بایت بد یا ارتباط غیر طبیعی دندان های بالا و پایین، نامرتبی دندان ها یا “مال اکلوژن” نامیده می شود و زمانی اتفاق می افتد که دندان ها به درستی بر روی هم قرار نمی گیرند، یا اصلاً به هم نمی رسند.
بایت های دندان
شکل و ساختار دهان و دندان های هر فرد از دوران جنینی شروع به شکل گیری می کند. در حالت عادی و معمولی دندان های فک بالا حدود 2 الی 3 میلی متر دندان های فک پایین را پوشش می دهند. در برخی از ساختار فک ها و دندان ها به شکل دیگری است. دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می شود در یک فرد شکل معمول و طبیعی فک ها و دندان ها به نحوی دیگر باشد.
هم راستایی دندان ها و همچنین نحوه صحیح قرار گیری دندان ها روی هم و در کنار هم را اکلوژن می گویند. در صورتی که هر دو فک و همچنین دندان ها، حالت طبیعی خود را نداشته باشند، به آن وضعیت مال اکلوژن می گویند. نا هنجاری هایی مانند: اوپن بایت، دیپ بایت، کراس بایت و ... مال اکلوژن هستند.
انواع بایت های دندانی
1. اپن بایت (open bite)
اپن بایت وضعیتی است که در آن، هنگام بسته بودن فک ها، در اثر به هم نرسیدن دندان های جلویی فک بالا و فک پائین، دهان کمی باز می ماند. در نتیجه ی این ناهنجاری، فاصله بین دندان ها ایجاد می شود و فک ها بسته نخواهند شد. نا هنجاری اپن بایت علاوه بر تاثیر منفی که بر زیبایی چهره می گذارد، دلیلی بر ایجاد اختلال در صحبت کردن می شود. حتی در برخی از افراد که وضعیت اوپن بایت شدید است، تکلم فرد با مشکلات مواجه است. این اختلال در برخی مواقع باعث می شود که فرد نوک زبانی حرف بزند.
در این ناهنجاری بین دندان های قدامی فک بالا با فک پایین فاصله ای وجود دارد. این فاصله همانطور که گفته شد، تاثیر منفی بر چهره فرد می گذارد، علاوه بر این باعث مشکلاتی در غذا خوردن نیز می شود که در نتیجه آن مشکلات فرآیند هضم پیش می آید.
در ارتباط با مشکل تکلم، برخی از افراد قادر نیستند بعضی از حروف را تلفظ کنند. مانند حروف سین، شین و ...
انواع اپن بایت
اپن بایت به هر دلیلی که بروز کند، به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود:
• اوپن بایت استخوانی: مربوط به استخوان فک که معمولا باعث رویش نامنظم دندان ها می شود.
• اوپن بایت دندانی: مربوط به دندان ها که معمولا در آن استخوان فک ایرادی ندارد.
در یک دسته بندی دیگر اپن بایت به دو دسته اپن بایت دندان های قدامی و اپن بایت دندان های خلفی تقسیم بندی می شود.
اپن بایت قدامی: هنگامی اتفاق می افتد که دندان های عقبی روی هم قرار گرفته و دندانهای جلویی فوقانی و تحتانی با هم همپوشانی ندارند و دندان های بالا به دندان های پایین نمی رسند. در این حالت با وجود بسته شدن فک ولی باز هم دندان های جلویی با همدیگر همپوشانی ندارند . این حالت می تواند ناشی از مکیدن بیش از حد انگشت، فشار زبان یا تنفس دهانی باشد.
اپن بایت خلفی: هنگامی که دندان های جلویی به هم می رسند، اما دندانهای پشتی روی هم قرار نمی گیرند.
عوارض ناشی از اپن بایت
• تاثیر منفی بر چهره فرد و در نتیجه کاهش اعتماد به نفس برای حضور وی در اجتماع
• مشکلات گفتاری از جمله مشکل تلفظ برخی از حروف
• اختلال در جویدن و بلع و هضم غذا
• افزایش بروز پوسیدگی
• افزایش سایش دندان ها
2. آندر بایت (Underbite)
یکی از مشکلات اساسی مربوط به دهان و دندان ها، آندربایت است. آندربایت نه تنها یک مشکل ظاهری است بلکه می تواند زمینه ساز بروز بیماری های مربوط به دهان و دندان ها شود. این مشکل ظاهر فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و اعتماد به نفس وی را برای حضور در اجتماع پایین می آورد.
آندر بایت به حالتی گفته می شود که در آن دندان های جلویی فک پایین جلوتر از دندان های جلویی فک بالا قرار می گیرد. آندر بایت معمولا در شرایطی اتفاق می افتد که یا فک پایین بیشتر رشد کرده است یا فک بالا رشد کمتری داشته است یا ترکیبی از دو حالت اتفاق افتاده است.
