جاسوسان بزرگ جنگ سرد: زندگی و فعالیت‌های جاسوسان معروف دوران تنش‌های سیاسی

جنگ سرد دوره تنش شدید سیاسی و نظامی بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی و متحدان وابسته به آن‌ها از پایان جنگ جهانی دوم تا اوایل دهه 1990 بود. در این دوره جاسوس‌ها و اطلاعاتی معروفی در دو طرف حضور داشتند.

تعدادی از شناخته شده‌ترین جاسوسان جنگ سرد شامل افراد زیر است:

1. کیم فیلبی

کیم فیلبی، با نام کامل هارولد آدریان راسل فیلبی، یکی از بدنام‌ترین جاسوسان بریتانیایی قرن بیستم بود. او بیشتر  مامور دوگانه شدن بیشتر به سود  اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد مشهور شده است.

کیم فیلبی در 1 ژانویه 1912 در آمبالا، هند بریتانیا (اکنون در هند) به دنیا آمد. او در مدرسه وست مینستر و کالج‌ترینیتی کمبریج تحصیل کرد و در آنجا دیدگاه‌های سیاسی چپ در او شکل گرفت.

فیلبی در طول جنگ جهانی دوم به آژانس اطلاعاتی بریتانیا MI6 (سرویس اطلاعات مخفی) پیوست. او درجات بالاتری را طی کرد و مناصب مهم مختلفی در آژانس داشت.

فیلبی که برای همکاران بریتانیایی‌اش ناشناخته بود، مخفیانه برای اتحاد جماهیر شوروی از دهه 1930 کار می‌کرد. او یک کمونیست متعهد شد و برای KGB، سازمان اطلاعات شوروی جاسوسی کرد.

فیلبی بخشی از حلقه جاسوسی کمبریج بود، گروهی از جاسوسان بریتانیایی که زمانی که در دانشگاه کمبریج دانشجو بودند توسط شوروی استخدام شده بودند. دیگر اعضای حلقخ شامل دونالد مکلین، گای برگس، آنتونی بلانت و جان کایرنکراس بودند.

فعالیت‌های جاسوسی فیلبی به شدت به تلاش‌های اطلاعاتی غرب در طول جنگ سرد آسیب وارد کرد. او به اطلاعات بسیار حساس دسترسی داشت و توانست آن را به شوروی منتقل کند. این شامل اطلاعاتی درباره عملیات و عوامل اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا بود.

در سال 1963، با افزایش سوء ظن در مورد وفاداری او، فیلبی در آستانه دستگیری توسط مقامات بریتانیا بود. با این حال، او تنها چند روز قبل از دستگیری موفق به فرار به اتحاد جماهیر شوروی شد. او تا پایان عمر در اتحاد جماهیر شوروی زندگی کرد.

در اتحاد جماهیر شوروی، فیلبی مورد استقبال قهرمان قرار گرفت و تحت حمایت KGB زندگی کرد. او به عنوان روزنامه‌نگار کار کرد و به حمایت از آرمان شوروی ادامه داد.

کیم فیلبی در 11 مه 1988 در مسکو درگذشت. او از فعالیت‌های جاسوسی خود از طرف اتحاد جماهیر شوروی پشیمان نشد.

پرونده کیم فیلبی یکی از مهم‌ترین و بحث برانگیزترین پرونده‌ها در تاریخ جاسوسی است. خیانت او به کشورش و جامعه اطلاعاتی پیامد‌های گسترده‌ای داشت و به طور قابل توجهی بر عملیات اطلاعاتی دوران جنگ سرد تأثیر گذاشت.

2. آلدریچ ایمز

آلدریچ ایمز یک افسر اطلاعاتی سابق آمریکایی است که به دلیل خیانت به ایالات متحده و تبدیل به جاسوس دوطرفه به نفع اتحاد جماهیر شوروی و بعداً روسیه بدنام شده.

آلدریچ هازن ایمز در 26 می‌1941 در ریور فالز، ویسکانسین به دنیا آمد. او در سال 1962 به سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) پیوست و سابقه طولانی و برجسته‌ای در این سازمان داشت.

در اوایل دهه 1980، ایمز شروع به جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی و بعداً برای روسیه کرد. او اطلاعات بسیار حساسی را به KGB، سازمان اطلاعات شوروی داد که به طور جدی برای عملیات و دارایی‌های اطلاعاتی ایالات متحده خطرناک بود.

فعالیت‌های جاسوسی ایمز پیامد‌های ویرانگری داشت. او هویت بسیاری از عوامل و دارایی‌های سیا را افشا کرد که منجر به دستگیری، زندانی شدن و اعدام ماموران آمریکایی و تماس‌های خارجی آن‌ها شد. اقدامات او منجر به آسیب قابل توجهی به تلاش‌های اطلاعاتی ایالات متحده در طول جنگ سرد و پس از آن شد.

یکی از جنبه‌های قابل توجه پرونده جاسوسی ایمز، سبک زندگی ولخرج و عیان او بود. او علیرغم اینکه یک افسر نسبتاً رده پایین در سازمان سیا بود، توانست از طریق فعالیت‌های جاسوسی خود ثروت قابل توجهی به دست آورد. او از این ثروت برای خرید اتومبیل‌های گران قیمت، خانه مجلل و سایر اقلام استفاده کرد که توجه او را به خود جلب کرد.

در سال 1994، ایمز توسط FBI دستگیر شد. او به فعالیت‌های جاسوسی خود اعتراف کرد و متعاقباً به اتهامات مربوط به جاسوسی محکوم شد. او بدون امکان آزادی مشروط به حبس ابد محکوم شد. همسرش، روزاریو ایمز، که در فعالیت‌های جاسوسی او شریک بود، نیز محکومیت طولانی‌ای در زندان دریافت کرد.

ایمز در زمانی دستگیر شد که جنگ سرد پایان یافته بود و ایالات متحده و روسیه در تلاش برای ایجاد روابط دیپلماتیک بهتر بودند. در نتیجه، در سال 1997، او بخشی از مبادله جاسوسان بین ایالات متحده و روسیه بود که با چندین جاسوس روسی برای آزادی ایمز مبادله شد.

ایمز پس از آزادی در ایالات متحده ساکن شد و از آن زمان زندگی نسبتاً کم حاشیه‌ای را سپری کرده است. او گهگاه مصاحبه کرده و از عملکرد خود ابراز پشیمانی کرده است.

3. ریچارد میلر

ریچارد میلر یک مامور سابق اف بی آی است که در اواخر دهه 1980 به اتهام جاسوسی از طرف اتحاد جماهیر شوروی محکوم شد.

ریچارد میلر در 5 فوریه 1940 در شیکاگو، ایلینویز به دنیا آمد. او در سال 1969 به دفتر تحقیقات فدرال (FBI) پیوست و در سمت‌های مختلف در این اداره کار کرد.

در سال 1985، میلر شروع به جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی کرد. او اطلاعات طبقه‌بندی شده از جمله جزئیات عملیات و تحقیقات FBI را در اختیار شوروی قرار داد. اقدامات او به طور جدی امنیت ملی و تلاش‌های اطلاعاتی ایالات متحده را به خطر انداخت.

انگیزه اصلی میلر برای جاسوسی مالی بود. او با بدهی دست و پنجه نرم می‌کرد و جاسوسی را راهی برای بهبود وضعیت مالی خود می‌دانست. او بابت اطلاعاتی که ارائه می‌کرد از طرف شوروی پول می‌گرفت.

در سال 1985، میلر پس از تحقیقات ضد جاسوسی FBI دستگیر شد. او به جاسوسی متهم شد و در سال 1986 مجرم شناخته شد. او اولین مامور FBI بود که به اتهام جاسوسی دستگیر و محکوم شد.

میلر به دلیل فعالیت‌های جاسوسی خود به حبس ابد محکوم شد. همسر او، آنا مونتس، که از طرف کوبا نیز در جاسوسی دست داشت، به حبس طولانی مدت محکوم شد.

در سال 1987، میلر تلاش کرد از زندان فرار کند اما دستگیر شد. این تلاش برای فرار بر شهرت او افزود.

در سال 1994، حکم حبس ابد میلر به عنوان بخشی از تلاش گسترده‌ برای نرمش در برابر برخی جاسوسان محکوم به 30 سال کاهش یافت. با وجود کاهش محکومیت، میلر تا زمان آزادی در سال 1999 در زندان ماند.

4. اولگ گوردیفسکی

اولگ گوردیفسکی افسر اطلاعاتی سابق شوروی است که بیشتر به خاطر جاسوس دوگانه بودن و استخدام از طرف اطلاعات بریتانیا، MI6، در طول جنگ سرد مشهور شده بود.

اولگ گوردیفسکی در 10 اکتبر 1938 در مسکو، اتحاد جماهیر شوروی به دنیا آمد. او به KGB (سازمان اطلاعاتی شوروی) پیوست و کار خود را به عنوان افسر اطلاعاتی آغاز کرد.

در اواخر دهه 1970، گوردیفسکی توسط اطلاعات بریتانیا، MI6، استخدام شد تا به عنوان یک مامور دوگانه کار کند. او اطلاعات ارزشمندی از جمله جزئیات عملیات و فعالیت‌های اطلاعاتی شوروی را در اختیار انگلیسی‌ها قرار داد.

گوردیفسکی مناصب مهمی در داخل KGB از جمله پستی در سفارت شوروی در لندن داشت. این به او امکان دسترسی به انبوهی از اطلاعات را داد که می‌توانست آن‌ها را به مدیران بریتانیایی خود منتقل کند.

جاسوسی گوردیفسکی تأثیر قابل توجهی بر تلاش‌های اطلاعاتی غرب در طول جنگ سرد داشت. اطلاعات او در شکل دادن به سیاست بریتانیا و آمریکا مؤثر بود و به مقابله با فعالیت‌های شوروی کمک کرد.

در سال 1985، پوشش اطلاعاتی گوردیفسکی لو رفت و او به سختی از دستگیری توسط KGB فرار کرد. انگلیسی‌ها او را در یک عملیات دراماتیک از مسکو بیرون کردند که در آن یک مامور بریتانیایی به عنوان یک دیپلمات حضور داشت.

گوردیفسکی پس از تبعید، در بریتانیا ساکن شد و در آنجا با هویت جدیدی زندگی کرد. او درباره جاسوسی و جنگ سرد کتاب نوشت و سخنرانی کرد.

گوردیفسکی به خاطر خدماتش به اطلاعات بریتانیا نشان همراهی از نشان سنت مایکل و سنت جورج (CMG) را دریافت کرد.

5. رودولف آبل

رودولف آبل، که نام اصلی وی ویلیام جنریخوویچ فیشر بود، افسر اطلاعاتی شوروی بود که در طول جنگ سرد در ایالات متحده فعالیت می‌کرد. او در یکی از معروف‌ترین پرونده‌های جاسوسی در تاریخ ایالات متحده نقش داشته است.

رودولف آبل در 11 ژوئیه 1903 در بنول، نیوکاسل آپون تاین، انگلستان به دنیا آمد. او در روسیه بزرگ شد و در نهایت افسر اطلاعاتی شوروی شد.

او  یک جاسوس بسیار ماهر و با تجربه شوروی بود که تحت پوشش هنرمند بودن فعالیت می‌کرد. او در سال 1948 وارد ایالات متحده شد و به عنوان جاسوس برای سازمان اطلاعات شوروی، KGB، شروع به کار کرد.

آبل وظیفه جمع‌آوری اطلاعات و انجام فعالیت‌های جاسوسی در ایالات متحده را بر عهده داشت. او با نام‌های مستعار مختلف فعالیت می‌کرد و از روش‌های پنهانی برای برقراری ارتباط با بالادستی‌هایش استفاده می‌کرد. او از تکنیک‌هایی مانند استفاده از اشیاء توخالی برای مخفی کردن میکروفیلم، جوهر نامرئی و پیام‌های رمزگذاری شده استفاده کرد.

در سال 1957، آبل توسط اف بی آی در شهر نیویورک دستگیر شد. دستگیری او منجر به یک محاکمه جاسوسی شد. او به جاسوسی، توطئه و سایر جرایم متهم شد. دستگیری و محاکمه هابیل به یک رویداد خبری مهم در ایالات متحده تبدیل شد.

او برای اتهامات متعدد جاسوسی و اتهامات مرتبط مجرم شناخته شد. او به 30 سال زندان محکوم شد.

در سال 1962، رودولف آبل بخشی از یک مبادله جاسوسی معروف جنگ سرد شد. او با فرانسیس‌گری پاورز، یک خلبان آمریکایی U-2 که توسط شوروی اسیر شده بود، مبادله شد. این تبادل در پل گلینیک بین برلین شرقی و برلین غربی انجام شد و در واقع بخشی از یک یک رویداد تبلیغاتی گسترده بود.

آبل پس از معاوضه با قدرت، به اتحاد جماهیر شوروی بازگشت و تا زمان مرگش در سال 1971 در آنجا زندگی کرد. او به خاطر خدماتش نشان پرچم سرخ و دیگر افتخارات شوروی را دریافت کرد.

6. فرانسیس‌گری پاورز

فرانسیس‌گری پاورز یک خلبان آمریکایی و یکی از چهره‌های کلیدی در یکی از معروف‌ترین حوادث جنگ سرد بود. او بیشتر به خاطر حادثه هواپیمای جاسوسی U-2 و دستگیری توسط اتحاد جماهیر شوروی شناخته شده است.

فرانسیس‌گری پاورز در 17 اوت 1929 در جنکینز، کنتاکی به دنیا آمد. او به نیروی هوایی ایالات متحده پیوست و خلبان شد.

در اواخر دهه 1950، پاورز برای خلبانی U-2، یک هواپیمای شناسایی در ارتفاع بالا که توسط ایالات متحده برای ماموریت‌های جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شد، انتخاب شد. U-2 قادر به پرواز در ارتفاعات بسیار بالا بود و برای جمع‌آوری اطلاعات ارزشمند اطلاعاتی استفاده می‌شد.

در 1 می‌1960، پاورز در حال انجام یک ماموریت شناسایی U-2 بر فراز اتحاد جماهیر شوروی بود. هواپیمای او توسط یک موشک زمین به هوای شوروی در نزدیکی Sverdlovsk (یکاترینبورگ کنونی) سرنگون شد. پاورز از سقوط جان سالم به در برد اما توسط مقامات شوروی دستگیر شد.

پاورز در بازداشت شوروی نگهداری شد و مورد بازجویی قرار گرفت. او در اوت 1960 در مسکو محاکمه شد و به اتهام جاسوسی محکوم شد. او به ده سال در زندان شوروی محکوم شد.

دستگیری پاورز به یک حادثه بین‌المللی تبدیل شد و او در نهایت در فوریه 1962 با جاسوس شوروی رودولف آبل مبادله شد. همان طور که گفته شداین تبادل در پل گلینیک که برلین شرقی و برلین غربی را به هم متصل می‌کرد، انجام شد.

پس از بازگشت به ایالات متحده، پاورز به دلیل اسیر شدن توسط شوروی با انتقاد و سوء ظن مواجه شد. او اظهار داشت که پروتکل تخریب تجهیزات حساس را دنبال کرده و اطلاعات مهمی را فاش نکرده است. او ارتش را ترک کرد و مشاغل مختلفی از جمله کار به عنوان خلبان هلیکوپتر در ایستگاه‌های خبری را دنبال کرد.

فرانسیس‌گری پاورز در 1 اوت 1977 در یک سقوط هلیکوپتر در کالیفرنیا درگذشت. این تصادف زمانی رخ داد که او به عنوان گزارشگر ترافیک مشغول به کار بود. مرگ او با جاسوسی‌اش در جنگ سرد ارتباطی نداشت.

7. جولیوس و اتل روزنبرگ

جولیوس و اتل روزنبرگ یک زوج آمریکایی بودند که به دلیل مشارکت در یکی از جنجالی‌ترین و پرمخاطب‌ترین پرونده‌های جاسوسی جنگ سرد «بدنام« شدند. آن‌ها متهم به انتقال اسرار اتمی به اتحاد جماهیر شوروی بودند.

جولیوس روزنبرگ در 12 می‌1918 و اتل روزنبرگ (با نام خانوادگی گرینگلاس) در 28 سپتامبر 1915 به دنیا آمدند. آن‌ها هر دو شهروند آمریکایی  یهودی بودند.

هم جولیوس و هم اتل عقاید سیاسی چپ داشتند و با ایدئولوژی کمونیستی همراهی داشتند. در طول دهه‌های 1930 و 1940، آن‌ها با سازمان‌های مختلف کمونیستی و سوسیالیستی در ارتباط بودند.

جولیوس روزنبرگ در سپاه سیگنال ارتش ایالات متحده و بعداً برای مهندسان ارتش ایالات متحده در دهه 1940 کار کرد. او متهم به رهبری یک حلقه جاسوسی بود که اطلاعات طبقه‌بندی شده از جمله اسرار اتمی را در طول جنگ جهانی دوم و سال‌های اولیه جنگ سرد به اتحاد جماهیر شوروی منتقل می‌کرد.

در سال 1950، روزنبرگ‌ها دستگیر و متهم به جاسوسی شدند. آن‌ها متهم به استخدام برادر اتل، دیوید گرینگلاس، برای ارائه اطلاعات در مورد پروژه بمب اتمی بودند. روزنبرگ در سال 1951 محاکمه و به جرم جاسوسی مجرم شناخته شد.

در یک محاکمه بسیار بحث برانگیز و با اتهامات سیاسی، روزنبرگ‌ها به اعدام محکوم شدند. آن‌ها تنها غیرنظامیان آمریکایی بودند که در طول جنگ سرد به جرم جاسوسی اعدام شدند.

مورد روزنبرگ توجه عمومی قابل توجهی را برانگیخت و افکار عمومی را تقسیم کرد. حامیان استدلال می‌کردند که آن‌ها بی گناه و قربانی هیستری ضد کمونیستی هستند، در حالی که دیگران معتقد بودند که به کشور خود خیانت کرده‌اند و مستحق مجازات هستند.

جولیوس و اتل روزنبرگ در 19 ژوئن 1953 بر روی صندلی برقی در زندان سینگ سینگ در Ossining نیویورک اعدام شدند. اعدام آن‌ها بسیار بحث برانگیز بود و باعث اعتراضات و بحث‌های زیادی در ایالات متحده و سطح بین‌المللی شد.

گناهکار یا بی‌گناهی روزنبرگ موضوع بحث تاریخی است. در حالی که از آن زمان برخی شواهد نشان می‌دهد که جولیوس روزنبرگ ممکن است در جاسوسی دست داشته باشد، نقش اتل کمتر روشن است و اعدام او موضوع بحث و جدل خاصی بوده است.

8. رابرت هانسن

رابرت هانسن یکی دیگر از جاسوسان بدنام آمریکایی است که بسیار شبیه آلدریچ ایمز عمل کرد. او یک مامور اف بی آی بود که در یک دوره 22 ساله برای اتحاد جماهیر شوروی و بعداً روسیه جاسوسی کرد. فعالیت‌های جاسوسی هانسن در سال 1979 آغاز شد و تا زمان دستگیری او در سال 2001 ادامه یافت. اقدامات او یکی از مخرب‌ترین موارد جاسوسی در تاریخ ایالات متحده محسوب می‌شود.

هانسن در 18‌آوریل 1944 در شیکاگو، ایلینوی به دنیا آمد. او در سال 1976 به اف‌بی‌آی پیوست و در نهایت درجات بالاتری را طی کرد و به یک مقام ارشد در بخش ضد جاسوسی آژانس رسید. او در نقش خود به اطلاعات بسیار حساس در مورد عملیات FBI، ماموران و فعالیت‌های اطلاعاتی ایالات متحده دسترسی داشت.

هانسن در طول دوران جاسوسی خود اطلاعات طبقه‌بندی شده‌ای از جمله هویت ماموران آمریکایی و عملیات FBI را در اختیار اتحاد جماهیر شوروی و روسیه قرار داد. او همچنین تکنیک‌های حساس جمع‌آوری اطلاعات را به خطر انداخت. اقدامات او منجر به کشته شدن چندین مامور آمریکایی و افشای اطلاعات متعددی شد.

