عجایب هفت گانه کهن جهان، شاهدی بر نبوغ و سخت کوشی انسان هاست و هر کدام از عجایب هفتگانه دارای ویژگی منحصر به فرد خودش است.
عجایب هفت گانه جهان
عجایب هفتگانه، به هفت اثر برتر معماری و مجسمهسازی دوران یونان باستان اطلاق میشود. این هفت اثر ظاهراً اولین بار توسط یک فنیقیایی یونانیالاصل به نام انتیپاتر صیدایی در قرن دوم پیش از میلاد در یک کتاب ثبت شدهاست.
تهیه فهرست کامل عجایب هفت گانه در اصل حدود سده دوم پیش از میلاد کامل شدهاست و اولین اشاره به تهیه این مجموعه مکتوب در کتاب تاریخ هرودوت آمدهاست که به سده ۵ پیش از میلاد مربوط برمیگردد.
چندین دهه بعد از آن، تاریخ نگاران یونانی درباره بزرگترین بناهای تاریخی دوران خود شروع به نوشتن کردند. از جمله کالیماکوس (Callimachus) - که در ۳۰۵ تا ۲۴۰ قبل از میلاد میزیست - سر کتابدار کتابخانه اسکندریه، «مجموعهای از عجایب جهان» را تهیه کرد. امروزه، تنها چیزی که درباره این مجموعه میدانیم، همین عنوان آن است و بس، به این دلیل که این کتاب نیز در آتشسوزی بزرگ کتابخانه اسکندریه از بین رفت.
فهرست نهایی عجایب هفت گانه در قرون وسطا تکمیل شد. این فهرست شامل چشمگیرترین بناهای تاریخی جهان باستان بود که از بعضی، شواهد بسیار اندکی در دست بود و تعدادی نیز اصلاً باقی نمانده بودند. آثار کنده کاری هنرمند هلندی مارتن ون هیمسکرک (Marten Van Heemskerck) و کتاب تاریخ معماری یوهان فیشر ارلاخ (Johann Fischer von Erlach) از قدیمیترین منابعی هستند که در آن به این فهرست عجایب هفت گانه اشاره شدهاست.
شواهد باستانشناسی از بسیاری از اسرار تاریخی که قرنها عجایب هفت گانه را احاطه کرده بودند، پرده برداشتهاست. عجایب هفت گانه برای سازندگانشان نمادهایی از مذهب، اسطوره شناسی، هنر، قدرت و علم بودند و برای ما، آنها شواهدی از توانایی انسان هستند.از زمانهای بسیار قدیم تا کنون، فهرستهای متعدد و متفاوتی از عجایب هفتگانه به نگارش درآمدهاست.
1. هرم بزرگ جیزه، مصر
اهرام سهگانه یا اهرام ثلاثی مصر نام سه عدد از اهرام تاریخی ساخته شده در دوران مصر باستان است که در محدوده شهر باستانی جیزه و در حاشیه شمالی شهر قاهره کنونی واقع شدهاست. قدمت اهرام جیزه به دودمان چهارم مصر میرسد. نامهای این اهرام عبارتند از خوفو، خَفرِع و مَنقُرع می باشد. هرم بزرگ جیزه تنها بازمانده ی عجایب هفتگانه دنیای باستان، نمونه ای عالی از معماری مصری می باشد. این هرم، نمایانگر کمال تمدن باستانی مصراست که برای مدت 3800 سال بلندترین سازه دست ساز دنیا بود. به گفته ی مصر شناسان هرم بزرگ که از قدیمی ترین عجایب هفتگانه دنیاست، در طی 20 سال ساخته شده است.
ساخت مقبره در سال 2560 قبل از میلاد به پایان رسید و 2.3 میلیون بلوک سنگی در ساخت این هرم 140 متری به کار رفت. یکی از حقایق جالب در مورد هرم جیزه، دمای ثابت 20 درجه سلسیوس (برابر با دمای میانگین کره زمین) در بخش داخلی آن است. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که حتی با تکنولوژی فعلی بشر نیز نمیتوان چنین بنای بزرگی را با این دقت برپا کرد! قسمت بیرونی این هرم، از تعداد 144 هزار بلوک سنگی تشکیل شده است.
هر یک از این بلوکهای سنگی با دقت بسیار بالایی به صورت تخته درآمدهاند. ضخامت هر بلوک سنگی 2.5 متر و وزن متوسط هریک از آنان به 15 تُن میرسد. سنگ بنای این هرم در هر 4 طرف، در قالب یک سازهی توپی شکل سنگی ساخته شده که در برابر تغییرات آب و هوایی و زلزله مقاومت بالایی از خود نشان میدهد.