عوارض ناشی از آندربایت
همانطور که در ابتدا گفته شد، اگر این عارضه درمان نشود، می تواند منجر به بروز مشکلات متعددی شود که این مشکلات عبارتند از:
• اختلال در هنگام صحبت کردن
• اختلال در زمان غذا خوردن و در نتیجه بروز مشکلات گوارشی
• انتشار بوی بد از دهان
• ابتلا به عفونت های باکتریایی
• فرسایش مینای دندان به دلیل ساییده شدن دندان ها
• پوسیدگی دندان ها به دلیل از بین رفتن مینای دندان
• ابتلا به آپنه خواب، خروپف و دیگر مشکلات تنفسی در هنگام خواب
• آندربایت اگر شدید باشد می تواند باعث بروز درد هایی در ناحیه سر، فک، گوش و مفاصل استخوان فک شود.
• نا منظمی دندان ها
• زمینه ساز انواع بیماری های لثه
• وقتی فک پایین جلو باشد، باعث بزرگ نمایی آن می شود که این امر سبب پیری زودرس در چهره می شود.
• کاهش اعتماد به نفس فرد به دلیل ظاهر نا متقارن
• اختلال عملکرد مفصل تمپورومندیبولار یا TMJ
• احتمال شکستن دندان ها به دلیل فک های نا متقارن و پوسیدگی دندان ها
3. کراس بایت (Cross bite)
هنگامی که دندان های فوقانی در داخل دندان های فک پایین قرار می گیرند به این حالت کراس بایت گفته می شود. در این حالت یک یا تعدادی از دندان های فک بالا داخل دندان های فک پایین قرار می گیرد.
عواقب احتمالی در صورت عدم اصلاح کراس بایت: فك به یك طرف تغییر مکان می دهد. رشد فک پایین و پوشیدن لایه بیرونی دندان (مینای دندان).
کراس بایت خلفی: اگر دندانهای عقبی آسیب دیده باشند، دندانهای عقب فک فوقانی داخل دندان های فک پایین قرار می گیرد.
کراس بایت قدامی: اگر دندان های جلویی دچار کراس بایت باشند، دندان های بالا توسط دندان های پایین پوشیده می شوند.
کراس بایت باکال یا گونه‌ای: این ناهنجاری بسیار نادر و در عین حال بسیار شدید است. در این حالت دندانهای بالای یک طرف به گونه بسیار نزدیک‌تر بوده و روی دندانهای پایین منطبق نیستد.
عوارض ناشی از کراس بایت
1. عدم تقارن صورت
اگر شما در آینه نگاه کنید و فک پایین خود را به سمت چپ، راست یا به جلو آورید تا زمانی که دندانهای ردیف پایین جلوتر از دندانهای ردیف بالایی قرار بگیرند، متوجه وجود عدم تقارنی خواهید شد که ممکن است در اثر کراس بایت به وجود آمده باشد.
2. اختلال در مفصل گیجگاهی- فکی
وجود انحراف در قرارگیری دندان‌ها بر روی یکدیگر، می‌تواند فشار وارده بر مفصل گیج گاهی- فکی را افزایش دهد، در نتیجه ممکن است بیمار به اختلال (TMJ) مبتلا شود. این اختلال باعث ایجاد درد در مفصل و ماهیچه‌های مسئول جویدن می‌شود.
3. اختلال در گفتار
افراد مبتلا به کراس بایت ممکن است در تلفظ برخی از کلمات و صداها دچار مشکل شوند.
4. سایش مینای دندان
در محلی که دندان‌ها به اشتباه بر روی هم قرار می‌گیرند، ممکن است مینای دندان دچار ساییدگی شود.
5. تحلیل لثه
کراس بایت می‌تواند باعث ایجاد فشار بر لثه و فک گردد، در نتیجه این فشار ثابت باعث می‌شود، به‌صورت دائمی خط لثه‌ها پایین‌تر رود.
6. دندان قروچه
4. دیپ بایت یا بایت عمیق (Deep bite)
دیپ بایت حالتی است که در هنگام بستن دهان دندان های جلویی فک بالا مقدار زیادی از دندان های جلویی فک پایین را به شدت می پوشاند. در حقیقت دیپ وایت مشابه اور بایت بوده ولی شدیدتر است.
عواقب احتمالی در صورت عدم اصلاح: دندان های بالا ممکن است باعث آزردگی لثه فک پایین شود. ممکن است که دندان های قدامی فک پایین به بافت لثه فک بالا (کام) برخورد نماید. احتمال بیماری های لثه . سایش مینای دندان.
عوارض ناشی از دیپ بایت
این عارضه مشکل شدیدی است که روی عملکردهای مختلف دهان و دندان و حتی تنفس تاثیر میگذارد. مشکل در جویدن، دشواری در صحبت کردن و حتی سخت نفس کشیدن تنها تعدادی از عوارض دیپ بایت دندان هستند. کسانی که از این مشکل رنج میبرند معمولا صورتی گرد و کوتاه دارند و ظاهرشان به مراتب مسن تر و پیرتر از سن و سال واقعی آن ها است.
دیدگاه