فعالیت‌های جاسوسی هانسن در سال 2001 با دستگیری او توسط اف بی آی به پایان رسید. او در نتیجه تحقیقات مشترک اف‌بی‌آی و سیا دستگیر شد، که شامل استفاده از یک مامور دوگانه روسی بود که هویت هانسن را برای مقامات آمریکایی فاش کرد. در سال 2002، هانسن به اتهام جاسوسی اعتراف کرد و بدون امکان آزادی مشروط به حبس ابد محکوم شد. پرونده او، مانند پرونده آلدریچ ایمز، اهمیت اقدامات امنیتی در سازمان‌های اطلاعاتی و تهدید همیشه جاسوسان خودی را برجسته کرد.

9. آنتونی واکر

جان آنتونی واکر افسر نیروی دریایی آمریکا و یکی از بدنام‌ترین جاسوسان تاریخ ایالات متحده بود. او در 28 ژوئیه 1937 در واشنگتن دی سی به دنیا آمد و بیش از 20 سال در نیروی دریایی ایالات متحده خدمت کرد. فعالیت‌های جاسوسی واکر، که نزدیک به 18 سال به طول انجامید، برای امنیت ملی ایالات متحده بسیار مضر بود.

جاسوسی واکر در اواخر دهه 1960 آغاز شد، زمانی که او به همراه اعضای خانواده‌اش درگیر جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی شدند. او به ارتباطات و کد‌های محرمانه نیروی دریایی دسترسی داشت و اطلاعات مهمی در مورد عملیات دریایی ایالات متحده و کد‌های مورد استفاده برای ارتباطات امن در اختیار شوروی قرار داد. این به اتحاد جماهیر شوروی اجازه داد تا پیام‌های نیروی دریایی ایالات متحده را رهگیری و رمزگشایی کند و ارتش و امنیت ملی ایالات متحده را به خطر بیاندازد.

جاسوسی واکر سرانجام در سال 1985 هنگامی که همسر سابقش، باربارا واکر، به اف بی آی مراجعه کرد و شواهدی از فعالیت‌های جاسوسی آن‌ها ارائه کرد، افشا شد. همکاری او منجر به دستگیری جان آنتونی واکر شد.

در سال 1985، جان آنتونی واکر به اتهام جاسوسی مجرم شناخته شد و به حبس ابد محکوم شد. او تا زمان مرگش در 28 اوت 2014 در حبس بود. حلقه جاسوسی واکر، یکی از مخرب‌ترین موارد جاسوسی در طول جنگ سرد بود و تأثیر قابل توجهی بر امنیت ملی و اقدامات اطلاعاتی ایالات متحده داشت.

10. کلاوس فوکس

کلاوس فوکس یک فیزیکدان آلمانی الاصل بود که به یکی از بدنام‌ترین جاسوسان قرن بیستم تبدیل شد. او بیشتر به دلیل مشارکت در انتقال اسرار مهم بمب اتمی به اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ جهانی دوم و پس از آن شناخته شده است. فوکس در 29 دسامبر 1911 در روسلس‌هایم آلمان به دنیا آمد.

فوکس در دهه 1930 برای فرار از قدرت آلمان نازی به بریتانیا مهاجرت کرد. او شهروند بریتانیا شد و در طول جنگ جهانی دوم، در پروژه بمب اتمی بریتانیا، معروف به پروژه آلیاژ لوله، کار کرد. فوش به اطلاعات حساس مرتبط با تحقیقات اتمی دسترسی داشت و در سال 1941 با خاطره داشتن عقاید کمونیستی خود جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی را آغاز کرد.

فوکس پس از جنگ به ارائه اطلاعات طبقه‌بندی شده به شوروی ادامه داد، از جمله جزئیات مربوط به توسعه بمب اتمی به عنوان بخشی از پروژه منهتن در ایالات متحده. فعالیت‌های جاسوسی او به طور قابل توجهی به تلاش‌های خود اتحاد جماهیر شوروی برای تولید سلاح‌های هسته‌ای سرعت بخشید.

فعالیت‌های فوکس تا سال 1950 کشف نشد. اما بعد دستگیری او به جاسوسی برای شوروی اعتراف کرد و پس از آن به 14 سال زندان محکوم شد. فوکس پس از گذراندن دوران محکومیت خود در انگلستان، در سال 1959 آزاد شد و به آلمان شرقی رفت و در آنجا به عنوان فیزیکدان به کار خود ادامه داد.

پرونده کلاوس فوکس گستره جاسوسی اتمی شوروی را افشا کرد و پیامد‌های گسترده‌ای برای جنگ سرد داشت. اقدامات او نقش مهمی در مسابقه تسلیحات هسته‌ای اولیه و تشدید تنش بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی داشت.

11. ملیتا نوروود

ملیتا نوروود یک کارمند دولتی بریتانیایی بود که به یکی از مشهورترین جاسوسان شوروی در بریتانیا تبدیل شد. او در 25 مارس 1912 در ساوتهمپتون انگلستان به دنیا آمد و در 2 ژوئن 2005 درگذشت. فعالیت‌های جاسوسی نوروود که در دهه 1930 آغاز شد و به مدت چندین دهه ادامه یافت و تأثیر قابل توجهی بر امنیت ملی بریتانیا گذاشت.

