امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 272844
۲۸۰۵
۱
۰
نسخه چاپی

زخم معده و اثنی عشر (پیتیک) | علایم زخم های پپتیک | علت زخم های پیتیک

زخم معده و زخم اثنی عشر که در مجموع به آن زخم (اولسر) پپتیک گفته می شود عبارت است از زخمی که بر روی لایه ی مفروش کننده ی معده یا اثنی عشر (دوازدهه؛ قسمت ابتدایی روده ی باریک) به وجود می آید

زخم معده و اثنی عشر (پیتیک) | علایم زخم های پپتیک | علت زخم های پیتیک

زخم معده و زخم اثنی عشر که در مجموع به آن زخم (اولسر) پپتیک گفته می شود عبارت است از زخمی که بر روی لایه ی مفروش کننده ی معده یا اثنی عشر (دوازدهه؛ قسمت ابتدایی روده ی باریک) به وجود می آید.

زخم معده و زخم اثنی عشر (پیتیک)

پپتیک (peptic) در اصل، لغتی یونانی مشتق از peptein به معنی «هضم کردن» است و زخم پپتیک (peptic ulcer) به زخمی با حاشیه ی مشخص و به اندازه ی 5/0 سانتی متر یا بیشتر گفته می شود که در اثر از بین رفتن غشای مخاطی معده، اثنی عشر یا هر قسمت از دستگاه گوارشی که در معرض تماس با شیره ی معده ی حاوی اسید و پیسین (آنزیم معده ای کاتالیز کننده ی هیدرولیز پروتئین) قرار دارد به وجود می آید و معمولا بسیار دردناک است.

حدود ۸۰٪ از زخم های پپتیک با عفونت هلیکوباکترپیلوری همراه هستند.

هلیکوباکتر پیلوری احتمالاً از راه آب یا غذا به معده می رسد و پژوهشگران آن را در بزاق بعضی افراد مبتلا به زخم پپتیک پیدا کرده اند. بنابراین ممکن است این باکتری از طریق تماس دهان - به - دهان (مانند بوسیدن) و نیز از طریق تماس با محتویات استفراغ فرد آلوده، به فرد دیگر انتقال یابد.

هلیکوباکتر پیلوری غشای مخاطی معده و اثنی عشر را ضعیف می کند و در نتیجه، اسید به لایه ی حساس زیرین می رسد. اسید و باکتری، هر دو، لایه ی مزبور را تحریک می کنند و موجب ایجاد زخم می شوند.

هلیکو باکتر پیلوری (اچ پیلوری) به دلیل ترشح آنزیم های خنثی کننده اسید، می تواند در معده زنده بماند. شکل مارپیچی این باکتری کمک می کند تا در لایه ی مخاطی مفروش کننده ی معده و اثنی عشر تونل حفر نماید.

زخم ها همچنین ممکن است در اثر مصرف آسپیرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی (مثل ایبوپروفن، دیکلوفناک، ایندومتاسین و غیره) ایجاد یا تشدید شوند.

حدود ۴٪ از زخم های معده در اثر یک تومور بدخیم ایجاد می شوند و از این رو باید برای حصول اطمینان، بیوپسی ها (نمونه برداری های) متعددی از معده به عمل آید. معمولاً زخم های اثنی عشر خوش خیم هستند.

 علت زخم های معده  و اثنی عشر (پپتیک)

از عواملی که در ایجاد زخم معده دخالت دارند به موارد زیر می توان اشاره نمود:

1- میکروب هلیکوباکتر که علت اصلی زخم پپتیک است.

2- ترشح بیش از حد اسید معده

3- مصرف داروی ضد التهاب غیر استروئیدی

زخم معده و اثنی عشر (پیتیک) | علایم زخم های پپتیک | علت زخم های پیتیک

علایم زخم های پپتیک

1- درد شکم

2- نفخ و احساس پر بودن شکم

3- ترشح سريع بزاق به دنبال بازگشت اسید معده به مری؛ به منظور رقیق کردن آن

4- تهوع و مقداری استفراغ (در زخم معده شایع تر هستند)

5- بی اشتهایی و کاهش وزن (در زخم معده شایع تر هستند)

6- استفراغ خونی ناشی از خونریزی مستقیم از زخم معده یا آسیب مری حاصل از استفراغ شدید/ مداوم

7- ملنا (melena؛ مدفوع قیر مانند و بدبو که در اثر اکسید شدن آهن هموگلوبین خون موجود در مدفوع ایجاد می شود)

 عوامل افزایش دهنده خطر

از عواملی که به عنوان عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به این بیماری محسوب می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- سابقه خانوادگی مثبت

2- سیگار

3- سوء مصرف الکل

4- مصرف داروهای NSAID مانند آسپیرین، بروفن، دیکلوفناک

5- خستگی یا کار بیش از حد

6- رژیم غذایی نامناسب

7- گرسنگی طولانی مدت

گروه خونی O( برای زخم های اثنی عشر)

توجه!

