امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 274727
۱۳۲۶
۱
۰
نسخه چاپی

تمکین چیست؟ | انواع تمکین | دادخواست الزام به تمکین | آثار عدم تمکین زن

در صورتی که زن در امور کلی زندگی مشترک و یا روابط زناشویی از همسر خود تمکین نکند ، در اصطلاح فقهی و حقوقی به وی زن ناشزه گفته می شود. در واقع زن ناسازگاری که بدون داشتن هیچ عذر و بهانه ای از شوهرش تمکین نکند، ناشزه است و بنابراین از دریافت نفقه محروم می شود

تمکین چیست؟ | انواع تمکین | دادخواست الزام به تمکین | آثار عدم تمکین زن

تمکین در واقع به معنای انجام وظایف زناشویی توسط زوجه (زن) می باشد.

تمکین چیست؟

تمکین در لغت به معنای الزام می باشد. در واقع، زمانی که صیغه عقد میان زن و مردی جاری شد، هریک از آنها موظفند یکسری از تکالیف قانونی و شرعی را در روابط خود رعایت نمایند. یکی از این وظایف، تمکین می باشد. به لحاظ عرفی، غالبا واژه تمکین را برای زنان استفاده می کنند. یعنی زن موظف است در مقابل شوهر خودش به یکسری از وظایف پایبند باشد و حقوق شوهر خود را رعایت کند.

مطابق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که عقد نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر بر قرار می شود. در تعبیر حقوقی؛ قیام زن به ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر گفته می شود. واژه تمکین در قانون مدنی نیامده است و تعریف نیز نشده است ولی در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ از این واژه استفاده شده است.

در صورتی که زن در امور کلی زندگی مشترک و یا روابط زناشویی از همسر خود تمکین نکند ، در اصطلاح فقهی و حقوقی به وی زن ناشزه گفته می شود. در واقع زن ناسازگاری که بدون داشتن هیچ عذر و بهانه ای از شوهرش تمکین نکند، ناشزه است و بنابراین از دریافت نفقه محروم می شود.

انواع تمکین

تمکین عام

زن می بایستی در منزلی که شوهر انتخاب می کند و البته متناسب با شان زوجه باشد سکونت نماید و در واقع مرد به زن دسترسی داشته باشد مگر اینکه انتخاب مسکن با زوجه در عقد نکاح شرط شده باشد ولی در عین حال بایستی پس از انتخاب مسکن تمکین عام از شوهر داشته باشد تا ناشزه محسوب نشود.
پذیرفتن ریاست مرد در خانواده (ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی) و همچنین حق سکونت زوجه نیز تمکین عام زن از شوهر محسوب می شود.

ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی – «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است»

ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی – «زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد»

تمکین خاص

بر قراری رابطه خاص جنسی و زناشویی متعارف است. و ناظر به اطاعت پذیری زن از مرد در مسائل جنسی به طور متعارف است. که در واقع تمکین جنسی است.

مواردی که زن می تواند از شوهر خود تمکین نکند

- بیماری مقاربتی شوهر که در این حالت زن حق دارد از رابطه جنسی با او خودداری کند.
- بیماری و ناتوانی خود زن به حدی که قادر به انجام وظایفش نباشد.
- وقتی زن برای دوری کردن از اعمال حرام و در واقع اطاعت از خداوند تمکین نمی‌کند؛ مانند وقتی که زن در حال حیض و نفاس یا احرام باشد که در این شرایط نمی تواند رابطه جنسی انجام دهد.
- ترس وخوف بدنی، مالی وشرافتی برای زن وجود داشته باشد.
- خودداری کردن از تمکین و اطاعت کردن تا زمان پرداخت مهریه توسط شوهر

دادخواست الزام به تمکین

زوج یا وکیل او در موارد عدم تمکین زوجه بایستی با دادن دادخواست الزام به تمکین از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در دادگاه خانواده محل اقامت زوجه اقامه دعوی تمکین کند. بهتر است قبل از تقدیم دادخواست، اظهارنامه ای مبنی بر لزوم تمکین و بازگشت زوجه به منزل از طرف شوهر برای زن فرستاده شود.

