دماگوژیسم به معنای عوامفریبی و اغوای مردم از طریق دادن وعدهها و شعارهای فریبنده و دروغین است.
دماگوژیسم چیست؟
دماگوژی مشتق از واژه یونانی Demagogia است.
این اصطلاح مرکب از ۲ بخش demos به معنای مردم و agogos به مفهوم کسی است که هدایت میکند.
در یونان باستان و همچنین روم قدیم دماگوژی به مفهوم «رهبری مردم» بوده و معنای افتخارآمیزی داشته است.
امروزه دماگوژیسم را عوامفریبی یا مردم فریبی ترجمه کرده اند و آن عبارتست از اغوای خلق از طریق دادن مواعید و شعارهای فریبنده و دروغین.
دماگوژیسم یا عوامفریبی آن است که شخصی به جای استدلال و اقامهٔ برهان (منطق) برای اثبات یک عقیده، سعی میکند از راه تحریک احساسات و هیجانهای جمعی و توسل به عواطف و جوّ حاکم، نوعی تصدیق جمعی نسبت به نتیجهٔ مطلوب خود به دستآورد، به شیوهای که تک تک مردم چنین بیندیشند که آنها با پذیرش عقیده، به نوعی یگانگی با گروه رسیدهاند و این یگانگی به آنها امنیت و قدرت میدهد و اگر کسی با عقیدهٔ جمع مخالفت کند، از آن روح امنیت و قدرت محروم خواهد شد.
گوبلز، رئیس دستگاه خبررسانی و دستیار سیاسی «آدولف هیتلر» در آلمان نازی، بقای دماگوژی را بر ۲ پایه بنیاد نهاده بود؛ یکی اینکه دروغ هر اندازه بزرگتر باشد، مردم آن را آسانتر باور میکنند، دیگر اینکه باید اندک حقیقتی را با دروغهای بزرگ در هم آمیخت و به خورد مردم داد.
دماگوگ کیست؟
دماگوگ یا عوامفریب کسی است که با ادعای دروغ و با وعده های بی پایه و بدون پشتوانه، با تحریف حقایق سعی می کند مردم را به سوی خود بکشد و موافقت و تحسین و پشتیبانی آنان را جلب کند.
در دماگوژیسم، شخص عوامفریب، گروه زیادی از مردم را مخاطب قرار داده، با بیاناتی هیجانآور و شورانگیز، احساسات و عواطفشان را تحریک میکند و با تکیه بر همین شور و هیجان عوام، آنها را نسبت به نتیجه و مدعای خود متقاعد میکند.
حکومتها یا دولتهایی که بین توده مردم دارای مشروعیت باشند و از بطن جامعه بیرون آمده باشند نیازی به دماگوژی ندارند. تنها زمانی حکومتها دست به عوامفریبی میزنند که ملی نبوده و سعی در اثبات حقانیت و مشروعیت خود داشته باشند.
روش های دماگوژیسم
مشهورترین و متداولترین روشهای دماگوژیستها که بخصوص در جوامع عقبافتاده و در میان تودههای سرخورده و تحقیرشده اجتماع بکار بسته میشوند، عبارتند از:
1- نزاع و تفرقه میان ساکنان جوامع مجاور یکدیگر با روش تقسیم تودههای مردم به چند گروه قومی یا زبانی یا دینی یا تاریخی و القای حس خوشایند افتخارات دروغین و غرور کاذب و نژادپرستی و خودبزرگبینی میان هر یک از آنها و توأم با تحقیر و نفرتپراکنی به گروهها و اقوام دیگر.
2- تحریک احساسات جوامع رشدنیافته با سخنرانیهای شورانگیز، موزیکها و سرودهای مهیج، تجمعاتی با برافراشتن پرچمها و انواع رفتارها و بروزهای احساسی و تحریکآمیز.
3- تبدیل گردهماییهای اجتماعی و جلسات علمی یا کاربردی به محلی برای تظاهر و تفاخر و اعمال نمایشی و کلیبافیها و شعارگوییهای پوچ.
4- خودداری از ارائه استدلال و اقامه برهان و نحوه تفکر علمی، و در صورت لزوم بیان ادعاهای بیاساس و خرافات در پوسته عالمنمایانه و عوامپسند.
5- توسل به عواطف میهنی یا مذهبی مردم برای به دست آوردن حمایت آنان.
6- ترکیب اندکی از حقیقت با انبوهی از موهومات.
7- القای این نکته کلیشهای و مشهور که آنچه ما میگوییم، سخن پذیرفته شده و قطعی و بلاتردید همه دانشمندان و خردمندان جهان است و ندانستن شما از نادانی شماست و مخالفت با ما مخالفت و دشمنی با فرهنگ و تمدن و دین و ملیت است.
دیدگاه