امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276247
۱۳۴۱
۱
۰
نسخه چاپی
ماموگرافی (Mammographie)

ماموگرافی | انواع ماموگرافی | شیوه انجام ماموگرافی

ماموگرافی یا ماموگرام، یک عکس اشعه ایکس از سینه است. ماموگرافی یک ابزار غربالگری برای کشف و تشخیص سرطان سینه است.

ماموگرافی

ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و ابزاری برای کشف زودرس سرطان‌های غیرقابل لمس پستان است.

ماموگرافی

ماموگرافی در واقع استفاده از پرتوهای خفیف اشعه ایکس به منظور آزمایش بافت سینه است. این آزمایش به منظور شناسایی و تشخیص بیماری های پستان در زنانی انجام می شود که با ناهنجاری هایی از قبیل وجود درد پستان و فرو رفتگی نوک پستان مواجه شده اند. البته این آزمایش به صورت دوره ای به منظور پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه در زنان سالم بالای 40 الی 45 سال نیز انجام می شود. این آزمایش کمک می کند تومورهای احتمالی سرطانی و یا بیخطر همچنین کیست های بافت پستان پیش از اینکه قابل لمس و معاینه توسط پزشک یا خود فرد باشد تشخیص داده شوند.

ماموگرافی وجود سرطان را به طور قطعی تشخیص نمی دهد اما اگر نتایج این تست بیانگر احتمال وجود سرطان سینه در فرد باشد، بافت مشکوک به منظور نمونه برداری به آزمایشگاه ارجاع داده می شود. در نمونه برداری (بیوپسی)، بخشی بافت مشکوک به سرطان به وسیله یک سوزن مخصوص به منظور انجام آزمایشات میکروسکوپی خارج می شود.

ماموگرافی برای مدت سی سال انجام می شده است ولی از پانزده سال اخیر با توسعه و پیشرفت تجهیزات تصویربرداری با اشعه ایکس، این آزمایش به طور دقیق تر وجود ناهنجاری های احتمالی در بافت پستان را تشخیص می دهد.

انواع روش های ماموگرافی

پیشرفت های اخیر در ماموگرافی شامل ماموگرافی دیجیتال، تشخیص به کمک کامپیوتر و توموسنتز پستان است.

ماموگرافی دیجیتال

ماموگرافی دیجیتال، ماموگرافی دیجیتال تمام رشته (FFDM) نیز نامیده می شود. این سیستم ها شبیه به سیستم های دوربین های دیجیتال هستند و کارایی بالای آنها منجر به تولید تصاویر بهتری با دوز کمتر تابش اشعه می شود. تصاویر پستان برای بررسی توسط رادیولوژیست و برای ذخیره طولانی مدت به رایانه منتقل می شود. تجربه بیمار در طول ماموگرافی دیجیتال شبیه به ماموگرافی معمولی است.

سیستم های تشخیص به کمک رایانه (CAD)

سیستم های تشخیص به کمک رایانه (CAD) تصاویر ماموگرافی دیجیتالی شده را به منظور یافتن تراکم غیرعادی، توده یا کلسیفیکاسیون که ممکن است نشان دهنده سرطان باشند، جستجو می کنند. سیستم CAD این قسمت ها را بر روی تصاویر مشخص می کند و به رادیولوژیست هشدار می دهد که به دقت این ناحیه را ارزیابی کند.

ترموسنتز پستان

ترموسنتز پستان که به نامو ماموگرافی سه بعدی (3-D) و ترموسنتز دیجیتال پستان نیز نامیده می شود، شکل پیشرفته ای از تصویربرداری پستان است که چندین تصویر از پستان از زوایای مختلف ثبت می نماید و آن را به صورت یک مجموعه تصویر سه بعدی بازسازی می نماید. به این ترتیب، تصویربرداری سه بعدی سینه شبیه به توموگرافی کامپیوتری است که یک سری اسلایس های کوچک کنار هم جمع می شوند تا یک ساختار سه بعدی را ایجاد نمایند. اگر چه دوز تابش در برخی سیستم های توموسنتز پستان اندکی بیشتر از دوز مورد استفاده در ماموگرافی استاندارد است، اما مورد تأیید FDA می باشد. برخی سیستم ها دوزهایی بسیار شبیه به ماموگرافی معمولی دارند.

 توموسنتز پستان دارای مزایای زیر است:

• تشخیص زود هنگام سرطان های کوچک پستان شود که ممکن است در یک ماموگرافی معمولی پنهان شده باشد.

• بیوپسی ها و آزمایش های اضافی کمتر

• احتمال بیشتر تشخیص تومورهای متعدد پستان

• تصاویر واضح تر از ناهنجاری های درون بافت متراکم پستان

• دقت بیشتر در مشخص کردن اندازه، شکل و محل ناهنجاری های پستان

شیوه انجام ماموگرافی

یونیت ماموگرافی جعبه مستطیل شکلی است که از یک لوله برای تولید اشعه ایکس برخوردار است. این یونیت به طور انحصاری برای معاینه پستان با اشعه ایکس مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه شامل بخشی است که پستان را نگه داشته و تحت فشار قرار می دهد تا تصاویری از زوایای مختلف به دست آید.

اشعه های ایکس نوعی امواج نوری یا رادیویی هستند. اشعه ایکس می تواند از هر چیزی از جمله بدن انسان عبور کند. به محض اینکه اشعه ایکس بخشی از بدن را مورد بررسی قرار می دهد، پرتوی کوچکی از بدن عبور کرده و یک تصویر روی فیلم عکاسی ضبط می نماید.

قسمت های مختلف بدن اشعه ایکس را در درجات مختلفی جذب می نمایند. استخوان متراکم میزان زیادی از اشعه را جذب می کند، در حالی که بافت های نرم مانند ماهیچه ها، چربی ها و ارگان های بدن اجازه می دهند تا اشعه بیشتری از آنها عبور کند. در نتیجه، استخوان ها بر روی اشعه ایکس سفید رنگ ظاهر می شوند، بافت های نرم به صورت سایه های خاکستری و هوا سیاه رنگ نشان داده می شود.

در ماموگرافی، لوله اشعه ایکس تصویری از کنار و بالای پستان فشرده ثبت می نماید. در توموسنتز پستان، تیوب اشعه ایکس روی پستان حرکت کرده و چندین تصویر از زوایای مختلف ثبت می نماید. اغلب تصاویر اشعه ایکس فایل های دیجیتالی هستند که به صورت الکترونیکی ذخیره می شوند و برای تشخیص و مدیریت بیماری به راحتی در دسترس هستند.

ماموگرافی به صورت سرپایی انجام می شود. طی ماموگرافی، تکنسین رادیولوژی سینه شما را داخل دستگاه ماموگرافی قرار می دهد. پستان شما روی یک پلتفرم مخصوص قرار داده شده و با یک ابزار پلاستیکی فشار داده می شود. تکنسین به تدریج پشتان شما را فشرده می سازد.

فشرده سازی سینه انجام می شود، زیرا:

• تمام بافت های خارج از پستان نیز ارزیابی شوند.

• با پهن شدن بافت پستان، حتی کوچک ترین موارد غیر عادی نیز راحت تر دیده می شوند.

• نیاز به استفاده از دوز کمتری از اشعه ایکس است، زیرا حجم کمتری مورد تصویربرداری قرار می گیرد.

• پستان را نگه می دارد تا تاری تصاویر به علت حرکت کاهش یابد.

• پراکندگی اشعه ایکس را کاهش می دهد تا وضوح تصاویر افزایش یابد.

ممکن است از شما خواسته شود تا موقعیتتان را بین تصاویر تغییر دهید. نماهای روتین، نمای بالا تا پایین و نمای جانبی زاویه دار می باشد. این روند برای پستان دیگر نیز تکرار می شود. فشرده سازی سینه برای توموسنتز نیز به منظور کاهش حرکت الزامی است. حین غربالگری توموسنتز پستان، تصاویر دو بعدی نیز از تصاویر سه بعدی، ایجاد می شوند.

بایستی آرام بمانید و ممکن است از شما خواسته شود تا برای چند ثانیه نفستان را نگه دارید تا از تاری تصاویر کاسته شود. تکنسین برای فعال کردن دستگاه اشعه ایکس پشت دیوار یا به اتاق کناری خواهد رفت. ممکن است پس از اتمام معاینه از شما خواسته شود منتظر بمانید تا رادیولوژیست تشخیص دهد تمام تصاویر لازم به دست آمده است یا نه. روند معاینه حدود 30 دقیقه طول می کشد.

آمادگی های لازم برای ماموگرافی

پیش از برنامه ریزی برای ماموگرافی، بهتر است هر گونه مشکلی در سینه ها وجود دارد را با پزشکتان در میان بگذارید. علاوه بر این، پزشک خود را از هر گونه جراحی قبلی، استفاده از هورمون و سابقه خانوادگی یا شخصی سرطان سینه آگاه سازید.

اگر در دوران پیش از پریود به سر می برید و سینه های شما در این دوره حساس هستند، ماموگرافی را به زمان دیگری موکول کنید. بهترین زمان برای ماموگرافی، یک هفته پس از پریودی است. در صورتی که احتمال می دهید باردار باشید، این موضوع را پزشک یا تکنسین پرتونگاری خود اطلاع دهید. توصیه هایی که بایستی برای انجام ماموگرافی در نظر بگیرید، شامل موارد زیر می باشند:

• در روز ماموگرافی، از دئودورانت یا لوسیون زیر بغل یا روی سینه هایتان استفاده ننمایید. این موارد ممکن است به صورت رسوبات کلسیم در ماموگرافی ظاهر شوند.

• هر گونه علامت و مشکلی را در پستان به تکنسین خود اطلاع دهید.

• ماموگرافی های قبلی خود را در اختیار رادیولوژیست قرار دهید تا بتواند با نتیجه جدید آنها را مقایسه نماید. می توانید روی CD نتیج ماموگرافی به رادیولوژیست تحویل دهید.

ماموگرافی

مزایا، معایب و محدودیت های ماموگرافی

در حال حاضر ماموگرافی بهترین ابزار غربالگری برای سرطان پستان است. با این حال، ماموگرافی نمی‌تواند تمام سرطان‌های پستان را تشخیص دهد. در بسیاری از آزمون‌ها، با اینکه فرد دچار سرطان سینه است، پاسخ منفی کاذب ایجاد می‌شود.

گاهی اوقات تصاویر ماموگرافی غیرطبیعی به نظر می‌رسند، اما بیمار دچار سرطان پستان نشده است. در این حالت نتیجه ماموگرافی، مثبت کاذب بوده است. در زنانی که ماموگرافی را در سنین 40 تا 49 سالگی انجام می‌دهند، 30 درصد شانس ایجاد جواب مثبت کاذب وجود دارد.

در واقع تصاویر غربالگری ماموگرافی برای تشخیص قطعی وجود یک بیماری خوش‌خیم یا بدخیم کافی نیست. از طرفی تفسیر تصاویر ماموگرافی بسیار مشکل است زیرا بافت طبیعی پستان در هر بیمار متفاوت و منحصر به فرد است.

در صورت وجود یافته‌های غیرطبیعی در ماموگرافی، معمولا بیوپسی از بافت پستان انجام می‌گیرد. اکثر نمونه‌های بیوپسی تایید می‌کنند که هیچ سرطانی وجود ندارد. در صورت وجود ناهنجاری‌های غیرطبیعی، رادیولوژیست آزمون‌های تشخیصی بیشتری درخواست می‌کند. 5 الی 15 درصد از ماموگرام‌های غربالگری، به تست‌های بیشتری نظیر سونوگرافی برای تشخیص نهایی نیاز دارند.

افزایش تراکم پستان نیز پدیده‌ای است که تشخیص سرطان در ماموگرافی را سخت می‌کند و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. همچنین ایمپلنت‌های پستان نیز می‌‏توانند دقت و صحت ماموگرام‌ها را مخدوش کنند. ایمپلنت‌های سیلیکونی و سالینی پستان شفاف نیستند و می‌توانند میدان دید بافت‌های اطراف را از بین ببرند. اهمیت این موضوع به خصوص در ایمپلنت‏‌هایی که در قسمت جلویی (قدامی) پستان کار گذاشته می‌شوند بیشتر از ایمپلنت‌هایی است که زیر عضله قرار می‏‌گیرند.

با توجه به اینکه در ماموگرافی از تابش اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌شود، همیشه شانس بسیار پایینی برای ابتلا به سرطان در اثر تابش پرتوها وجود دارد اما این احتمال در برابر شانس تشخیص زودهنگام سرطان سینه توجیه‌پذیر است.

تفسیر نتایج ماموگرافی

انجام آزمایش ماموگرافی منجر به تولید تصاویر سیاه و سفید دو بعدی یا سه بعدی از بافت پستان ها می شود. این تصاویر روی مانیتور رایانه قابل مشاهده هستند. متخصص رادیولوژی بر اساس نتایج حاصل شده، یک گزارش نهایی از یافته های آزمایش برای پزشک شما تهیه می کند. رادیولوژیست بر اساس تصاویر بدست آمده نسبت به وجود تومورهای سرطانی یا خوش خیم اطمینان حاصل می کند و ممکن است برای اطمینان بیشتر ، انجام آزمایشات مجدد دوره ای را تجویز کند. تفسیر نتایج آزمایش ماموگرافی به طور کلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• وجود توده های کلیسم در غدد شیری و بافت های دیگر پستان

• وجود توده ها و بافت های متراکم غیر نرمال

• وجود عدم تقارن در بخش های مختلف سینه ها

• وجود ناحیه متراکم تنها در یکی از پستان ها

• ایجاد یک ناحیه متراکم غیر نرمال در مقایسه با نتایج قبلی ماموگرافی

در صورتی که رادیولوژیست وجود این علائم غیر طبیعی را در آزمایشات فرد تشخیص داد ، ممکن است انجام آزمایشات بعدی با بزرگ نمایی بیشتر و یا انجام سونوگرافی را توصیه کند. در برخی موارد نیز نیاز است از تصویر برداری ام آر آی برای تشخیص قطعی ناهنجاری در قسمت هایی که از نظر ظاهری دچار ناهنجاری هستند ولی در آزمایش ماموگرافی چیزی نشان داده نمی شود استفاده شود.

  • منبع
  • دکتر وهاب آقایی
  • کلینیک پردیس
  • ویترین‌مد

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید