ماه باشد، تست ABR معمولاً بدون استفاده از داروی آرام‌بخش انجام می‌شود. کودک شما باید در طول تست بخوابد.

برای این‌که کودک شما راحت بخوابد:

- در ساعات قبل از آزمایش، کودک خود را تغذیه نکنید یا نگذارید کودک شما بخوابد.

- وقتی کودک شما گرسنه و خسته است اما بیدار است، برای انجام تست مراجعه کنید.

- قبل از شروع آزمایش، شنوایی‌شناس از شما می‌خواهد که کودک خود را تغذیه کرده و او را بخوابانید. کودک شما می‌تواند در آغوش شما یا روی تخت آزمایش بخوابد.

- 6 ماه یا بیشتر باشد، تست ABR ممکن است با داروی آرام‌بخش انجام شود. این به فرزند شما کمک می‌کند که در طول آزمایش کاملاً ساکت و آرام باشد.

ABR چگونه انجام می‌شود؟

شنوایی‌شناس هدفون‌های کوچکی در گوش کودک و الکترودهای نرمی (برچسب حسگر کوچک) در نزدیکی گوش‌ها و پیشانی قرار می‌دهد. صداها و تُن‌های به‌صورت کلیک (click) از طریق هدفون پخش می‌شوند و الکترودها نحوه واکنش اعصاب شنوایی و مغز به صداها را اندازه‌گیری می‌کنند.

آیا می‌توانم در طول تست ABR کنار فرزند خود باشم؟

اگر فرزند شما بدون داروی آرام‌بخش خوابیده باشد، می‌توانید در طول تست در کنار فرزند خود باشید.

اگر فرزند شما با داروی آرام‌بخش خوابیده باشد، از شنوایی‌شناس بپرسید که آیا می‌توانید در طول تست با فرزند خود بمانید. شاید لازم باشد در طول آزمون در اتاق انتظار بمانید.

تست ABR چقدر طول می‌کشد؟

تست ABR معمولاً نیم ساعت طول می‌کشد، اما قرار ملاقات حدود 2-1 ساعت طول می‌کشد. اگر کودک در طول آزمایش از خواب بیدار شود، آزمایش بیشتر طول می‌کشد، زیرا کودک برای اتمام تست مجدداً باید بخوابد.

چه‌ زمانی نتیجه تست ABR آماده است؟

شنوایی‌شناس بعد از انجام آزمایش با شما صحبت خواهد کرد. در صورت وجود کم شنوایی، توصیه‌های لازم به شما داده می‌شود.

آیا تست ABR عوارض دارد؟

خیر. تست ABR بی‌خطر است و عوارض جانبی ندارند. اگر فرزند شما برای خوابیدن به آرام‌بخش نیاز دارد، قبل از انجام تست، در مورد عوارض و مزایای آن با شنوایی‌شناس یا پزشک صحبت کنید.

جواب تست  ABR

شنوایی طبیعی در این تست نمودار مشخصی دارد. در تفسیر تست ABR، اگر نتیجه این آزمون طبیعی باشد، نشان‌دهنده این است که گوش داخلی کودک و قسمت‌های تحتانی سیستم شنوایی (ساقه‌مغز) عمکرد طبیعی دارند.

در مواردی که نتیجه تست ABR غیرطبیعی باشد، ممکن است علامت کم شنوایی باشد، البته نتیجه غیرطبیعی ممکن است همچنین به دلیل مشکلات پزشکی یا مشکلاتی در اندازه‎گیری و ثبت نتایج باشد.

آزمون پاسخ پایدار شنوایی – تست ASSR

این تست شبیه به ABR است، در این تست نیز کودک معمولا باید بخوابد یا در هنگام تست کاملا آرام باشد. در تست شنوایی ASSR صدا به مجرای گوش‌ها ارسال می‌شود و دستگاه بصورت کامپیوتری پاسخ‌های مغز به صدا را جمع‌آوری می‌کند.

بر اساس پاسخ‌های ثبت‌شده مشخص می‌شود، که کودک کم شنوایی ملایم، متوسط، شدید یا عمیق دارد.

این تست باید همراه با تست ABR (نه بجای آن) برای بررسی شنوایی کودک انجام شود.

آزمون تمپانومتری و رفلکس اکوستیک

تمپانومتری تست شنوایی نیست، اما روشی است که می‌تواند نشان دهد که آیا پرده صماخ هنگامی که صدا آهسته و فشار هوا در مجرای گوش اعمال می‌شود، به‌خوبی حرکت می‌کند. این تست به تشخیص مشکلات گوش میانی از قبیل تجمع مایع پشت پرده گوش کمک می‌کند.

نتیجه تست تمپانومتری، نموداری به نام تمپانوگرام است. تفسیر نمودار به این صورت است، که ثبت خط صاف در تمپانوگرام نشان‌ می‌دهد، که پرده صماخ حرکت نمی‌کند، ثبت قله در نتیجه تست معمولا نشان می‌دهد که پرده گوش حرکت طبیعی دارد.

تست رفلکس اکوستیک نشان می‌دهد که آیا گوش از طریق برانگیختن رفلکس به خوبی به صداهای بلند پاسخ می‌دهد. در گوش سالم، این رفکلس به محافظت گوش در برابر صداهای بلند محافظت می‌کند. برای این تست، یک پروب پلاستیکی نرم در مجرای گوش قرار می‌گیرد. یک سری صداهای بلند از طریق پروب به گوش ارسال می‌شود و دستگاه ثبت می‌کند که آیا صدا باعث برانگیخته شدن رفلکس می‌شود.