نوروود به عنوان منشی و بعداً به عنوان کنترل‌کننده اسناد در انجمن تحقیقات فلزات غیرآهنی بریتانیا که در تحقیقات اتمی مشارکت داشت، کار کرد. او در طول جنگ جهانی دوم شروع به جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی کرد. در طول سال‌ها، او اطلاعات طبقه‌بندی‌شده را به دست اندرکاران شوروی خود می‌رساند، از جمله جزئیات مربوط به تحقیقات اتمی بریتانیا و توسعه بمب اتمی.

فعالیت‌های نوروود ناشناخته ماند تا اینکه در سال 1999 بایگانی میتروخین، مجموعه‌ای از یادداشت‌های بایگانی سابق KGB، واسیلی میتروخین، افشا شد. فعالیت‌های جاسوسی او به ویژه مهم بود زیرا اطلاعات ارزشمندی را در رابطه با تحقیقات و فناوری اتمی در اختیار اتحاد جماهیر شوروی قرار داد.

نوروود علیرغم اینکه فعالیت‌های جاسوسی او شناخته شده بود، به دلیل سن و گذشت زمان تحت پیگرد قانونی قرار نگرفت. با این حال، پرونده او سؤالاتی را در مورد میزان جاسوسی شوروی در کشور‌های غربی در طول جنگ سرد و تأثیر آن بر امنیت ملی ایجاد کرد. اقدامات ملیتا نوروود او را به یکی از برجسته‌ترین جاسوسان شوروی در بریتانیا در قرن بیستم تبدیل کرد.

12. آنا مونتس

آنا مونتس یک تحلیلگر دفاعی سابق آمریکایی است که به اتهام جاسوسی برای  دولت کوبا محکوم شد. او در 28 فوریه 1957 در آلمان غربی به دنیا آمد. فعالیت‌های جاسوسی مونتس، که در طول 16 سال انجام شد، او را به یکی از مهم‌ترین جاسوسان تاریخ اخیر ایالات متحده تبدیل کرد.

مونتس به عنوان یک تحلیلگر ارشد اطلاعاتی در آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده (DIA) کار می‌کرد، جایی که به اطلاعات بسیار محرمانه در مورد فعالیت‌های نظامی و اطلاعاتی ایالات متحده دسترسی داشت. از سال 1985، او شروع به جاسوسی برای دولت کوبا کرد و اطلاعات حساسی در مورد قابلیت‌ها، عملیات و اهداف نظامی ایالات متحده در اختیار آن‌ها قرار داد.

فعالیت‌های جاسوسی او تا سال 2001 کشف نشد که یکی از تحلیلگران DIA رفتار مشکوکی را گزارش کرد. مونتس متعاقبا دستگیر شد و در سال 2002 به اتهامات جاسوسی اعتراف کرد. او به 25 سال زندان بدون امکان آزادی مشروط محکوم شد.

پرونده آنا مونتس تهدید مداوم جاسوسی و اهمیت امنیت در سازمان‌های دولتی ایالات متحده را برجسته کرد. جاسوسی او از طرف کوبا نگرانی‌هایی را در مورد به خطر افتادن امنیت ملی و آمادگی نظامی ایالات متحده برانگیخت.

13. جان واسال

جان واسال یک کارمند دولتی بریتانیایی بود که به دلیل مشارکت در یک پرونده جاسوسی بزرگ در طول جنگ سرد شناخته شد. وی در 20 سپتامبر 1924 در لندن، انگلستان به دنیا آمد و در 18 نوامبر 1996 درگذشت.

واسال در مدت اقامتش در مسکو مورد باج‌گیری قرار گرفت و توسط سازمان‌های اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی استخدام شد. او شروع به جاسوسی برای شوروی کرد و اطلاعات طبقه‌بندی شده در مورد مسائل دریایی و نظامی بریتانیا را به آن‌ها منتقل کرد. فعالیت‌های جاسوسی او چندین سال ادامه یافت و در سال 1962 پس از افشای فعالیت‌های او توسط MI5 (ضدجاسوسی داخلی بریتانیا) دستگیر شد.

واسال به اتهام جاسوسی به 18 سال زندان محکوم شد. پرونده او توجه قابل توجهی را به خود جلب کرد و نگرانی‌هایی را در مورد امنیت در داخل دولت بریتانیا ایجاد کرد. همچنین این یکی از موارد اولیه بود که آسیب‌پذیری افراد با دسترسی به اطلاعات حساس را در برابر بهره‌برداری و استخدام احتمالی توسط آژانس‌های اطلاعاتی خارجی برجسته کرد.

جان واسال پس از گذراندن تقریباً 10 سال از دوران محکومیت خود، در سال 1972 از زندان آزاد شد و متعاقباً به هلند نقل مکان کرد. پرونده او همچنان یکی از پرونده‌های جاسوسی شناخته شده در تاریخ بریتانیا است.

14. جان کایرنکراس

جان کرنکراس یک کارمند دولتی بریتانیا و یکی از چهره‌های کلیدی حلقه جاسوسی بدنام کمبریج بود که گروهی از روشنفکران بریتانیایی بودند که در اوایل و اواسط قرن بیستم برای اتحاد جماهیر شوروی جاسوسی می‌کردند. وی در 25 جولای 1913 در لسماهاگو اسکاتلند به دنیا آمد و در 8 اکتبر 1995 درگذشت.

کایرنکراس در مناصب مختلف دولتی، از جمله در وزارت خارجه، جایی که به اطلاعات طبقه‌بندی شده دسترسی داشت، کار می‌کرد. فعالیت‌های جاسوسی او در طول دهه 1930 زمانی که توسط NKVD شوروی (سازمان اطلاعاتی قبل از تاسیس KGB) استخدام شد، آغاز شد. کایرنکراس اطلاعات حساس بریتانیا و آمریکا را در طول جنگ جهانی دوم و اوایل جنگ سرد در اختیار شوروی قرار داد.

مهمترین نقش کایرنکراس به عنوان منبع اطلاعاتی برای شوروی درگیر در پروژه منهتن بود که تلاش ایالات متحده برای توسعه بمب اتمی بود. فعالیت‌های جاسوسی او اطلاعات طبقه‌بندی شده درباره توسعه سلاح‌های هسته‌ای و دیگر مسائل نظامی و دیپلماتیک را در اختیار اتحاد جماهیر شوروی قرار داد.

حلقه جاسوسی کمبریج، که کایرنکراس بخشی از آن بود، شامل چهره‌های برجسته دیگری مانند کیم فیلبی، گای برگس، آنتونی بلانت و دونالد مکلین بود. فعالیت‌های آن‌ها تأثیر قابل توجهی بر تلاش‌های اطلاعاتی و امنیت غرب در طول جنگ سرد داشت.

فعالیت‌های جاسوسی کایرنکراس تا سال 1979 که او به عنوان «پنجمین مرد» حلقه جاسوسی کمبریج معرفی شد، به طور علنی فاش نشد. اگرچه او به اتهام جاسوسی تحت تعقیب قرار نگرفت، اما اقدامات او به طور گسترده محکوم شد و او با نظارت عمومی قابل توجهی روبرو شد. از جان کرنکراس به عنوان یکی از برجسته‌ترین جاسوسان شوروی در دوران خود یاد می‌شود.

15. ویتالی یورچنکو

ویتالی یورچنکو افسر بلندپایه KGB شوروی بود که در دوران جنگ سرد نقش مهمی در دنیای جاسوسی داشت. او در 19 فوریه 1937 در لنینگراد، اتحاد جماهیر شوروی (سن پترزبورگ، روسیه فعلی) به دنیا آمد و به دلیل فرار پیچیده و ماجراجویانه خود به ایالات متحده در سال 1985 شناخته شد.

یورچنکو ابتدا در اوت 1985 به ایالات متحده فرار کرد و اطلاعات ارزشمندی درباره عملیات اطلاعاتی شوروی ارائه کرد. با این حال، تنها چند ماه بعد، او موفق شد از بازداشت ایالات متحده فرار کند و زمانی که در رم در ایتالیا بود، دوباره به اتحاد جماهیر شوروی بازگشت. این یک حادثه شرم‌آور برای اطلاعات آمریکا و به ویژه سیا بود.

انگیزه‌های یورچنکو از اقداماتش همچنان موضوع حدس و گمان است. برخی بر این باورند که او ممکن است یک مامور دوگانه بوده باشد یا به عنوان بخشی از یک کمپین اطلاعات نادرست شوروی برای گیج کردن آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده باشد. بازگشت او به اتحاد جماهیر شوروی ضربه‌ای به اطلاعات آمریکا بود، زیرا او از اطلاعات حساس در مورد عملیات و دارایی‌های سیا مطلع بود.

یورچنکو پس از بازگشت به اتحاد جماهیر شوروی برای مدتی از انظار عمومی ناپدید شد. بعداً او دوباره ظاهر شد و ادعا کرد که اقدام  او نتیجه یک تلاش نافرجام برای آدم ربایی توسط سیا بوده است. یورچنکو به کار برای KGB ادامه داد و بعداً به عنوان یک دیپلمات شوروی خدمت کرد.

پرونده ویتالی یورچنکو گواهی بر پیچیدگی و دسیسه‌های جاسوسی در طول جنگ سرد است.

16. پیتر پوپوف

پیوتر پوپوف افسر اطلاعات نظامی شوروی بود که نقش مهمی در جاسوسی جنگ سرد داشت. او در 7 دسامبر 1922 در اتحاد جماهیر شوروی به دنیا آمد و در اواسط قرن بیستم به عنوان سرهنگ در GRU (اطلاعات نظامی شوروی) خدمت کرد.

پوپوف یک مامور اطلاعاتی دوطرفه بود. در سال 1953، زمانی که در نمایندگی شوروی در سازمان ملل در نیویورک مستقر بود، خدمات خود را به اطلاعات ایالات متحده ارائه کرد. همرمان پوپوف شروع به ارائه اطلاعات ارزشمند در مورد عملیات اطلاعاتی شوروی و فعالیت‌های نظامی به سیا کرد.

فعالیت‌های جاسوسی پوپوف به طور قابل توجهی به تلاش‌های اطلاعاتی آمریکا در سال‌های اولیه جنگ سرد کمک کرد. اطلاعات او شامل جزئیاتی در مورد شبکه‌های جاسوسی شوروی، تلاش‌های موثر برای کدشکنی و اطلاعات در مورد قابلیت‌های هسته‌ای بود. کار پوپوف به ایالات متحده این امکان را داد که فعالیت‌های نظامی و اطلاعاتی شوروی را بهتر درک کند و با آن مقابله کند.

با این حال، وضعیت پوپوف در نهایت توسط ضدجاسوسی شوروی در سال 1959 کشف شد. او در سال 1960 دستگیر، محاکمه و اعدام شد و او را به یکی از برجسته‌ترین ماموران دوگانه در تاریخ جاسوسی تبدیل کرد. علیرغم سرنوشت غم‌انگیز او، کمک‌های پیوتر پوپوف به اطلاعات آمریکا قابل توجه بود و نقش مهمی در جنگ اطلاعاتی بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ سرد ایفا کرد.

17. ویلیام ویزبند

ویلیام وایزبند یک جاسوس شوروی بود که در طول جنگ جهانی دوم و پس از آن به عنوان یک کارمند غیرنظامی برای سرویس اطلاعات سیگنال ارتش ایالات متحده (SIS) بود. فعالیت‌های جاسوسی ویزبند که در 2 مارس 1906 در شهر نیویورک متولد شد، تأثیر قابل توجهی بر تلاش‌های اطلاعاتی ایالات متحده داشت.

ویزبند مسئول رسیدگی به اسناد طبقه‌بندی شده و اطلاعات حساس مربوط به رمز شکنی و هوشمندی سیگنال‌ها بود. در این نقش، او به اطلاعات بسیار محرمانه از جمله اطلاعات مربوط به تلاش‌های ارتش ایالات متحده برای شکستن کد‌های شوروی دسترسی داشت.

در اواخر دهه 1940، ویزبند جاسوس اتحاد جماهیر شوروی شد و اطلاعات طبقه‌بندی شده را به شوروی می‌داد. فعالیت‌های جاسوسی او تلاش‌های اطلاعاتی ایالات متحده را در سال‌های اولیه جنگ سرد به خطر انداخت.

فعالیت‌های جاسوسی ویزبند تا اوایل دهه 1950 کشف نشد. بعد از فاش شدن اقدامانش، او از سمت خود برکنار شد و مجوز امنیتی وی لغو شد.

در حالی که ویزبند به دلیل جاسوسی تحت پیگرد قانونی قرار نگرفت، اقدامات او پیامد‌های قابل توجهی برای اطلاعات ایالات متحده داشت. پرونده او نگرانی‌هایی را در مورد آسیب‌پذیری داخلی و نیاز به اقدامات امنیتی سختگیرانه در سازمان‌های اطلاعاتی ایجاد کرد.

18. جورج بلیک

جورج بلیک افسر اطلاعاتی بریتانیا بود که به یکی از بدنام‌ترین ماموران دوگانه تاریخ جنگ سرد تبدیل شد. او در 11 نوامبر 1922 در روتردام هلند به دنیا آمد و در 26 دسامبر 2020 درگذشت. بلیک بیشتر به خاطر فعالیت‌های جاسوسی خود از طرف اتحاد جماهیر شوروی و KGB مشهور است.

در طول جنگ جهانی دوم، جورج بلیک به عنوان افسر اطلاعاتی در سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (SIS) که معمولاً به عنوان MI6 شناخته می‌شود، خدمت می‌کرد. او در طول جنگ کره توسط نیرو‌های کره شمالی دستگیر و به عنوان اسیر جنگی در بازداشت بود. در دوران اسارت بود که بلیک به استخدام اتحاد جماهیر شوروی درآمد و بعد‌ها به یک مامور دوگنه تبدیل شد.

بلیک پس از آزادی و بازگشت به بریتانیا، به کار خود در اطلاعات بریتانیا ادامه داد. با این حال، او به طور همزمان شروع به انتقال اطلاعات حساس و طبقه‌بندی شده به شوروی کرد. اقدامات او به طور جدی عملیات اطلاعاتی بریتانیا و غرب را به خطر انداخت، از جمله افشای هویت عوامل بریتانیا و تضعیف تلاش‌های اطلاعاتی در طول جنگ سرد.

فعالیت‌های جاسوسی بلیک برای چندین سال ناشناخته ماند، اما سرانجام در سال 1961 هنگامی که یک فراری لهستانی هویت واقعی خود را به عنوان یک مامور دوگانه فاش کرد، لو رفت. بلیک دستگیر، محاکمه و به اتهام جاسوسی محکوم شد. او به 42 سال زندان محکوم شد که یکی از طولانی‌ترین احکام جاسوسی در تاریخ بریتانیاست.

جورج بلیک در یک فرار جسورانه و دراماتیک موفق شد در سال 1966 از زندان فرار کند و به اتحاد جماهیر شوروی بگریزد و تا پایان عمر در آنجا زندگی کرد. پرونده او نمونه برجسته‌ای از یک مامور دوگانه است که در طول جنگ سرد به تلاش‌های اطلاعاتی کشورش آسیب جدی وارد کرد.