سندروم نوزاد لرزان
سندروم نوزاد لرزان (SBS) یک سندروم بسیار حاد و جدی در نوزادان و کودکان است که در اثر تکان های شدید کودک ایجاد می شود.
در بسیاری اوقات پدر و مادر و یا اطرافیان برای آرام کردن گریه کودک او را تکان می دهند این امر که در بسیاری اوقات به شکل عادت انجام می شود می تواند باعث سندروم نوزاد لرزان در کودک شود.
سندروم نوزاد لرزان یک آسیب‌دیدگی جدی مغزی است که به علت تکان شدید و با شتاب کودکان به وجود می‌آید. سندرم کودک لرزان، نوعی سوءمراقب از کودکان محسوب می‌شود که موجب آسیب شدید مغزی می‌شود. این اتفاق می‌تواند با تکان دادن نوزاد در عرض کمتر از ۵ ثانیه اتفاق افتد. بافت مغزی نوزادان نرم است و عضلات گردن آن‌ها نیز ضعیف می‌باشد. همچنین عروق خونی آن‌ها نیز ظریف و حساس است.
تکان شدید نوزاد یا کودکان نوپا می‌تواند باعث برخورد بافت مغز به دیواره استخوانی جمجمه شود. این امر می‌تواند باعث کبودی، خونریزی و تورم بافت مغز گردد. در موارد شدیدتر ممکن است استخوان‌های نوزاد شکسته شود و یا چشم‌ها، نخاع و گردن کودک صدمه ببیند.
سندروم نوزاد لرزان اغلب در نوزادان زیر يك سال اتفاق می افتد و نوزادان 2 تا 4 ماهه بيشتر در معرض این خطر قرار دارند. معمولا سندرم تکان‌های شدید نوزاد بعد از سن دو سالگی اتفاق نمی‌افتد، اما در صورتی که لرزش بسیار خشونت آمیز باشد، کودکان پنج یا شش ساله نیز ممکن است از این طریق آسیب ببینند.
سندروم نوزاد لرزان خطری جدی و تهدیدکننده برای نوزادان است. بازی با نوزاد، مانند تاب دادن کودک بر روی پاها یا پرتاب کودک به هوا، الزاماً منجر به سندروم نوزاد لرزان نمی‌شود. بلکه این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی کودک را فراتر از حد طبیعی تکان دهد.
هرگز نباید تحت هر شرایطی کودک خود را تکان شدید بدهید. تکان دادن شدید نوزاد یا کودک نوعی سوء مراقبت جدی و تعمدی محسوب می‌شود. چنین وضعیتی می‌تواند زندگی کودک را تهدید کند، بنابراین نیاز به درمان‌های اورژانسی پزشکی دارد.
دلایل ایجاد سندروم نوزاد لرزان
سندرم کودک لرزان زمانی اتفاق می‌افتد كه نوزاد يا كودك نوپا به‌صورت شدید تکان داده شود. ممکن است برخی افراد برای قطع گریه نوزاد او را به‌صورت غیرطبیعی تکان دهند. اگرچه ممکن است تکان دادن باعث قطع گریه کودک شود، اما درنهایت ممکن است به دلیل حرکت شدید، کودک دچار آسیب مغزی گردد.
عضلات گردن نوزادان ضعیف است و غالباً نمی‌توانند پشتیبانی لازم را از سر نوزاد به عمل‌آورند. وقتی یک نوزاد به‌شدت تکان می‌خورد، سرش بدون کنترل حرکت خواهد کرد. حرکت شدید و مکرر سر باعث می‌شود مغز کودک با داخل جمجمه برخورد داشته باشد، این امر می‌تواند منجر به کبودی، تورم و خونریزی بافت مغز شود.
علائم و نشانه‌های سندروم نوزاد لرزان
در بسیاری از موارد سندرم نوزاد لرزان، طول مدت و شدت لرزش، تعداد دفعات تکان خوردن و ضربه‌های احتمالی دز این تکان‌ها می‌تواند بر شدت آسیب‌دیدگی نوزاد تأثیر داشته باشد. در موارد شدیدتر، کودکان ممکن است با حالت بیهوشی به مرکز فوریت‌های پزشکی برسند و دچار تشنج یا شوک شوند اما در بسیاری از موارد در صورتی که این علائم شدید در کودک دیده نشود به پزشک یا اورژانس مراجعه نمی‌شود. در موارد خفیف‌تر کودکی که به این سندرم مبتلا شده است ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
• مشکل در بیدار ماندن کودک
• لرزش بدن
• اختلال در تنفس
•اختلال در تغذیه
• استفراغ
• تغییر رنگ پوست
• تشنج
• کما
• فلج شدن اندام‌ها
• لتارژی
• عصبی بودن
• اختلال در مکیدن یا بلع
• بی اشتهایی
• نخندیدن یا صحبت نکردن
• سخت شدن
• سخت نفس کشیدن
• سیانوز به دلیل کمبود اکسیژن
• هوشیاری متغیر
• نابرابر بودن اندازه مردمک چشم
• ناتوانی در بالا نگه داشتن سر
• ناتوانی در متمرکز کردن چشم یا ردگیری شی متحرک
در صورت مشاهده علائم سندروم نوزاد لرزان، بلافاصله کودک خود را به نزدیک ترین مرکز اورژانس برسانید. این نوع آسیب‌دیدگی می‌تواند زندگی فرزند شما را تهدید کند و منجر به آسیب‌دیدگی دائمی مغز شود.
تشخیص سندروم نوزاد لرزان
برای تشخیص، پزشک به دنبال سه نشانه اصلی خواهد بود که اغلب در این وضعیت مشاهده می‌گردد:
1. انسفالوپاتی یا تورم مغزی
2. خونریزی سابدورال یا خونریزی در مغز
3. خونریزی رتینال یا خونریزی در بخشی از چشم به نام شبکیه
پزشک آزمایشاتی را برای بررسی علائم آسیب مغزی و برای تأیید تشخیص، درخواست خواهد کرد. این تست‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• اسکن MRI که به کمک امواج قدرتمند مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از مغز تهیه می‌کند.
• CT اسکن، که تصاویری واضح و یکپارچه از مغز تهیه می‌کند.
• تصویربرداری اشعه ایکس از ساختارهای اسکلتی بدن ازجمله: ستون فقرات، قفسه سینه و جمجمه.
• معاینه چشم، که دران آسیب‌دیدگی و وجود خونریزی در چشم‌ها بررسی می‌شود.
• قبل از تأیید سندرم نوزاد لرزان، برای رد سایر علل احتمالی، پزشک درخواست آزمایش خون می‌دهد. بعضی از علائم سندرم کودک لرزان، مشابه بیماری‌های دیگر است. مانند سایر خونریزی‌های داخلی و برخی از اختلالات ژنتیکی مانند"استئوژنز ایمپرفکتا " یا بیماری "اختلال استخوان زایی". آزمایش خون مشخص می‌کند آیا بیماری دیگری باعث علائم کودک شما شده است یا نه.
راه های درمان سندرم نوزاد لرزان
در صورتی که احتمال دادید که کودک به سندرم نوزاد لرزان مبتلا شده است باید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. ممکن است تنفس برخی از نوزادان در هنگام لرزیدن قطع شود. در این صورت احیاء قلب و عروق تا زمان رسیدن آمبولانس می‌تواند به بازگشت تنفس کودک کمک کند.
در برخی موارد، ممکن است نوزاد پس از لرزش استفراغ کند. برای پیشگیری از خفگی، به آرامی کودک را به پهلو بچرخانید. حتماً باید همه قسمت‌های بدن را به طور همزمان بچرخانید. در صورتی که کودک دچار آسیب‌دیدگی نخاعی شده باشد، این روش باعث کاهش احتمال افزایش آسیب‌دیدگی‌های نخاعی در او می‌شود.
نکته حائز اهمیت این است که در این شرایط کودک را بلند نکنید یا به او چیزی برای خوردن یا آشامیدن ندهید. دارویی برای درمان سندرم نوزاد لرزان وجود ندارد. در موارد شدید، ممکن است برای درمان خونریزی مغزی نیاز به انجام عمل‌های جراحی باشد. این عمل‌ها شامل قرار دادن شانت یا لوله باریک برای کاهش فشار یا تخلیه خون و مایعات اضافی درون سر می‌شود. عمل جراحی چشم نیز ممکن است برای برداشتن خون قبل از آسیب‌دیدگی دائمی به بینایی نیاز باشد.
نوزاد دچار این سندرم باید در بیمارستان، و گاهی اوقات در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شود. درمان با اکسیژن ممکن است برای کمک به تنفس کودک استفاده گردد. پزشکان ممکن است دارویی را برای کمک به کاهش تورم مغز به کودک بدهند. گاهی اوقات یک تشک خنک کننده به کاهش دمای بدن کودک و کاهش تورم مغز کمک می‌کند. با توجه به علائم، پزشکان ممکن است از داروهای تشنج و یا سایر درمان‌ها استفاده کنند.
جراحی
کودکانی که خونریزی شدید مغزی دارند نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. اغلب این نوزادان نیاز به تخلیه خون اطراف مغز دارند تا آسیب مغزی در حال پیشرفت در اثر تورم مغز کاهش یابد. ممکن است درمان‌های دیگری، از جمله انجام ارزیابی‌های چشم پزشکی و بررسی‌های عصبی نیز مورد نیاز باشد.
سایر درمان‌ها
علاوه‌بر مراقبت‌های پزشکی، کودکان ممکن است نیاز به گفتار درمانی و زبان درمانی، درمان بینایی، فیزیوتراپی، درمان استعدادی و خدمات آموزشی ویژه داشته باشند. برخی ممکن است به کمک متخصصان تغذیه و مشاوران رفتاری نیاز داشته باشند.
عوارض سندروم نوزاد لرزان
بر اثر سندروم تکان شدید نوزاد ممکن است در عرض چند ثانیه، آسیب‌دیدگی‌های غیرقابل برگشت مغزی ایجاد شود.
عوارض شایع در این سندرم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1. از دست دادن دائمی بینایی (جزئی یا کلی)
2. از دست دادن شنوایی
3. تشنج
4. تأخیر در رشد کودک
5. معلولیت‌های ذهنی
6. فلج مغزی، اختلالی که بر هماهنگی عضلات و گفتار کودک تأثیر می‌گذارد.
پیشگیری از سندروم نوزاد لرزان
خوشبختانه سندرم نوزاد لرزان قابل‌پیشگیری است. شما می‌توانید از آسیب رساندن به کودک خود با تکان ندادن او در هر شرایطی جلوگیری به عمل آورید. ممکن است به‌آسانی کنترل خود را به خاطر متوقف نشدن گریه نوزاد از دست بدهید. اما به‌هرحال گریه کردن در نوزادان یک فرایند طبیعی محسوب می‌شود و تکان دادن آن‌ها راه‌کار مناسبی نیست.
زمانی که کودک شما برای مدت طولانی گریه می‌کند، مهم است که راه‌کارهایی را برای کنترل خود و کاهش استرس پیدا کند. زمانی که احساس می‌کنید کنترل خود را ازدست‌داده‌اید، تماس با اعضای خانواده یا یک دوست می‌تواند برای حمایت از شما مفید باشد. همچنین در برخی از مراکز درمانی کلاس‌های آموزش وجود دارد که نحوه کنترل استرس و مدیریت گریه نوزادان به والدین آموزش داده می‌شود. این برنامه‌ها می‌تواند به آشنایی و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از سندرم نوزاد لرزان کمک کند. اطمینان حاصل کنید که اعضای خانواده و مراقبین کودک شما نیز از خطرات تکان شدید نوزاد مطلع هستند.
دیدگاه