- چنانچه مبتلا به هر یک از نشانه های زیر هستید فورا به پزشک مراجعه نمایید:

 - درد واضح، ناگهانی و مداوم معده

 - مدفوع خونی یا سیاه رنگ و استفراغ خونی یا استفراغ شبیه دانه های قهوه

 علایم مزبور ممکن است حاکی از وجود مشکلات جدی زیر باشند:

 - سوراخ شدگی معده یا اثنی عشر در اثر نفوذ زخم

 - خونریزی ناشی از پارگی عروق معده یا اثنی عشر در اثر تماس با اسید معده یا به دلیل زخم پپتیک

 - نسداد ناشی از وجود زخم، در مسیر عبور غذا از معده

زخم معده و اثنی عشر (پیتیک) | علایم زخم های پپتیک | علت زخم های پیتیک

تشخیص زخم های زخم معده و اثنی عشر (پیتیک)

زخم معده و اثنی عشر با روش های زیر تشخیص داده می شود:

1- رادیوگرافی دستگاه گوارش

2- آندوسکوپی

3- آزمایش های اوره تنفس

آزمایش مدفوع: از آزمایش مدفوع می توان برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری موجود در مدفوع استفاده کرد.

آزمایش بافت شناسی: آزمایش بافت شناسی نمونه تهیه شده امکان بررسی و آزمایش خود باکتری موجود در بافت معده یا اثنی عشر را فراهم می آورد. این عارضه در ۷-۶ درصد بیماران مبتلا به زخم پپتیک دیده می شود.

آزمایش کشت: آزمایش کشت مستقیم نمونه ی تهیه شده به وسیله ی آندوسکوپی، روش دشوار و گران قیمتی است و بسیاری از آزمایشگاه ها آن را انجام نمی دهند. در این آزمایش، به هلیکوباکتر پیلوری اجازه داده می شود تا در نمونه ی بافتی رشد کند.

عوارض زخم های پپتیک

1- خونریزی: شایع ترین عارضه ی زخم های گوارشی، خونریزی است. خونریزی ناگهانی و شدید می تواند موجب مرگ بیمار شود. خونریزی شدید هنگامی روی می دهد که زخم، موجب تحلیل رفتن یا پارگی یکی از رگ های خونی بزرگ می شود. خونریزی گوارشی در نزدیک به ۱۵% بیماران روی می دهد و در بالای ۶۰ سالگی شایع تر است.

2- سوراخ شدگی: سوراخ شدن دیواره ی معده یا اثنی عشر اغلب پیامدهای فاجعه باری را به دنبال دارد. ساییدگی دیواره ی دستگاه گوارش به وسیله ی زخم منجر به ریخته شدن محتویات معده یا روده به داخل حفره ی شکم می شود. سوراخ شدگی در ۶ - ۷ درصد بیماران مبتلا به زخم پپتیک روی می دهد.

4- نفوذ زخم: عبارت است از امتداد یافتن زخم به داخل اعضایی مانند کبد و لوزالمعده.

5- ایجاد اسکار (بافت جوشگاهی) و تورم در اثر زخم موجب تنگ شدن اثنی عشر و انسداد دهانه ی خروجی معده می شود که اغلب با استفراغ شدید همراه است.

6- تنگی پیلور: عبارت است از باریک شدن اسفنکتر پیلور، یعنی سوراخ بین معده و اثنی عشر که موجب مسدود شدن مسیر عبور به داخل رودهای باریک می شود.

درمان زخم های پیتیک

بیماران با دارو، استراحت و تغییر شیوه زندگی درمان می‌یابند.

اکثر بیماران مبتلا از طریق درمان هلیکوباکترپیلوری یا قطع مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی، بهبود پیدا می‌کنند.

آندوسکوپی، 6 تا 8 هفته پس از تشخیص و شروع درمان توصیه می‌شود.

بستری کردن در بیمارستان به خاطر عوارضی چون خونریزی از زخم یا سوراخ شدگی یا انسداد شدید لازم است.

درمان جراحی خیلی نادر است و فقط در مواردی انجام می‌شود که زخم مقاوم به درمان یا عوارض بیماری وجود داشته باشد.

  • منبع
  • حقوق نیوز
  • تبیان

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید