فتق هیاتال | علائم و نشانه های فتق هیاتال | نحوه ی تشخیص و درمان فتق هیاتال

فتق هیاتال به شرایطی گفته می شود که بخشی از معده از طریق ضعف در دیافراگم به قسمت پایین قفسه سینه فشار وارد می کند.

فتق هیاتال

فتق هیاتال بیماری است که در اثر کشیده شدن قسمتی از معده به سمت بالا و درون دیافراگم اتفاق می افتد. دیافراگم دارای یک ورودی کوچک به نام وقفه است که مواد غذایی (مری)، از طریق آن لوله در مسیر خود عبور می‌کند تا به معده وصل شود. معده می‌تواند از طریق این منفذ به بالا کشیده شود و فتق هیاتال رخ دهد.

در بیشتر موارد، این فتق هیچ گونه مشکلی را به وجود نمی آورد و حتی ممکن است متوجه نباشید که به این نوع فتق مبتلا شده اید.

جایی که مری به معده متصل می‌شود، عضله ای به نام اسفنکتر تحتانی وجود دارد. این اسفنگتر (دریچه) بیشتر اوقات برای جلوگیری از برگشت غذا و اسید معده منقبض (بسته) می‌باشد.

وقنی غذا بلعیده می‌شود، این اسفنگتر شل می‌شود تا غذا از مری به معده برود. در حالت عادی، این اسفنگتر به شکاف دیافراگم (هیاتوس) متصل است و اطراف این اسفنگتر توسط عضلات دیافراگم پوشیده شده‌اند.

انواع فتق هیاتال

1. فتق هیاتال لغزشی

یکی از انواع شایع این فتق می باشد که در محل اتصال مری و معده می باشد و قسمتی از معده در قفسه سینه قرار می گیرد.

اغلب در هنگام بلع، این محل اتصال به سمت قفسه سینه پیش می رود.

در عمل بلعیدن، عضلات مری منقبض می شوند و باعث کوتاهی مری و کشیده شدن معده به سمت بالا می شوند.

هنگامی که عمل بلع تمام شد، قسمت بزرگ شده معده به درون شکم می افتد.

2. فتق هیاتال پارامری

قسمتی از معده برای همیشه بالا می رود و درون قفسه سینه جای می گیرد.

عمل بلع غذا بر روی این نوع فتق تاثیری ندارد.

این فتق ممکن است مانع ورود غذا به معده شود و بعد از بلعیدن، غذا به مری بچسبد.

به علت گیر کردن غذادر مری و یا به دلیل وجود اسید معده، ممکن است زخم معده بوجود آید.

علایم فتق هیاتال

فتق هیاتال معمولا علائمی شایع ندارد و اگر علائمی را تجربه کردید معمولا در اثر اسید معده، صفرا یا هوای ورودی به مری ایجاد می شود.

علائم شایع عبارتند از:

• سوزش سر دل که هنگام دراز کشیدن بدتر می شود

• درد قفسه سینه

• مشکل در بلع

• رفلاکس معده

• نفخ

• آروغ زدن

• مشکل در بلع

• تنگی نفس

دلایل ایجاد فتق هیاتال

دیافراگم عضله‌ای گنبدی شکل است که قفسه سینه را از شکم جدا می‌کند.

به طور معمولی، مری از طریق شکافی در دیافراگم به نام "هیاتوس" عبور می‌کند و به معده وصل می‌شود.

هنگامی که بافت عضلانی اطراف این شکاف ضعیف گردد و قسمت بالای معده به دیافراگم فشار وارد کند، معده وارد قفسه سینه می‌شود و این فتق رخ می‌دهد.

علل این فتق عبارتند از:

• جراحت در محل هیاتوس

• تولد نوزاد با شکاف بزرگ هیاتوس

• وجود فشار شدید و دائمی بر عضلات اطراف هیاتوس از جمله هنگام سرفه کردن، استفراغ، زور زدن در هنگام اجابت مزاج و بلند کردن اجسام سنگین.

• کوتاه بودن مری به علت التهاب و زخم ناشی از برگشت اسید معده. کوتاه بودن مری باعث می‌شود معده به سمت بالا برود.

• اتصال غیرعادی و شل مری به دیافراگم که باعث می‌شود مری و معده به سمت بالا بروند.

عوامل‌ افزايش‌ دهنده‌ خطر فتق هیاتال

• ضعف‌ مادرزادی در حلقه‌ عضلانی در ديافراگم‌ كه‌ مری از آن‌ عبور كرده‌ و به‌ معده‌ می پيوندد.

• ضربه‌ به‌ شكم‌ كه‌ باعث‌ وارد آمدن‌ آن‌ چنان‌ فشاری شود كه‌ در قسمتي‌ از ديافراگم‌ سوراخ‌ ايجاد كند.

• يبوست‌ مزمن‌ و زورزدن‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌

• چاقی

• حاملگی

• زور زدن‌ يا برداشتن‌ بار سنگين‌ به‌ طور مداوم‌ كه‌ باعث‌ مي‌شود عضلات‌ شكم‌ مرتباً منقبض‌ شوند.

• سيگار كشيدن‌

• سن‌ بالای 50 سال‌

نحوه تشیخص فتق هیاتال

بیشتر اوقات هنگام بررسی سایر مشکلات گوارشی مثلا برای تشخیص علت سوزش معده یا درد در قسمت بالای شکم، این فتق تشخیص داده می شود.

آزمایشات لازم برای تشخیص عبارتند از:

عکسبرداری با اشعه X از دستگاه گوارش فوقانی

در این آزمایش، مایعی حاوی باریوم به فرد می خورانند. باریوم دستگاه گوارش را می پوشاند و شما می توانید تصویر واضحی را از مری، معده و قسمت فوقانی روده کوچک ببینید.

آندوسکوپی

پزشک یک لوله قابل انعطاف و نازک به همراه یک دوربین (آندوسکوپ) را از حلق شما می گذراند و به مری و معده می رساند. در این روش، هر گونه التهاب و زخمی قابل مشاهده می باشد.

شیوه های درمان فتق هیاتال

در بیشتر موارد فتق هیاتال نیازی به درمان ندارد و وجود علائم معمولا درمان را تعیین می کند.اگر ریفلاکس اسید و سوزش سر دل داشته باشید ممکن است با داروهای درمانی یا در صورت عدم کارآیی تحت درمان قرار بگیرید.

پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که شامل موارد زیر است:

• آنتی اسیدهایی برای خنثی کردن اسید معده

• مسدود کننده های H2 که باعث کاهش تولید اسید می شوند مانند فاموتیدین

• مهار کننده های پمپ پروتون برای جلوگیری از تولید اسید و مهلت برای بازسازی و التیام مری مانند امپرازول

عمل جراحی

اگر داروها موثر نباشند ممکن است برای فتق هیاتال نیاز به جراحی اشته باشید. اما معمولا جراحی توصیه نمی شود.برخی از انواع جراحی های این بیماری بازسازی عضلات ضعیف مری یا معده را به عقب برمی گردانند و شکم را کوچکتر می کنند

تغییر در سبک زندگی

ریفلاکس اسید بیشتر علائم فتق هیاتال را ایجاد می کند، تغییر رژیم غذایی شما می تواند علائم شما را کاهش دهد. به جای سه وعده غذای بزرگ، چندین بار در روز به خوردن وعده های کوچک تقسیم شود. همچنین باید در طی چند ساعت قبل از خواب از خوردن وعده های غذایی یا میان وعده ها خودداری کنید.

همچنین غذاهای خاصی وجود دارد که ممکن است خطر سوزش دل را افزایش دهد و باید از خوردن آن اجتناب کنید:

• غذاهای ادویه دار

• شکلات

• غذا های تهیه شده با گوجه فرنگی

• کافئین

• پیاز

• میوه های خانواده مرکبات

روش های دیگر برای کاهش علائم عبارتند از:

• ترک سیگار

• بالا بردن سر خود هنگام خواب

• اجتناب از خم شدن یا دراز کشیدن بعد از غذا