حقایق عجیب هرم بزرگ جیزه
1. برخی از مورخان معتقد اند که این مجموعه توسط موجودات فرازمینی ساخته شده است چرا که ساخت این هرم به دست بشر امکان ناپذیر بوده و اینکه تا شعاع ۳۰۰ کیلومتری از این هرم هیچ کوه و یا منبعی از جنس سنگهای به کار رفته در ساخت هرم وجود ندارد.
2. این هرم از نظر مختصاتی در مرکز کرهی زمین واقع شده است.
3. معماری این هرم به گونهای است که داخل آن همیشه هوای تازه و خنک در جریان است.
4. اگر در شب به بالای اهرام ثلاثه مصر بنگرید ستارههایی را خواهید دید که الگو قرار گیری آنها مطابق با موقعیت مکانی هر یک از این اهرام است.
2. باغهای معلق بابل
بهگفتهی شاعران یونان باستان، باغهای معلق بابل بهدستورِ پادشاه این سرزمین بهخاطر همسر بیمارش ساخته شده است. بهنظر میرسد این باغها حدود ۶۰۰ سال پیشازمیلاد مسیح بهوجود آمدهاند.
نبوچادنزار دوم (Nebuchadrezzar) که ما آن را بهعنوان بختالنصر دوم میشناسیم، با آمیتیس دختر پادشاه ماد ازدواج کرده بود (مادها در بخش غربی فلات ایران ساکن بودند). آمیتیس که تا قبلاز ازدواج در محیطی خوشآبوهوا درمیان باغها و کوهستانهای زیبا زندگی کرده بود، بهدلیل آبوهوای خشک بابل بیمار شد.
پادشاه برای بهبود حال او دستور داد جایی نزدیک نهر فرات در عراق امروزی، باغهای زیبایی را بنا کنند. گفته میشود این باغها در ارتفاع ۲۳ متری از سطح زمین روی یک محوطهی آجری بزرگ قرار داشتند و در اطراف آن پلههایی وجود داشت که سبب میشد محوطه شبیه صحنهی تئاتر بهنظر برسد. باتوجه به نوشتههای نویسندگانِ بعد از دوران باستان، این باغهای دلانگیز روی ستونهای بلندی استوار بوده است؛ بهطوریکه مردم میتوانستند زیر آن ها گردش کنند.
حقایق جالب در رابطه با باغهای معلق بابل
1. با توجه به گفتهها و روایات موجود این باغها حدود ۳۰ متر ارتفاع داشته اند.
2. در صورت وجود این مجموعه روزانه بیش از ۸ هزار گالن آب برای آبیاری تمامی گیاهان موجود در آن مصرف میشده است.
3. درمورد از بین رفتن این باغها برخی به این معتقد اند که بر اثر جنگ از بین رفته اند و عدهای نیز زلزله را عامل اصلی نابودی این باغها میدانند.
3. مجسمهی زئوس در المپیا
ندیس زئوس خدای یونان در المپیا یکی از عظیمترین تندیسهای جهان و از عجایب هفتگانهٔ دنیای قدیم بوده است. در دوران باستان المپیا مرکز مذهبی در جنوب غربی یونان بوده است.
یونانیان باستان زئوس پادشاه خدایان را میپرستیدند و در زمانهای مشخص به افتخار او جشنهایی برپا میکردند. در این جشنها مسابقات ورزشی هم انجام میشد. تا آنجا که در تاریخ ثبت شده، نخستین بازیهای المپیک در سال ۷۷۶ پیش از میلاد برگزار شدهاست و تا سال ۳۹۳ پس از میلاد یا تا سال ۴۲۶ پس از میلاد همچنان بازیها برگزار میشد. برای مردمان دنیای قدیم این بازیها خیلی مهم بودند؛ چندانکه در زمان برگزاری مسابقات جنگها متوقف میشد تا شرکت کنندگان و تماشاگران بتوانند به آسانی خود را به محل مسابقات برسانند.
این مجسمه توسط پیکر تراش یونانی فیدیاس در 432 قبل از میلاد ساخته و در معبدی که آنهم به این خدا تعلق داشت قرار داده شد.
تختی که مجسمه روی آن قرار گرفته بود 12 متر ارتفاع داشت به طوری که اگر روزی زئوس تصمیم میگرفت از جای خود برخیزد سرش به طاق معبد برخورد میکرد. این تخت باشکوه از چوب سدار ساخته شده و با عاج، آبنوس، طلا و سنگهای گرانبها تزئین شده بود. در دست راست زئوس مجسمه کوچکی از نایک تاجدار، الهه بالدار پیروزی یونان باستان و در دست چپ او عصای سلطنتی از جنس طلای ناب و عقابی برفراز آن نشسته قرار گرفته بود.
اینکه حقیقتا برای این اثر شگفت انگیز چه اتفاقی رخ داده محل بحث و جدلهای فراوانی است. گروهی معتقدند مجسمه به کنستانتینوپل یا همان قسطنطنیه یا استانبول امروزی برده شد جایی که در آتش سوزی سال 475 از بین رفت. یا اینکه مجسمه و معبد هردو در حادثه حریقی که در 425 رخ داد نابود شدند.
حقایق جالب مجسمه زئوس
1. در دست راست این مجسمه نمادی از پیروزی و در دست چپ آن نیز عصایی سلطنتی به همراه یک عقاب طلایی وجود داشت.
2. تندیس زئوس به علت جنس خاص و منحصر به فردی که داشت همواره به رسیدگی نیاز داشت.
3. بر روی سکههای قدیمی بجا مانده از دوران یونان باستان، نقش تندیس زئوس وجود دارد.
4. معبد آرتمیس در افهسوس
آنطور که در تاریخ نوشتهاند، معبد آرتمیس بارها ویران شده و دوباره در همان محل قبلی در افهسوس (شهری بندری در یونان و سواحل غربی ترکیهی امروزی) بنا شده است. یکی از شگفتانگیزترین معابد آرتمیس را خرسیفرون (Chersiphron) معمار و پسرش متاگنس (Metagenes)، حدود ۵۰۰ سال قبلازمیلاد مسیح طراحی کردند.
برخی از هنرمندان بسیار مشهور دوران باستان، روی نقشونگارهای این معبد مرمرین زیبا کار کرده بودند. این معبد در ۲۱ جولای سال ۳۵۶ قبلازمیلاد در شبی که اسکندر متولد شد، آتش گرفت و سوخت.
حدود ۶ سال بعد (۳۵۰ سال قبلازمیلاد)، کار ساخت معبد دیگری آغاز شد. معبد آرتمیسِ جدید تراسی بهوسعت بیشاز ۳۷ متر مربع داشت که از هر طرف با پلههایی محصور شده بود. در این بنا، ۱۲۷ ستونِ ۱۸ متری از سنگ مرمر و یک مجسمهی آرتمیس قرار داشت.
باستانشناسان دربارهی اینکه آیا سقف معبد روباز بوده است یا با کاشیهای چوبی پوشیده شده بود اختلافنظر دارند. این معبد را استراگوتس (Ostrogoths) در سال ۲۶۲ پسازمیلاد تخریب کرد و بهاینترتیب یکی دیگر از عجایب هفتگانه دنیا از بین رفت. در سال ۱۸۶۰ میلادی، باستانشناسان بقایای ستونهای آرتمیس را در اعماق رودخانهی کایستر (Cayster) کشف کردند.
موقعیت کنونی: نزدیک سلکوک، استان ازمیر ترکیه
حقایق جالب معبد آرتمیس
1. به عقیده باستان شناسان یکی از باشکوهترین اثر در میان عجایب هفتگانه جهان معبد آرتمیس است.
2. بعضی از بقایای بجا مانده از این معبد در موزه بریتانیا واقع در شهر لندن است.
3. در گذشتههای دور یکی مهمترین مرکز معنوی و تجاری منطقه بوده است.
5. آرامگاه هالیکارناسوس، ترکیه
آرامگاه هالیکارناسوس میان سالهای ۳۵۳ تا ۳۵۰ پیش از میلاد برای ماسول پادشاه کاریا و ساتراپ هخامنشیان ساخته شد. آرتمیس برای یافتن معماران ماهر گروهی را به سراسر یونان فرستاد تا سرانجام آنان دو معمار برجسته به نامهای ساتیروس و پیتیس را یافتند. ارتفاع این بنا ۴۵ متر بوده و قسمت پایینی بنا به شکل مکعب است و روی هر کدام از چهار دیوار اصلی تندیسهایی به شکل خدایان و فرشتههای یونانی به چشم میخوردهاست.
این آرامگاه چندین قرن پابرجا بوده و مشرف به شهر بود. حتی زمانی که شهر به دست اسکندر کبیر سقوط کرد، این بنا دستنخورده باقی ماند. در جریان حملات دزدان دریایی در سالهای ۶۲ و ۵۸ پیش از میلاد مسیح، آسیبی به این بنا نرسید. در واقع این بنا مدت ۱۷ قرن بر فراز ویرانههای شهر پابرجا بود. تا این که در جریان زلزلههای قرن سیزدهم، ستونهای بنا در هم شکست و ارابهی سنگی به زمین افتاد. از سال ۱۴۰۴ بعد از میلاد مسیح، تنها قسمتهایی از پایهی آرامگاه در میان خرابهها قابل تشخیص بود.
حقایق جالب در رابطه با آرامگاه هالیکارناسوس
1. دور تا دور آرامگاه هالیکارناسوس مملوء از مجسمههای بسیار زیبایی از انسان و حیوانهای مختلف بوده است.
2. این آرامگاه درواقع آخرین سازه سالم در میان عجایب هفت گانه جهان است، ولی در اثر زلزلههای متعدد در قرنهای ۱۴ و ۱۵ میلادی تا حد زیادی تخریب شد.
3. تاثیر گذاری این بنا به حدی بود که کلمه مقبره (mausoleum) از نام این آرامگاه گرفته شد.
6. غول رودس، یونان باستان
غول رودس یک مجسمه عظیمالجثهی برنزی از هلیوس (خدای خورشید) بود که رودیان در قرن سوم قبلازمیلاد آن را ساختند.
طراح و معمار این مجسمه، چارز (Chares) نام داشت. ساخت این مجسمهی عظیم بیشاز ۱۲ سال طول کشید.
اوایل قرن چهارم قبلازمیلاد، حکومت مقدونیه این شهر را محاصره کرد. براساسِ افسانهها، رودیان ابزار و تجهیزاتی را که از مقدونیها بهجا مانده بود، فروختند و هزینهی تکمیل مجسمه را تأمین کردند.
غول رودس با ۳۰ متر و نیم ارتفاع، بلندترین مجسمهی دنیای باستان و ازجمله عجایب هفتگانه جهان است. این مجسمه در سال ۲۸۰ قبلازمیلاد تکمیل شد و بهمدت ۶۰ سال روی پای خود ایستاده بود تااینکه زلزلهای مهیب آن را نابود کرد. این تندیس هرگز بازسازی نشد.
صدها سال بعد، اعراب به رودس حمله کردند و بقایای مجسمه را بهعنوان فلز قراضه فروختند. بههمیندلیل، باستانشناسان دربارهی شکل مجسمه و محل دقیق استقرار آن چیز زیادی نمیدانند.
بیشتر آنها بر این باورند که این مجسمه شبیه خدای خورشید بوده است که در یک دستش مشعل و در دست دیگرش نیزه یا کمان داشته است. برخی میگویند هر یک از پاهای مجسمه در یکسوی بندر قرار داشته و از هم باز بوده است، اما دانشمندان امروزی متفقالقولاند که هر دو پای مجسمه باید در یک طرف بندر بوده باشد، زیرا درغیراینصورت نمیتوانست وزن مجسمه را تحمل کند.
موقعیت کنونی: رودس، یونان
7. فانوس دریایی اسکندریه
هفتمین مورد از عجایب هفتگانه جهان را سوستراتوس (معمار یونانی) در جزیرهی کوچک فاروس، نزدیک شهر اسکندریه بنا کرد. ساخت این برج نورانی عظیم، حدود سال ۲۷۰ قبلازمیلاد بهپایان رسید. در دورهی سلطنت بطلمیوس دوم، این فانوس دریایی کشتیهای رود نیل را برای عبورومرور از بندر شلوغ شهر هدایت میکرد.
باستانشناسان از روی سکههای ضربشدهی قدیمی که نقش فانوس دریایی اسکندریه روی آنها حک شده است، دریافتند که این سازه سه سطح داشته است. سطح پایین آن بهشکل مربع، سطح میانی بهشکل هشتضلعی و سطح بالایی آن بهشکل استوانه بوده است. در نوک این برج، یک مجسمهی ۱۶ فوتی قرار داشت که احتمالا متعلقبه بطلمیوس دوم یا اسکندر بوده است.
براساسِ برآوردها ارتفاع این بنا حدود ۶۱ تا ۱۸۳ متر برآورد شده است، اما دانشمندان امروزی بر این باورند که ارتفاع آن حدود ۱۱۶ متر بوده است. فانوس دریایی اسکندریه، بهتدریج براثرِ زلزلههای متعدد از سال ۹۵۶ تا ۱۳۲۳ میلادی بهکلی فروریخت. ازآنزمان تاکنون، بخشی از بقایای آن دراعماقِ رود نیل کشف شده است.
موقعیت کنونی: اسکندریه، یونان
حقایق جالب فانوس دریایی
1. برای ساخت این سازه مبلغ بسیاری صرف شده است که این نرخ معادل ۳ میلیون دلار آمریکا میباشد.
2. این فانوس به طور کامل از بین رفت، ولی تکه سنگهایی از آن در دریای مدیترانه کشف شد.
دیدگاه