رویه دادگاه ها خانواده تهران چنین است که زوج بایستی ثابت نماید که عقد مقدمات تمکین مثل تهیه مسکن متناسب زوجه و اثاث البیت را تهیه کرده است.

پرونده الزام به تمکین دو مرحله ای است یعنی هر کدام از زوجین که رای دادگاه بدوی به ضرر او باشد می تواند در فرجه ۲۰ روزه پس از ابلاغ رای، نسبت به اعتراض و تجدید نظر خواهی از طریق ثبت در دفتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام نماید.

اجرائیه حکم الزام به تمکین پس از قطعیت حکم و صدور رای به نفع شوهر، به تقاضای او از دادگاه بدوی درخواست شود.

نکته ای که باید توجه کرد اینکه به زور و قوه قاهره زنی را که محکوم به تمکین شده به خانه شوهر نمی آورند. فقط اگر زوجه رای دادگاه را اجرا نکند و تمکین از شوهر نکند ناشزه محسوب می شود و زوج می تواند از مزایای آن استفاده کند.

ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی – «هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود»

آثار عدم تمکین زن (زوجه)

۱ – تعلق نگرفتن نفقه به زن ناشزه – به زنی که تمکین نمی کند ناشزه گفته می شود.

۲ – امکان زیاد موقعیت مرد در دادخواست ازدواج مجدد.

۳ – از بین رفتن شرط تنصیف دارایی در دادخواست طلاق از طرف مرد.

۴ – بسیار دشوار شدن طلاق یک طرفه زوجه با فرض محکومیت در دعوی الزام به تمکین زوجه.

رابطه دادخواست تمکین زوجه با حق حبس زوجه

بر طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زوجه می تواند تا وقتی که کل مهریه به او پرداخت نشده است از تمکین شوهر خودداری کند. بنابراین اگر شوهر دادخواست الزام به تمکین به طرفیت همسر تقدیم دادگاه کند و زوجه در مقام دفاع به حق حبس استناد نماید دعوی زوج تا پایان پرداخت مهریه از سوی دادگاه رد می شود.

نکته: حتی اگر دادخواست تقسیط مهریه از سوی زوج به دادگاه داده شود مهریه نیز تقسیط شود حق حبس زوجه تا پایان پرداخت کل مهریه باقی است.

نکته: عده ای از قضات معتقدند که اگر مهریه عندالاستطاعه باشد حق حبس زوجه زائل میگردد.

نکته: تمکین عام از شوهر مثل شروع  زندگی مشترک با او از موجبات اسقاط حق حبس است و او اینکه زن باکره باشد.

وظایف زوجین در مورد تمکین و پرداخت نفقه

در دادگاه مطالبه نفقه، زن موظف است که ثابت نماید که ناشزه نبوده است و از شوهر خود تمکین نموده است اما با تمام این اوصاف شوهرش نفقه او را پرداخت ننموده است چرا که ماده ١١٠۶ قانون مدنی عنوان کرده است که در نکاح دائم پرداخت نفقه از وظایف شوهر می باشد.

به محض وقوع صیغه عقد، زن و شوهر در مقابل یکدیگر موظف به انجام وظایفی می شوند.

ماده ١١٠٢ قانون مدنی بیان میدارد:

“همین که نکاح بطور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود.‪”

در دادگاه الزام به تمکین نیز مرد باید ثابت نماید که زن به عناوین مختلف از تمکین امتناع نموده است و ناشزه محسوب می شود.

در صورتی که زن از همسر خود تمکین ننماید، به او عنوان “ناشزه” اطلاق می گردد و بنابراین نفقه به او تعلق نمی گیرد مضاف بر اینکه ممکن است دادخواست طلاق یکطرفه او با دشواری های زیادی روبرو شود و نتواند طلاق بگیرد.

در صورتی که مرد در این شرایط دادخواست طلاق بدهد، شرط نصف شدن دارایی زن و مرد در اینصورت از بین میرود.

  • منبع
  • بنیاد وکلا
  • گروه وکلای پارسای

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید