شوره سر یکی از بیماری‌های شایع است که در سنین مختلف رخ می‌دهد. این شوره ها مسری نیستند، خطر خاصی هم برای بدنتان ندارند، اما ممکن است از نظر نظافت و زیبایی، مشکلاتی را برای شما به وجود بیاورند.
شوره سر
شوره سر پوسته‌پوسته‌های سفید رنگی است که در اثر تجمع سلول‌های مرده پوست در موها ایجاد می‌شود. در واقع سلول‌های مرده پوست شروع به ریزش کرده و در اثر این اتفاق شوره سر ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولا بی‌ضرر است و با عوارضی همراه نیست. اما ممکن است گاهی با خارش همراه شود. احتمال وقوع شوره سر در هر فردی با هر سنی وجود دارد. اما معمولا جوانان و افراد میان‌سال بیش از دیگران با این موضوع درگیر هستند. این وضعیت دارای شدت‌های مختلفی بوده و ممکن است خشک یا چرب باشد. بسته به‌شدت شوره سر، علت و نوع آن روش‌های متفاوتی برای درمان آن پیشنهاد می‌شود.
انواع شوره سر
شناخت نوع شوره سر میتواند تاثیر زیادی در انتخاب شیوه درمان آن داشته باشد. برخی از انواع شوره را می‌توان به تغییر در برنامه‌های مراقبت از مو یا راهکارهای خانگی درمان کرد. اما برخی دیگر ممکن است به درمان‌های دارویی یا استفاده از شامپوهای قوی ضد شوره نیاز داشته باشد.
شوره خشک
شوره خشک معمول‌ترین نوع شوره است. این شوره معمولا در فصل زمستان تشدید می‌شود. چراکه سرد و گرم شدن محیط میتواند پوست سر شما را خشک کند. علاوه بر این شستن مداوم موها با آب داغ نیز میتواند از دلایل ایجاد شوره خشک باشد. پوسته‌های شوره خشک معمولا سفید و ریز هستند و ممکن است باعث ایجاد خارش خفیف شوند. خارش شدید به همراه شوره‌های خشک میتواند نشانه‌ای از یک بیماری پوستی جدی‌تر باشد که باید توسط پزشک بررسی شود.
برای کمک به جلوگیری از بروز شوره خشک می‌توانید از شامپوهای مرطوب‌کننده استفاده کنید. درمان‌های خانگی نظیر ماساژ پوست سر با روغن نارگیل نیز باعث تسکین خارش شده و از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند.
شوره چرب
در زیر سطح پوست شما غدد تولیدکننده سبوم وجود دارند. سبوم ماده‌ای روغنی است که به مرطوب‌سازی و محافظت از پوست کمک می‌کند. زمانی که سبوم تولیدشده توسط این غدد چربی زیاد شود پوست سر شما چرب خواهد شد. این چربی اضافه میتواند باعث تحریک پوست سر و ایجاد شوره‌های پوست‌پوستی شود. پوسته‌های این شوره معمولا بزرگ‌تر از شوره خشک است و ممکن است حالتی روغنی داشته باشد. همچنین این پوسته‌ها رنگ زردتری دارند. اگزمای سبورئیک نوع شدیدی از شوره چرب است.
علائم و نشانه های شوره سر
• پوسته پوسته شدن پوست سر، مو، ابرو، ریش یا سبیل
• خارش پوست سر
• پوسته پوسته شدن سر نوزادان (کلاه گهواره)
• گاهی ممکن است در سرتان احساس سوزش کنید
• گاهی ممکن است احساس کنید سرتان دچار زخم یا جراحت شده است
• روی پوست سر، تکه‌های چرب دیده می‌شود
• در موارد شدید، پوست سر قرمز و متورم می‌شود
• ریزش موقتی مو
• ورقه ورقه شدن پوست سر که در آب و هوای سرد، وخیم‌تر می‌شود
دلایل ایجاد شوره سر
کم شستن موها
اگر موهایتان را به طور مرتب نشویید، چربی و سلول‌های پوست سر تجمع پیدا میکنند و پوست سر شوره می‌‌زند.
بیماری‌های زمینه‌ای
یکی از علت‌های شایع بروز شوره سر وجود بیماری‌های زمینه‌ای در افراد است. بیماری‌هایی نظیر پارکینسون و صرع میتواند از دلایل ایجاد شوره سر باشد. همچنین موارد دیگری همچون مصرف الکل، افسردگی، اختلالات اشتها یا اضافه‌وزن و سکته‌های مغزی و قلبی میتواند از دلایل بروز شوره سر باشد.
التهاب پوست سر
یکی دیگر از عواملی که میزان شوره سر را افزایش می دهد، التهاب پوست سر می باشد ، این گونه که این التهاب باعث می شود سلول های پوست سر سریع تر تقسیم شوند و رشد کنند و محیط مناسبی را برای رشد قارچ هایی که باعث شوره می شوند را فراهم آورند.
شامپو یا محصولات مراقبتی نامرغوب یا ناسازگار با پوست
هنگام انتخاب شامپو یا دیگر محصولات مراقبتی علاوه بر نوع موی سر باید مشخصات پوست خود را نیز در نظر بگیرید. چراکه ممکن است برخی محصولات با پوست سر شما سازگاری نداشته و باعث تحریک آن و درنهایت ایجاد شوره شوند. استفاده از شامپوهای سبک، ملایم و غیر دارویی پوست را تحریک نکرده و احتمال بروز شوره سر را کاهش می‌دهد.
بعضی از افراد معتقدند که به دلیل عدم شست‌وشوی مناسب موها چربی و سلول‌های مرده پوستی روی پوست سر جمع شده و درنهایت باعث بروز شوره می‌شوند. برخی دیگر نیز فکر میکنند که شست‌وشوی زیاد میتواند باعث از بین رفتن روغن‌های طبیعی پوست سر و خشک شدن آن و درنهایت ایجاد شوره شود.
تابه‌حال دلیل علمی محکمی مبنی بر صحت یا رد این موضوعات یافت نشده است. اما چیزی که مشخص است این است که تعداد دفعات موردنیاز برای شست‌وشوی موها در افراد مختلف متفاوت است. همچنین شست‌وشوی مداوم موها معمولا مفید خواهد بود.
مخمرهایی شبیه قارچ (مالاسه زیا)
“مالاسه زیا” روی کف سر بسیاری از افراد بزرگسال زندگی می‌کند؛ اما در برخی افراد موجب سوزش و خارش پوست سر می شود. همچنین رشد سلول‌های پوست را بیشتر می کند.
در نتیجه، سلول‌های اضافی پوست می‌میرند، می‌ریزند و به صورت پوسته های سفید روی مو یا لباس دیده می شوند. هنوز مشخص نشده است که چرا مالاسه زیا موجب تحریک پوست کف سر در بعضی افراد می شود.
پوست خشک
بیشترِ پوسته پوسته‌های ناشی از پوست خشک، نسبت به علل دیگر بروز شوره، کوچک‌ترند و چربی کمتری دارند. همچنین، قرمزی و التهاب پوست در این مورد کمتر است. اگر شوره سر شما ناشی از خشکی پوستتان باشد، احتمالاً پوست قسمت های دیگری از بدنتان، مانند پاها و دست‌هایتان نیز خشک است.
استرس و برخی بیماری ها
احتمال افزایش شوره در هنگام برخی بیماری ها و اضطراب وجود دارد.
سرما
هوای سرد و سرمای زمستانی نیز عاملی برای افزایش شوره است.
درماتیت سبورئیک یا اگزمای سبورئیک
افرادی که به درماتیت سبورئیک مبتلا شده‌اند، پوستی چرب و تحریک‌شده دارند و به همین دلیل احتمال ابتلا به شوره سر در آنها بالا است. پوست این افراد معمولا قرمز، چرب و پوشیده از پوسته‌پوسته‌های سفید و زرد است. توجه کنید که در این مورد شوره مو تنها در موهای سر پیدا نمی‌شود. ممکن است در موهای پشت گوش، ابروها، سینه و دیگر قسمت‌های پوشیده از موی بدن نیز شوره مشاهده شود.
شانه نکردن موها به‌صورت مرتب
معمولا شانه زدن ملایم و آرام موها به از بین بردن سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند. بنابراین بهتر است به‌صورت مرتب و با شانه‌های مناسب موهای خود را شانه کنید تا از تجمع سلول‌های مرده و بروز شوره جلوگیری شود.
مخمرها
ممکن است افزایش مخمرهای پوست سر یکی از دلایل بروز شوره سر باشد. این مشکل معمولا در فصل زمستان بیشتر رخ می‌دهد. چراکه در این فصل اشعه خورشید ضعیف‌تر بوده و مخمرها فرصت رشد بیشتری دارند. درواقع در فصول گرم سال نور خورشید باعث از بین رفتن مخمرها و کاهش شوره سر خواهد شد.
سن و عوامل هورمونی
بیشتر مشکلات مربوط به پوست و مو معمولا با افزایش سن بروز آغازشده یا تشدید می‌شود. اما شوره سر از مشکلاتی است که در سنین جوانی و میان‌سالی شایع‌تر است. البته نوعی از شوره سر که به شوره سر گهواره شناخته می‌شود، در نوزادان رخ می‌دهد. برخی عوامل هورمونی نیز میتواند بروز شوره سر را تشدید کند. این عوامل معمولا در مردان شایع‌تر از زنان است.
رژیم غذایی نامناسب
کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی میتواند باعث ایجاد یا تشدید شوره سر شود. معمولا افرادی که با کمبود روی، ویتامین‌های گروه B و امگا 6 مواجه هستند بیشتر به شوره سر مبتلا می‌شوند. بااین‌حال تاکنون شیوه‌ای که با استفاده از آن بتوان شوره سر را با استفاده از رژیم غذایی برطرف کرد یافت نشده است.
عوارض شوره سر
شوره هایی که تنها به عنوان یک پوست خشک جدا شده از کف سر به آنها نگاه می کنید می توانند عوارضی برای شما داشته باشند.
عفونت چشم
یکی از بدترین عوارض شوره سر بروز عفونت های چشمی است که طبق تحقیقات آماس پلک چشم یکی از عفونت های شایع چشمی است که به دلیل شوره سر ایجاد می شود. از مشخصات این عفونت، قرمزی، خارش، التهاب پلک و ایجاد پوسته هایی شبیه شوره روی مژه ها است.
جوش و آکنه
براساس نتایج تحقیقات انجام شده پوسته های یک پوست خشک می تواند موجب مسدود شدن منافذ پوستی و ایجاد جوش روی پوست سر و صورت میکنند . افرادی که پوستی آسیب پذیرتر نسبت به جوش داشته باشد، شوره سر می تواند وضعیت انها را بدتر کند.
پسوریاسیس
مهم است بدانید که شوره ی سر می تواند باعث بروز مشکلی به نام پسوریاسیس شود؛ پسوریاسیس نوعی بیماری پوستی است که می تواند به لکه های ضخیم قرمزرنگ و پوسته-پوسته شدن پوست منتهی شود.
ریزش مو
پیش از این هم گفتیم که شوره ی سر وقتی شدید شود میتواند یکی از عاملان موثر در ریزش مو باشد البته نه به صورت مستقیما بلکه خارش مداوم پوست منجر به ریزش خواهد شد.
راه های درمان شوره سر
در برخی موارد ممکن است با اصلاح سبک زندگی یا برخی درمان‌های خانگی بدون نیاز به استفاده از شامپوهای مخصوص یا داروها، شوره ی سر را درمان کرد. اما در برخی موارد نیز بدون استفاده از دارو یا شامپوهای مخصوص درمان امکان‌پذیر نیست. زمانی که شما برای درمان شوره سر به پزشک مراجعه می‌کنید، او با بررسی عوامل مختلف نظیر سن، شرایط زمینه‌ای، علت ایجاد و شدت شوره سر بهترین راهکار را به شما پیشنهاد می‌دهد.
کنترل استرس
یکی از عوامل موثر در بروز مشکلات پوست و مو استرس است. البته هنوز رابطه مستقیم استرس و شوره سر اثبات نشده است اما برخی تحقیقات نشان داده است که کنترل استرس میتواند به بهبود شوره سر کمک کند.
شانه زدن مرتب موها
با این کار سلول‌های مرده پوستی را از بین می‌برید و موهای سالم‌تری خواهید داشت. تنها باید توجه کنید که از شانه‌های مناسب استفاده کنید و موها را با ضربه‌های محکم شانه نزنید.
اجتناب از محصولات حاوی مواد شیمیایی و ناسازگار با موها
حتما برای انتخاب شامپوهای ضد شوره با پزشک متخصص مشورت کنید. چراکه این شامپوها ترکیبات مختلفی دارند که ممکن است برای حل مشکل شما مفید نباشند. همچنین شامپوها و دیگر محصولات مراقبتی متناسب با موهای خود را بشناسید تا پوست سر شما در اثر استفاده از شامپوهای حاوی مواد شیمیایی یا نامناسب دچار آسیب نشود. علاوه بر آن رنگ کردن مداوم موها میتواند باعث تحریک پوست شده و شوره سر را ایجاد کند.
شست‌وشوی منظم موها
تعداد دفعاتی که باید موهای خود را شست‌وشو کنید بسته به نوع موهای شما متفاوت است. اما حتما این کار را به‌صورت منظم و به‌خصوص پس از قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های مختلف انجام دهید. ضمن اینکه در زمان شست‌وشو پوست سر را نیز به‌خوبی ماساژ داده و تمیز کنید تا از تجمع آلودگی‌ها در آن جلوگیری شود.
استفاده از شامپوهای ضد شوره
اگر شوره سر شما خفیف است یا بدون علت خاصی ایجاد شده، می‌توانید از شامپوهای ضد شوره حاوی کلیمبا یا سلنیوم سولفاید برای کنترل پوسته‌پوسته شدن و خارش استفاده کنید. پیش از استفاده از شامپوها تا حد امکان پوسته‌های ایجاد شده را از بین ببرید تا اثرات شامپو بیشتر و موثرتر باشند. برای این کار می‌توانید موها را به‌آرامی شانه یا برس بکشید و توجه کنید که نباید موها را محکم یا ضربه‌ای شانه بزنید، چراکه این کار باعث تحریک بیشتر شوره‌ها می‌شود.
شامپوهای ضد شوره از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که به روش‌های مختلفی می‌توانند تولید شوره‌های سر را کنترل کنند. به‌عنوان‌مثال شامپوهای حاوی سلنیوم سولفاید با کاهش تولید روغن‌های طبیعی غدد پوستی به کاهش سلول‌ها کمک میکنند. شامپوهای حاوی پیریتیون نیز سرعت رشد مخمرها را کاهش می‌دهند.
در برخی شامپوها از قطران زغال‌سنگ استفاده می‌شود. این ماده یک ماده ضد قارچ طبیعی است که میتواند تولید سلول‌های پوستی اضافه را کاهش دهد. استفاده از این مواد در شامپوهای ضد شوره ممکن است در درازمدت باعث ایجاد برخی مشکلات شود. به‌عنوان‌مثال شامپوهای حاوی قطران زغال‌سنگ موهای رنگ‌شده را لکه‌دار میکنند. همچنین ممکن است حساسیت موها نسبت به اشعه خورشید بیشتر شود. بنابراین شما باید با مشورت پزشک از شامپوی مناسب استفاده کنید و هر چند وقت یک‌بار برای بررسی نتایج و در صورت لزوم تعویض شامپو به پزشک مراجعه کنید.
در مواردی که اگزمای سبورئیک باعث ایجاد شوره سر شده، درمان طولانی‌تری لازم است. در این موارد پزشک معمولا متناسب با وضعیت بیمار از شامپوهای حاوی سورفاکتانت استفاده می‌کند. این شامپوها را می‌توان برای شوره چرب، شوره خشک، کف سر چرب با ساقه خشک یا کف سر چرب با ساقه چرب تجویز کرد.
بسته به تشخیص پزشک ممکن است از این شامپوها در دوره‌های منقطع استفاده‌شده و پس‌ازآن یک شامپوی سبک روزانه برای بیمار تجویز شود.
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
ممکن است نور آفتاب برای شوره مناسب باشد، اما به دلیل اینکه اشعه‌ی فرابفنش به پوست آسیب زده و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد، از حمام آفتاب اجتناب کنید؛ در عوض، ساعاتی را بیرون از خانه سپری کرده و حتماً کرم ضد آفتاب به صورت و بدنتان بزنید.
برای درمان شوره سر به این نکات توجه کنید:
• در آغاز درمان، هر روز یا یک روز در میان از بهترین شامپو برای شوره سر خود استفاده کنید. سپس، در صورت نیاز، استفاده از آن را به دو یا سه روز در هفته کاهش دهید.
• اگر یک شامپو در مدت زمان معینی تأثیر داشته و پس از آن تأثیرش را از دست داده است، سعی کنید یکی در میان از دو نوع شامپوی ضد شوره، استفاده کنید.
• تمام دستورالعمل‌های روی شامپوهایی را که استفاده می‌کنید، بخوانید و به آنها عمل کنید؛ زیرا برخی از شامپوها باید چند دقیقه روی سر بمانند، در حالی که برخی دیگر را باید به سرعت با آب بشویید.
• شامپوی قطران زغال سنگ میتواند رنگ موی بلوند، خاکستری یا سفید را تغییر دهد؛ پس اگر رنگ موهایتان روشن است، بهتر است از شامپوی ضد شوره‌ی دیگری استفاده کنید.
• شامپوی کل تار (قطران زغال سنگ) ممکن است باعث حساسیت بیشتر پوست کف سر به نور خورشید شود. اگر از این نوع شامپوی ضد شوره استفاده می‌کنید، هنگام بیرون رفتن حتماً باید سر خود را با یک کلاه بپوشانید. همچنین، اگر ممکن است در سایه حرکت کنید.
• اگر چند هفته از شامپوها استفاده کرده‌اید اما هنوز آثار شوره روی شانه هایتان نمایان است، با یک پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید. متخصص پوست میتواند مشکلتان را به خوبی تشخیص دهد و مناسب ترین برنامه ی درمانی را برایتان تجویز کند.
دیدگاه