قارچ ناخن: مشکل متداولی که باید به آن توجه کنید

قارچ ناخن چیست؟

قارچ ناخن یک عفونت شایع ناخن است که به صورت لکه سفید یا زرد در زیر نوک ناخن دست یا پا شروع می شود. همانطور که عفونت قارچی عمیق تر می شود، ناخن ممکن است تغییر رنگ داده، ضخیم شود و در لبه خرد گردد. قارچ ناخن می تواند چندین ناخن را تحت تاثیر قرار دهد.

اما این عفونت ناخن‌های پا را بیشتر از ناخن‌های دست درگیر می‌کنند، احتمالاً به این دلیل که انگشتان پا معمولاً در کفش‌ها قرار دارند، جایی که در محیط گرم و مرطوب قرار دارند.

عفونت قارچی ناخن شایع است و توسط قارچ هایی که در محیط زندگی می کنند ایجاد می شود. آنها از طریق ترک های کوچک در ناخن شما یا پوست وارد می شوند و باعث عفونت می شوند.

عفونت قارچی می تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند. قارچ ها به طور معمول در کنار باکتری های مختلف در بدن و روی بدن وجود دارند. اما زمانی که قارچ شروع به رشد بیش از حد می کند، می توانید به عفونت مبتلا شوید.

  قارچ ناخن به نام اونیکومیکوزیس شناخته می شود که ناخن های دست یا پا را درگیر می کند. هنگامی که قارچ نواحی بین انگشتان پا و پوست پاهای شما را آلوده می کند، به آن پای ورزشکار (تینیا پدیس) می گویند.

عفونت‌های قارچی معمولاً با گذشت زمان ایجاد می‌شوند، بنابراین هر گونه تفاوت فوری در ظاهر ناخن شما ممکن است در ابتدا آنقدر ظریف باشد که نتوان متوجه آن شد.

عفونت قارچی ناخن می تواند هر فردی در هر سنی را درگیر کند، اما این نوع عفونت بیشتر در افراد مسن شایع است. با افزایش سن، ناخن ها شکننده و خشک شده و با بروز ترک ها احتمال ورود قارچ ها به بدن تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.

علائم و نشانه های قارچ ناخن

عفونت قارچی ناخن ممکن است در ابتدا علائم واضحی ایجاد نکند.

با پیشرفت، عفونت می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

• تغییر رنگ ناخن - ممکن است سفید، سیاه، زرد یا سبز شود

• ضخیم شدن و انحراف ناخن - ممکن است به شکل یا بافت غیرعادی تبدیل شود و کوتاه کردن آن دشوار باشد

• درد یا ناراحتی - به ویژه هنگام استفاده یا فشار بر روی انگشت پا یا انگشت آسیب دیده

• ناخن های شکننده – ممکن است تکه ها شکسته شده و کاملاً از بین بروند

گاهی اوقات پوست اطراف نیز ممکن است به موارد زیر تبدیل شود:

• زخم عفونی

• خارش‌دار

• ترک خورده

• قرمز

• متورم

عوامل خطر قارچ ناخن

علل مختلفی برای عفونت قارچی ناخن وجود دارد. هر علتی درمان مخصوص به خود را دارد. اگرچه بسیاری از علل عفونت قارچی ناخن قابل پیشگیری هستند، برخی از عوامل خطر احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهند. اگر:

• دیابت

• بیماری که باعث گردش خون ضعیف می شود

• بالای 65 سال سن دارند

• ناخن مصنوعی بپوشید

• در یک استخر عمومی شنا کنید

• آسیب ناخن دارند

• آسیب پوستی در اطراف ناخن

• انگشتان دست یا پا برای مدت طولانی مرطوب باشند

• سیستم ایمنی ضعیفی دارند

• از کفش های پنجه بسته مانند کفش تنیس یا چکمه استفاده کنید

عفونت ناخن در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و این عفونت در بزرگسالان بیشتر از کودکان دیده می شود.

افراد مسن در معرض خطر بالایی برای ابتلا به عفونت قارچی ناخن هستند زیرا گردش خون ضعیف تری دارند. همچنین با افزایش سن، ناخن ها کندتر رشد می کنند و ضخیم می شوند.

دلایل ایجاد قارچ ناخن

در افراد سالم و عادی، عفونت قارچی ناخن بیشتر بخاطر تعریق و رطوبت ایجاد می‌ شود.

یکی از مکان‌های اصلی انتقال و ایجاد قارچ، دوش‌ های همگانی در استخرها یا باشگاه‌ های ورزشی هستند.

مراجعه به سالن‌ های زیبایی برای رسیدگی به ناخن‌ها نیز عامل دیگری برای ابتلا به قارچ ناخن می باشد.

اگر در این مراکز، از وسایل بهداشتی استفاده نشود، امکان انتقال و ایجاد قارچ وجود خواهد داشت.

زندگی کردن با شخصی که این مشکل را دارد نیز می‌تواند باعث انتقال قارچ شود.

بنابر مشاهدات، ورزشکاران بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به قارچ ناخن هستند، چرا که کفش‌های تنگی می‌ پوشند و جورابشان به پاهایشان می‌چسبد و ناخن‌ هایشان نیز در حین تمرین متحمل ضربات زیادی می‌ شوند. به همین خاطر وجود قارچ ناخن در این افراد شایع است. ضمن اینکه ضربات مزمن نیز می‌ توانند عاملی برای ضعیف شدن ناخن‌ ها باشند و آنها را در معرض خطر عفونت قارچی قرار بدهند.

سن بالا و ابتلا به برخی از بیماری‌ ها نیز احتمال ابتلا به قارچ ناخن را افزایش می‌دهد.

منظور از بیماری‌ها، مشکلاتی هستند که سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند و درنتیجه احتمال عفونت قارچی را افزایش می‌دهند.  برای نمونه می‌توان به ایدز، انواع دیابت‌ (دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و …)، سرطان، پسوریازیس و… اشاره کرد. مصرف داروهای سرکوب‌ کننده‌ سیستم ایمنی مانند استروئیدها نیز می‌ تواند تأثیر مشابهی داشته باشد و باعث عفونت قارچی شود.

قارچ ناخن و زمان مراجعه به پزشک

در صورت مواجهه با عفونت قارچی ناخن که همراه با نشانه‌های عفونت باکتریایی است، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. اگر در مورد قارچی بودن عفونت مطمئن نیستید، در ادامه فهرستی از علائم و نشانه‌های خاص این عفونت را آورده شده است:

• درد تشدید شونده، متورم و قرمز شدن و داغی ناخن و اطراف آن

• مشاهده رگه‌های قرمز رنگ شروع شده از ناحیه عفونی

• ترشح چرک نشان‌دهنده عفونت باکتریایی است

• تب 38 درجه سلسیوس بدون هیچ علت مشخص دیگری

چنانچه علائم آزاردهنده شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

• در صورت پیشروی عفونت قارچی در پوست زیر ناخن یا پوست اطراف آن

• دردناک شدن ناحیه عفونی

• تحمل ناراحتی ناشی از ضخیم شدن ناخن

• بدشکل شدن ناخن

بنابراین اگر فکر می‌کنید قارچ‌ها به ناخن‌تان حمله کرده‌اند، با پزشک مشورت کنید و طبق دستورات ایشان عمل کنید تا این عفونت هر چه سریع‌تر از بین برود.

نحوه تشخیص قارچ ناخن

معاینه‌ی فیزیکی صرف روش مناسبی برای تشخیص قارچ ناخن نیست. شرایط و مشکلات گوناگونی می‌توانند مشابه با قارچ ناخن به نظر برسند. پس کار پزشکان در تشخیص کمی دشوار است. درواقع، مطالعات نشان می‌دهند که تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد از موارد تغییر غیرعادی ناخن‌ها در اثر قارچ ایجاد می‌شوند. بنابراین، همواره برای تشخیص صحیح به معاینات آزمایشگاهی نیاز است.

نمونه‌ای از ناخن، با ایجاد سوراخ یا برداشتن قسمتی از آن برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در آزمایشگاه نمونه‌ بررسی‌ و کشت می‌شود و به وسیله‌ی واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز (PCR) مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این کار برای تشخیص ژنتیک ارگانیسم‌ها صورت می‌پذیرد. نمونه‌برداری و کشت برای مشخص کردن نتیجه‌ی آزمایش، حدود ۶ هفته طول می‌کشد. اما PCR تنها یک روز زمان می‌برد. البته هزینه‌ی این آزمایش بالاست و از همین رو، کم‌تر انجام می‌شود.

اگر نتیجه‌ی آزمایش بیوپسی منفی باشد و نشانه‌های مشکوکی مانند ناصافی سطح ناخن، تغییر رنگ، سفت شدن و شکنندگی دیده شود، باید آزمایش مجددی برای کسب اطمینان درمورد وجود قارچ یا عدم وجود آن انجام شود.

بسیاری از داروهای درمان قارچ ناخن، دارای عوارض جانبی هستند. بنابراین درانتخاب نوع درمان‌تان دقت کافی داشته باشید.

راه های درمان قارچ ناخن

درمان‌های قارچ ناخن از نوع تا مرحله عفونت و شدت آن متفاوت است. مهم است که درک کنیم قارچ ناخن دست و پا می‌تواند یک عفونت دردناک باشد. پس از آلوده شدن، بهبودی کامل بیمار هفته‌ها طول می‌کشد. دلیل اصلی این مسئله این است که مردم چقدر جدی برنامه درمانی را جدی بگیرند و متأسفانه می‌توانند دوباره به رفتارها و عادات ناسالم برگردند و شرایط را بدتر کنند. افرادی که از قارچ ناخن پا رنج می‌برند اغلب ادعا می‌کنند که آنه‌ا طبق تجویز هفته‌ها داروهایی را مصرف کرده‌اند اما به نظر نمی‌رسد که عفونت از بین برود. رایج‌ترین روش‌های درمانی، همراه با برخی از داروهای خانگی، در زیر ذکر شده است:

کرم ضد قارچ

اغلب پزشکان کرم‌هایی را برای عفونت‌های قارچی تجویز می‌کنند. این تقریباً یک قسمت اساسی از درمان است. هدف از این کرم‌ها تشکیل یک لایه محافظ بر روی عفونت قارچی است که می‌تواند باعث جمع شدن میکروب‌ها و ذرات خاک شود و به ناحیه عفونت بچسبد. این امر احتمال بدتر شدن عفونت را کاهش می‌دهد و برای ناحیه ناخن پزشک حتی ممکن است لاک ناخن ضد قارچ را توصیه کند.

داروهای خوراکی ضد قارچ

مصرف داروهای خوراکی ضد قارچ موثرترین راه برای درمان عفونت قارچی است. بهترین روش برای درمان عفونت، از بین بردن میکروب‌ها از درون است. برخی از داروهای ضد قارچ شامل تربینافین (لامیزیل) و ایتراکونازول (اسپورانوکس) هستند. هدف این داروها تشویق به رشد ناخن جدید عاری از عفونت است و به تدریج جای ناخن قدیمی را می‌گیرد. اما اشکال در مصرف داروهای خوراکی این است که ممکن است برای بزرگسالان بالای 65 سال کاملاً موثر نباشند. دلیل این امر متابولیسم کند آن‌هاست. یکی دیگر از محدودیت‌های این دارو این است که نتیجه تا پایان رشد کامل ناخن قابل مشاهده نیست، ممکن است انجام این روش 4 ماه طول بکشد.

جراحی برداشتن ناخن

این یک فرآیند بسیار دردناک است اما پزشکان آن را هنگام ترس از شیوع عفونت به ناخن‌های دیگر و مناطق اطراف آن نیز توصیه می‌کنند. جراحی را می‌توان با داروی موضعی ترکیب کرد تا رشد قارچ را کاهش و سرعت رشد ناخن جدید را افزایش دهد. دلیل دیگری که پزشک ممکن است حذف ناخن را پیشنهاد کن، درمان عفونت قارچی در بستر زیر ناخن است، زیرا در صورت وجود ناخن روی قارچ، نمی‌توان مستقیماً دارو را در مناطق آلوده استفاده کرد.

درمان با لیزر- نور

لیزر درمانی یکی از اختراعات اخیر و مهم در درمان عفونت‌های قارچی ناخن است. برخی از افرادی که تمایلی به مصرف داروهای خوراکی ندارند، به درمان ناخن مبتنی بر لیزر می‌پردازند. این گرانتر از سایر روش‌ها است اما عوارض جانبی مشابه مصرف داروهای خوراکی ندارد.

روغن‌های ضروری

روغن‌های اساسی با مواد ضد باکتری، ضد میکروبی، ضد قارچ و آنتی اکسیدان‌ها بسته بندی شده اند. تمام این خواص برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش عفونت های آن‌ها ایده آل است. برای درمان عفونت با روغن‌های اساسی مهم است که روغنها باید 100٪ ارگانیک باشند. برخی از روغن‌های اساسی که برای درمان عفونت‌های قارچی شناخته شده اند شامل روغنهای اساسی اکالیپتوس، پونه کوهی و درخت چای است. فقط هر روز با استفاده از پنبه روی محل آلوده کمی آغشته کنید.

دهانشویه

دهانشویه حاوی تمام درمان‌های ضد قارچی مانند تیمول، منتول و اوکالیپتوس است. این مواد می‌توانند در مبارزه با عفونت قارچی انگشتان پا و حتی ناخن شما کمک کنند. خیساندن در دهانشویه برای تسریع روند بهبودی یک بار در روز توصیه می‌شود. با این حال، سعی کنید در روند کار زیاده روی نکنید زیرا دهانشویه حاوی بسیاری از مواد شیمیایی دیگر است.

روغن اُزونیزه  

روغن‌های همراه با تزریق گاز اوزون، به ویژه روغن زیتون یا روغن آفتابگردان، می‌توانند خواص درمانی عالی داشته باشند.

عصاره برگ زیتون

زیتون از اساسی‌ترین اجزای سالادهای سالم است و گفته می‌شود روغن زیتون دارای خواص آنتی اکسیدانی است. استفاده از عصاره روغن زیتون به قسمت آلوده به تحریک سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و به سرعت برای مقابله با عفونت واکنش نشان می‌دهد.

پیشگیری از عفونت قارچی ناخن

عادات و اقدامات زیر می تواند تا حد زیادی به جلوگیری از قارچ ناخن یا برگشت عفونت و پای ورزشکار کمک کند:

• دست و پاها را مرتب بشویید. دستان خود را بعد از لمس ناخن آلوده شسته و آن ها را بعد از شستشو مرطوب کنید.

• ناخن ها را به خوبی گرفته و لبه ها و قسمت های ضخیم ناخن را با استفاده از یک ناخن گیر تیز بگیرید. پس از هر بار ناخن گرفتن، ناخن گیر را به خوبی ضد عفونی کنید.

• جوراب های جذب کننده و ضد عرق بپوشید یا هر روز جوراب های خود را عوض کنید.

• در طول روز از کفش های چرم که قابلیت تنفس دارند، استفاده کنید.

• کفش های قدیمی را دور انداخته یا آنها را با مواد ضد عفونی کننده یا پودرهای ضد قارچ ضد عفونی کنید.

• در استخرها و مکان های مرطوب از کفش یا دمپایی تمیز استفاده کنید.

• برای مانیکور و پدیکور ناخن ها به سراغ سالن هایی بروید که برای هر مشتری ابزار خود را ضد عفونی می کنند.

• از لاک ناخن و ناخن های مصنوعی استفاده نکنید.